cultuur van de kerk Bouwkunst

• Kunst
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Cultuur van de kerk - Bouwkunst

Romaanse bouwkunst - hoge middeleeuwen (1000-1250)

Gotische bouwkunst - late middeleeuwen (1250 - 1500)

Vooral kerken en kloosters

Romaans

1000-1250

lage, massieve constructies met dikke muren en kleine ramen

weinig decoratie

Gotisch

1250-1500

hogere en lichtere kerken door de ontwikkeling van de spitsboog en skeletbouw met luchtbogen en steunberen

beeldhouwwerk, glas-in-lood

Kloosters 

Romaans:

• gesloten, solide en sober
• dikke muren
• lijken vestingen
• horizontale lijnen benadrukken massieve uiterlijk
• weinig decoratie

plattegrond kloostercomplex van Sankt Gallen

Kloosterordes 

Benedictus van Nursia (480-547)

Benedictijnen

nederigheid, soberheid en gehoorzaamheid

ora et labora; bid en werk

Dagelijks leven middeleeuwse monnik:

bidden, werken, studeren

Grootste en machtigste orde in Europa

Veel rijkdom

Benedictus van Nursia

Kloosterordes

https://schooltv.nl/video/kloosters-in-de-middeleeuwen-het-leven-in-een-klooster/

Kloosterordes

Klooster van Cluny

910

terug naar de oorspronkelijke regels van Benedictus

ook weer groot en machtig

Klooster van Cluny

Kloosterordes

Orde van de cisterciënzers

Afscheiding van Benedictijnen

Bernardus van Clairvaux (1090-1153)

Alleen vroomheid en soberheid brengt de monniken dichterbij God

Abdij van Fontenay

Kerken

basisvorm = kruisvorm

afgeleid van oude Romeinse basilica

middenschip

zijbeuken

dwarsschip (transept)

apsis, altaar en koor

(straal) kapellen

Gewelven

Platte, houten plafonds

Rondboog

Tongewelf

Koepelgewelf

Kruisgewelf

Pelgrimskerk

Pelgrims

Relikwie

Kooromgang (zodat de dienst niet verstoord werd)

Pelgrimsroute naar Santiago de Compostela

Gotische bouwkunst

Middeleeuwse stad:

ommuurd, slotgracht met loopbrug

zonsondergang; poorten worden gesloten

veel hout, rijken wonen in stenen huizen

'steenrijk'

aan het marktplein waar ook de grote kerk of kathedraal ligt.

Gezicht op Utrecht

Domkerk met toren

Kathedralen

Skeletbouw

Kruisribgewelf

Spitsboog

Roosvenster

Glas-in-lood

Gotiek in Europa

Frankrijk: Thijs, Renzo, Ben, Baran

Duitsland: Isis, Rayan, Lisse

Nederland: Juluiaana, Fay, Ellemijn

Groot Brittannië: Jeroen, Bas, Suze, Evi

Italië: Guus, Stijn, Luca, Luc

Spanje: Nino, Joris, Puk

Gotiek in Frankrijk

Na Romaanse bouwkunst ontstond de Gotiek in Frankrijk, in een gebied dat Ile de France wordt genoemd en Parijs als middelpunt heeft.

De naam Gotisch (barbaars) was oorspronkelijk een scheldnaam, genoemd door een italiaanse schrijver/architect (1550 na Chr.) voor de bouwkunst van de middeleeuwen.

Gotiek in Frankrijk

Kathedraal van Amiens                                    St. Denis

Gotiek in Duitsland

Domkerk van Keulen

Grootste nog bestaande in Noord Europa

Bouw begonnen in de middeleeuwen

pas in 1880 afgemaakt, wel volgens de 

originele plannen en bouwtekeningen

Gotiek in Nederland

De belangrijke eigenschappen zijn:

De drang naar verticaliteit en naar licht.

Dat licht werd binnengehaald door 

hoge vensters en grote roosvensters. 

Gebouwen werden dan ook steeds 

hoger en daardoor ogenschijnlijk smaller.

Gotiek in Groot Brittannië

In Engeland krijgt gotiek een eigen gezicht, 

de kerkgevels zijn breder en daardoor maken 

ze een horizontale indruk, 

de kruisribgewelven worden getransformeerd

tot ingewikkelde patronen die aan palmbomen/

 visnetten doen denken. 

Er zijn ook kleine spitsboogvensters.                                Kathedraal van Wells

Gotiek in Italië

Duomo Santa Maria Nascente

Er zijn heel veel steunberen, 

spitsbogen en hoge ramen.

Het gebouw is zeer hoog. 

Daardoor moesten er ook veel steunberen zijn.

Die waren ook nodig voor de zware gewelven.

Gotiek in Spanje

Noord Spanje mooie gotische kerken

Vanuit het noorden overgebracht door pelgrims, 

op weg naar Santiago de Compostela

                                 Zuid Spanje; gotische stijl met elementen uit de muderjarstijl

                                 Beinvloed door islamitische kunst en Moorse invloeden 

Huiswerk

Lezen en samenvatten

blz. 34 t/m 50

Inleveren in Peppels