Les 3. Basisstof 3. Genenparen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Basisstof 3. Genenparen

Aan het einde van de les kan je omschrijven wat homozygoot, heterozygoot, dominant en recessief betekenen. 

Ook kan je beschrijven hoe door recombinatie nieuwe combinaties van allelen ontstaan. 

Genenparen

Genen komen in een lichaamscel altijd in paren voor --> genenpaar. 

In lichaamscellen komen chromosomen in paren voor. De twee chromosomen van een paar bevatten genen voor dezelfde erfelijke eigenschappen. 
Geslachtscellen hebben enkele chromosomen (haploid) en komen de genen dus enkelvoudig voor. 

Allelen

Allel: enkelvoudig gen van een genenpaar

Genenpaar = allelenpaar. Bevat informatie voor één erfelijke eigenschap.

Allelen in een allelenpaar kunnen wel verschillende informatie bevatten.

Allelen 

Wanneer de twee verschillende allelen van het allelenpaar ongelijk zijn, noem je het heterozygoot.

 

Twee gelijke (dus bv. twee keer steil haar), dan noem je het homozygoot

Onvolledig dominant

Soms zijn beide allelen even sterk, er is geen duidelijk dominant allel. De allelen zijn beide onvolledig dominant. 

Voorbeeld: Een bloem heeft het allel voor rode bloemkleur en het allel voor witte bloemkleur. Het fenotype is een roze bloemkleur. 

Beide allelen komen dus enigszins tot uiting, we noemen dit een intermediair fenotype. 

Genen noteren

Genen en allelen worden genoteerd als letters. 
Een dominant allel krijgt een hoofdletter, een recessief allel een kleine letter. 

Heterozygoot is bijvoorbeeld Aa, homozygoot dominant AA en homozygoot recessief aa. 

Let op! gebruik letters waarbij de hoofdletter en de kleine letter duidelijk anders geschreven zijn, niet alleen verschillen in grootte! (Aa maar niet Cc). 

Intermediaire genen noteren

Lezen boek

Lees uit je boek nieuwe genenparen door geslachtelijke voortplanting goed door en bekijk de afbeeldingen (blz. 189 en 190). 

Leg uit wat het verschil is tussen genen en allelen.

Wanneer noemen we een allel dominant? Hoe schrijf je dit op?

Wanneer komt een recessief allel tot uiting in het fenotype? Hoe noteer je dit?

Wat wordt er bedoeld met een intermediair fenotype?

Wat is recombinatie? En wat is de functie hiervan?

Huiswerk 

Maken opdracht 5 t/m 9