4.8 Spelling

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 2,3

4.8 Spelling

Wat weet je al van werkwoordspelling?

• hoe je de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd goed spelt;
• hoe je de verleden tijd van een werkwoord goed spelt;
• het voltooid deelwoord van werkwoorden.

Doel van deze les?

• het voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord;

• samenstellingen met een tussen -s en tussen -n.

Pak je spullen alvast.

Je mobiel heb je niet nodig. Doe deze in de telefoontas!

Ik ... (worden) moe van spelling.
pv-tt

1. wordt
2. wort
3. word

Hij .....(onthouden) het gedicht.

pv-tt

1. onthoud
2. onthoudt
3. onthouden
4. onthoudden

Juiste spelling van dit ww in de vt?
Piet en Jan (fietsen) naar huis.

1. Fietste
2. Fietsten
3. Fietsde
4. Fietsden

Juiste spelling van dit ww in de vt?
Wij (belanden) in een lastige situatie.

1. Belanden
2. Belandde
3. Belandden

Juiste spelling van dit ww in de vt?
De docent (verhuizen) vorig jaar naar Breda.

1. Verhuisde
2. Verhuiste
3. Verhuisden
4. Verhuisten

't kofschip x

ook wel 't x kofschip

eindigt de ik-vorm (stam) op een letter uit het 't x kofschip

dan -te 

voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord 

Het zelfstandig naamwoord

Bijvoeglijk naamwoord

Voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord

Je kunt ook een voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord gebruiken.

Het eten is aangebrand. 

 Het aangebrande eten.

Je schrijft het voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord zo kort mogelijk.

infinitief	voltooid deelwoord	bijvoeglijk naamwoord
mesten	Het veld is gemest .	Het gemeste veld
huren	het huis is gehuurd .	het gehuurde huis
doden	het dier is gedood .	het gedode dier
redden	Het hert is gered.	Het geredde hert
lopen	De route is gelopen .	De gelopen route

Voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord

Dus, zo kort mogelijk:

Het vliegtuig is geland                                Het gelande vliegtuig.

De taart is gebakken.                                    De gebakken taart

Het ijsje is gesmolten                                   Het gesmolten ijsje

Aan de slag

maak blz 72 opdracht 1 t/m 4

Tussen -s

Je schrijft een tussen -s als je die hoort.

station + plein               = stationsplein

personeel + afdeling  = personeelsafdeling

identiteit + bewijs       = identiteitsbewijs

lieveling + dier              = lievelingsdier

Trucje bij lastige situaties

-ALS je niet hoort of je een tussen –s moet schrijven,

-DAN vervang je het tweede grondwoord door een woord dat niet met een s-klank begint,

-DAN hoor je of je een tussen-s moet schrijven.

Voorbeeld

Stationsstraat met tussen –s, want stationshal

Wandelstraat zonder tussen –s, want wandelpad

Wel een tussen -n

Je schrijft een tussen- n als:

Het eerste eel een zelstandig naam woord is - ja

heeft het eerste deel een meervoud op en? ja

heeft het eerste deel een meervoud op es? nee?

vriend - vrienden - vriendenboek

heer - heren - herenfiets

hond - honden - hondenriem

Geen tussen -n  

Je schrijft geen tussen –n als...

...het eerste woord een meervoud op –s heeft

asperge - asperges - aspergesoep

horloge - horloges - horlogemaker

Geen tussen -n

Je schrijft geen tussen –n als...

...het eerste woord uniek is

(uniek = er is er maar 1 van)

zon - zonnestraal

maan - maneschijn

Let op: ster - sterrenkunde (er zijn meer sterren)

Geen tussen -n

Je schrijft geen tussen –n als...

...het eerste woord geen meervoud heeft

rijst + pap = rijstepap

tarwe + product = tarweproduct

Geen tussen -n

Je schrijft geen tussen –n als...

... het eerste woord het tweede woord versterkt

beer + sterk = beresterk

steek + blind = stekeblind

... het eerste woord geen znw is

goedemorgen (goed = geen znw) 

Spinnewiel (spinnen = geen znw (maar een ww))

Zelf aan de slag!

Maak de opdrachten 8 t/m 10

Succes!!