2.6 - Soa's en geboorteregeling

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom!

Zitten op je eigen plek

Telefoon niet zichtbaar

Boek+schrift op tafel

Planning

Woensdag: 2.5 uitleg

Donderdag: 2.6 uitleg + opdrachten 2.5/2.6 + leren toets

Vrijdag: Toets 2.1+2.2 

Thema 2 - Voortplanting en seksualiteit

LessonUp klas: rplzz

Online boek: 532446

Thema 2 - Voortplanting en seksualiteit

2.1 - Ongeslachtelijke voortplanting

2.2 - Geslachtelijke voortplanting

2.3 - Hormonen

2.4 - Zwanger

2.5 - Seksualiteit

2.6 - Soa's en geboorteregeling

2.6 - Soa's en geboorteregeling

Doelen van deze paragraaf

- Je kunt beschrijven wat de gevolgen zijn van infecties met seksueel overdraagbare aandoeningen en aangeven hoe je deze infecties kunt voorkomen

- Je kunt de werking van methoden van anticoncept en de voor- en nadelen ervan beschrijven

- Je kunt ethische en biologische argumenten onderscheiden over het ingrijpen in het voortplantingsproces

Wat weet je al over SOA's en anticonceptie?

Noteer 3 dingen die je weet over SOA's

Noteer 3 dingen die je weet over anticonceptie

SOA

• SOA = Seksueel Overdraagbare Aandoeningen. 
• Er zijn verschillende SOA's. 
• worden overgedragen via slijmvliezen (vagina, op de eikel van de penis, in mond en keel en in de anus_
• Je kunt een SOA krijgen door seks met een besmette persoon. 
• om te weten of je een soa hebt kun je en soa-test doen

Hoe krijg je een SOA?

• Onbeschermde seks 
• Door slijmvliezen of bloed
• Eerste SOA door aap
• Hoe voorkom je een SOA?
  

SOA's

Waarom een soatest doen heel normaal en goed is.

Sommige soa's hebben ernstige gevolgen als je te lang wacht met behandelen (Chlamydia is te behandelen met antibiotica pillen, maar kan onbehandeld onvruchtbaarheid veroorzaken)

Je kan zijn besmet zonder dat je het merkt, maar jij kan dan natuurlijk wel weer anderen besmetten

Anticonceptie

Anticonceptie (voorbehoedsmiddelen)

Hormonale methoden

• Anticonceptiering: blijft 3 weken in baarmoedermond (dan stopweek). 
  
  
• Anticonceptiepil: elke dag slikken op hetzelfde tijdstip (wel/ geen stopweek). 
  
  
• Anticonceptiepleister: elke week vervangen (na 3 weken stopweek). 

Hormonale methoden maken gebruik van hormonale regulatie om de cyclus van de vrouw te beïnvloeden. De gebruikte stoffen werken als de hormonen progesteron, oestrogeen of beide. De hormonen kunnen de volgende werking hebben: geen ovulatie, slijmvlies van de baarmoederwand ongeschikt maken voor innesteling, slijm in de baarmoederhals wordt dikker en daarmee vrijwel ondoordringbaar voor spermacellen. Bij goed gebruik zijn hormonale methoden heel betrouwbaar. Voorbeelden van hormonale methoden zijn: anticonceptiering, verschillende soorten anticonceptiepillen, anticonceptiepleister, hormoonspiraaltje, prikpil en anticonceptiestaafje (zie afbeelding 49). Ook zijn er middelen om een zwangerschap te voorkomen kort na onveilige geslachtsgemeenschap: morning-afterpil en morning-afterspiraaltje.

De anticonceptiering breng je zelf in om de baarmoedermond en haal je er drie weken later uit. Dan volgt een stopweek waarin een onttrekkingsbloeding plaatsvindt. Deze bloeding kan voelen als een gewone of een lichtere menstruatie. De anticonceptiepil slik je elke dag op hetzelfde tijdstip. Bij sommige pillen volgt na drie weken een stopweek. De anticonceptiepleister moet elke week worden vervangen en na drie weken volgt weer een stopweek. Bij deze drie vormen van anticonceptie kan de vrouw ervoor kiezen om de stopweek over te slaan. De menstruatie blijft dan uit of er is een klein beetje bloedverlies, spotting.

De prikpil, het anticonceptiestaafje en het hormoonspiraaltje worden allemaal door een arts geplaatst. De prikpil is een injectie die elke twaalf weken wordt toegediend. Het anticonceptiestaafje is een staafje dat de arts in de bovenarm plaatst en drie jaar werkt. Het hormoonspiraaltje wordt in de baarmoeder geplaatst en werkt vijf jaar.

De morning-afterpil moet je het liefst binnen twaalf uur na onveilige seks slikken, maar uiterlijk binnen vijf dagen. De hoeveelheid hormonen in een morning-afterpil is vele malen hoger dan in de anticonceptiepil. De morning-afterpil gebruiken in plaats van andere anticonceptie is dan ook niet aan te raden. Tot vijf dagen na onveilige seks kan een arts ook een koperspiraaltje plaatsen.

Hormonale methoden helpen sommige vrouwen bij het verminderen van acnéklachten, stemmingswisselingen, onregelmatige menstruaties en pijnlijke menstruaties.

Hormonale methoden hebben ook nadelen. Vrouwen kunnen last hebben van bijwerkingen, zoals pijnlijke borsten, hoofdpijn, misselijkheid, sombere gevoelens, stemmingswisselingen, gewichtstoename en minder zin in seks. Ook verhoogt het gebruik van sommige hormonale middelen de kans op trombose (bloedstolsels) en hart- en vaatziekten. Dit laatste wordt versterkt als vrouwen ook roken.

Ongewenst zwanger

Morning-afterpil: tot 72 uur; ontwikkeling embryo verstoord (bijwerking: misselijkheid, hoofdpijn, bloedingen)

Abortuspil: tot 9 weken; afstoting embryo (bijwerking: heftige bloedingen)

Zuigcurettage: Tot 13 weken; baarmoederslijmvlies weggezogen (bijwerking: misselijkheid, hoofdpijn, bloedingen)

Abortus: Tot 24 weken; operatief verwijdering foetus

Allemaal ingrijpend, fysiek en mentaal!

Ongewenst kinderloos

1 op de 6 Nederlandse paren met kinderwens.

Doorverwijzing gyneacoloog

• 30% oorzaak bij de vrouw
• 30% oorzaak bij de man
• 30% bij beiden
• 10% geen oorzaak gevonden.

Ongewenst kinderloos? Wat kun je doen?

1. Leefstijl verbeteren: Begin met een gezondere levensstijl.
2. Vruchtbaarheidsonderzoek: Als dat niet helpt, laat een vruchtbaarheidsonderzoek uitvoeren.
3. Eileiders werken niet goed? Denk aan IVF (in-vitrofertilisatie)
4. Man verminderd vruchtbaar? Overweeg IUI (intra-uteriene inseminatie)
5. Geen behandeling effectief -> donorzaad of draagmoederschap
6. Adoptie

Aan het werk

2.5 - Opdracht 47 tot en met 55

2.6 - Opdracht 56 tot en met 70

Klaar? Leren/Vragen stellen voor het SO van vrijdag