Herhaling PW H4

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Herhaling PW H4

Leerdoelen per paragraaf doornemen

oefenvragen maken

Alleen paragraaf 3 t/m 6

Paragraaf 4.3 leerdoelen

• Je kan de zintuigcellen van het zintuig proeven benoemen
• Je kan de 5 soorten smaakzintuigen benoemen
• Je kan de zintuigcellen van het zintuig ruiken benoemen
• Je kan uitleggen hoe het smaakzintuig en reukzintuig samen werken
• Je kan de 3 lagen van de huid benoemen en aanwijzen
• Je kan 4 soorten zintuigen in de huid benoemen en uitleggen.

Proeven 

• Op de tong zitten smaakzintuigen
• Er zitten veel groefjes op je tong
• Aan de zijkanten de smaakpapil -> zintuigcellen 

5 smaken onderscheiden met je tong

                         Zoet

                                                                     Zout

Zuur

                                                                 Bitter

                                         Umami

Waar of niet waar?
Elk smaakzintuig kan maar 1 soort smaak proeven

1. Niet waar
2. waar

Elke smaakzintuig kan elke smaak waarnemen

Welke smaak wordt geassocieerd met umami?

1. Hartig
2. Zoet
3. Bitter
4. Zuur

Hoe ruik je?

• Ruiken doe je met je reukzintuig
• Je ruikzintuig zit boven in het neusslijmvlies
  
• De prikkel zijn geurstoffen die in de lucht zweven
  
  
• Je neus waarschuwt je ook voor gevaarlijke stoffen
  

Hoe proef je?

Er zijn 5 smaken, maar toch smaakt alles anders. 7-up en red bull zijn beide zoet. Door de geurstoffen kan je ze uitelkaar halen

De hersenen combineren 

reuk en smaak

Hoeveelheid smaakstoffen maakt ook uit

Arja is verkouden, zij proeft haar eten bijna niet. Hoe komt dit?

Waarom proef je niks zonder je neus? 

Je kunt wel proeven zonder je neus, maar dan neem je alleen maar zoet, umami, zuur, zout en bitter waar. Samen met de neus zijn complexere smaken/geuren waar te nemen waardoor je beter proeft. 

Als je verkouden bent maak je zoveel slijm aan dat de geurstoffen het reukzintuig niet kunnen bereiken. 

De huid

Bevat verschillende zintuigen:

tastzintuigen

warmte- en koude zintuigen pijnzintuigen

De huid bestaat uit verschillende lagen

1. opperhuid

2. Lederhuid

3. Onderhuid bindweefsel

Welke prikkel hoort bij welk zintuig in de huid

Koudezintuig

pijnzintuig

warmtezintuig

Tastzintuig

Warmer worden van de temperatuur

structuur van voorwerpen

Kouder worden van de temperatuur

pijn/verwondingen 

Paragraaf 4.4 leerdoelen

• Je kan de delen van het zenuwstelsel benoemen en van elk deel de functie beschrijven
  
• Je kan de bouw, ligging en de werking van zenuwcellen uitleggen
  
• Je kan uitleggen uit welke delen de hersenen bestaan en wat de functie is van elk deel
• Je kan uitleggen wat de invloed is van alcohol, drugs en medicijnen op de hersenen

Zenuwstelsel

Bestaat uit

Centraal zenuwstelsel:

• hersenen (bewustworden)
• ruggenmerg (impulsen doorsturen, reflex)

Zenuwen impulsen doorsturen

Route van een impuls

Impulsen verlopen deze route richting de hersenen

Prikkel -> zintuig -> impuls -> zenuw -> hersenen -> impuls -> zenuw -> spier

Welke onderdelen horen bij:

Centrale zenuwstelsel

Zenuwstelsel

zenuwen

Hersenen

Hersenen

ruggenmerg

Ruggenmerg

Via welke route gaat  een prikkel door je lichaam?

Start

Einde

Prikkel

Zintuig

Impuls

Zenuw

Ruggenmerg

Hersenen

Soorten zenuwcellen

Soorten zenuwcellen 

schakelcellen alleen in ruggenmerg en hersenen

Welke soort zenuwcel ontvang een impuls van een zintuig?

1. Gevoelszenuwcel
2. Schakelzenuwcel
3. Bewegingszenuwcel

Uit welke soort zenuwcel bestaat het ruggenmerg?

1. Gevoelszenuwcellen
2. bewegingszenuwcellen
3. schakelzenuwcellen
4. gevoel-, beweging-, en schakelzenuwcellen

Hersenen

Hersenen bestaan uit drie verschillende onderdelen: grote hersenen, kleine hersenen en hersenstam. Met elk een eigen taak.

De grote hersenen hebben verschillende hersencentrums (gebieden) die een andere taak hebben

Hoe noemen we een deel van de hersenen dat één bepaalde taak uitvoert?

Wat is de werking van de hersenstam?

1. Het reguleren van emoties
2. Het reguleren van slaap
3. Het reguleren van vitale functies (hartslag)
4. Het verwerken van visuele informatie

Rick heeft een auto ongeluk gehad. Hij kan moeilijk lopen. Welk deel van zijn hersenen is beschadigd

1. grote hersenen
2. kleine hersenen
3. hersensstam

Wat is de invloed van alcohol en drugs op de hersenen?

Alcohol en drugs kunnen de ontwikkeling van de hersenen verstoren. Dit kan leiden tot problemen met leren, gedrag en emoties.

Leg kort uit wat de invloed van alcohol en drugs is op de hersenen en wat de risico's zijn.

Paragraaf 4.5 leerdoelen

• Je kan de route van een impuls beschrijven in het zenuwstelsel
  
• Je kan de route van een impuls beschrijven bij een bewuste reactie
  
• Je kan uitleggen waarvoor reflexen dienen
• Je kan uitleggen welke verschillende soorten reflexen er zijn.

Extra

• Je kan uitleggen hoe de kniereflex werkt

reflex

een verkorte route van een impuls om

1. je lichaam te beschermen

2. processen automatisch te laten verlopen

Weg impulsen onbewuste beweging

1. Gevoelszenuwcellen geleiden impulsen naar het ruggenmerg. 
2. Via schakelzenuwcellen ggaan impulsen naar bewegingszenuwcellen. 
3. Bewegingszenuwcellen geleiden impulsen naar de spieren voor beweging.

Reflex zorgt voor bescherming. 

Bij reflex volgt impuls kortste route. Er gaan tegelijkertijd ook impulsen naar de hersenen. Duurt langer. Besef/pijn komt later.

Terugtrekreflex

Trekt hand/arm/vinger of been terug van iets dat pijn doet

vanuit ruggenmerg

Pupilreflex

Pupil wordt kleiner om het netvlies te beschermen tegen verbranding

vanuit hersenstam

Niesreflex en hoestreflex

schadelijke deeltjes uit het lichaam hoesten/niezen. 

Beschermen van luchtwegen en longen

Kniepeesreflex

Houdt jouw rechtop tijdens het lopen. 

Wordt getest om te zien of jouw zenuwen allemaal goed werken

Reflex of niet???

Reflex

Reflex

Bewust

Getraind reflex

Bewust of onbewust? 

Bewust

Onbewust

Schrijven

Niezen

Zwaaien

Pupil reflex

Reflex

Bewuste reactie

Hartslag

Ademhalen

een App versturen

snoepje pakken

Welk onderdeel in impuls verwerking sla je over bij een reflex

1. hersenen
2. prikkel
3. zintuig
4. zenuw

Einde

Zelfstandig leren en oefenen voor de toets