2.1 - Havo deel 2

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

2.1 - Menselijke en dierlijke cellen

De doelen van deze les zijn:

- Je weet de verschillende organisatieniveaus te benoemen

- Je weet wat een emergente eigenschap is

- Je kent de levenskenmerken

- Je weet hoe de buitenkant van een dierlijke cel er uitziet

- Je weet welke onderdelen er in de cel liggen

- Je kan de taken van de celonderdelen noemen

Op welk organisatieniveau heeft
Covid-19 een effect?

Effecten Covid-19

- Cellen aangevallen door het virus

- Organen/orgaanstelsel werken anders/slechter

- Organisme (mens) is ziek

- Invloed op andere mensen (populatie)

- Minder uitstoot 

Welk van onderstaande organisatieniveaus is het kleinste?

1. Orgaan
2. Weefsel
3. Organel
4. Cel

Organisatie niveaus

Molecuul - Organel - Cel -

Weefsel - Orgaan - Orgaanstelsel -

Organisme - Populatie - Ecosysteem - Systeem Aarde

Onderdelen werken samen

Verschillende organen zijn nodig om het lichaam te laten werken

Een populatie heeft alle individuen nodig om te overleven

Een cel heeft alle organellen nodig om te kunnen functioneren

Emergente eigenschap: een eigenschap die ontstaat doordat alle onderdelen samenwerken

Levenskenmerken

- Bewegen

- Groeien

- Voortplanten

- Stofwisseling

- Reageren op prikkels

Alle organisatieniveaus vanaf de cel.

De cel

Celmembraan

- Fosfolipiden

- Eiwitten

CO2, O2 en vetachtige stoffen kunnen er zo doorheen

De cel

Eiwitten in het celmembraan:

- Transporteiwitten - poortjes voor stoffen (kanalen of pompen)

- Receptoreiwitten - aanhechtingsplaatsen

Beide eiwitten helpen processen te starten of stoppen

Eiwitten op het membraan

De cel (binnen)

Cytoplasma:

Grondplasma + organellen

Grondplasma: waterige met opgeloste stoffen

De cel (binnen)

• Celkern - bevat DNA, informatie nodig voor de processen in de cel

De cel (binnen)

• Celkern
• Ribosomen - Maken eiwitten op basis van informatie in het DNA

De cel (binnen)

• Celkern
• Ribosomen
• Endoplasmatisch reticulum (ER) - 'buizenstelsel' in grondplasma, hier bewegen eiwitten doorheen

De cel (binnen)

• Celkern
• Ribosomen
• Endoplasmatisch reticulum (ER)
• Golgisysteem - Eiwitten vanuit ER komen hier terecht, hier worden eiwitten gesorteerd en 'klaargemaakt voor verzending' Verplaatst in transportblaasjes

De cel (binnen)

• Celkern
• Ribosomen
• Endoplasmatisch reticulum (ER)
• Golgisysteem
• Transportblaasjes - verplaatsen eiwitten door de cel
• Lysosomen - Blaasjes met enzymen voor afbraak grote en ongebruikte delen

De cel (binnen)

• Celkern
• Ribosomen
• Endoplasmatisch reticulum (ER)
• Golgisysteem
• Transportblaasjes 
• Lysosomen 
• Mitochondriën - Langewerpige organellen - energiefabriekjes

Mitochondrien

Binnen- en buitenmembraan

Afbraak koolhydraten en vetzuren, hierbij ontstaat energie

De cel

Celskelet: bestaat uit eiwitdraden 

- Geven cel zijn vorm

- Transportblaasjes bewegen hierlangs

Welk(e) organel(len) maakt/maken eiwitten?

1. Celkern
2. Mitochondriën
3. Golgisysteem
4. Ribosomen

Welk onderdeel van de cel zorgt voor energie?

1. Celkern
2. Mitochondriën
3. Golgisysteem
4. Endoplasmatisch Reticulum

Welk onderdeel van de cel verpakt eiwitten in transportblaasjes?

1. Celkern
2. Lysosomen
3. Golgisysteem
4. Endoplasmatisch Reticulum

Aan het werk

- Opdrachten 2.1

Doel: zorg dat je de paragraaf begrijpt!