Introductieles leesclub

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo lwoo, b, vwo
• Leerjaar 5

                        De Leesclub - les 1

De leesclub - wat gaan we doen?

Met jouw leesclub (4-5 personen), lees en wissel je leeservaringen uit over een gezamenlijk gekozen boek.

Lesdoel: je weet wat er van je verwacht wordt met betrekking tot een leesclub

1. Oriëntatie

2. Voorbeeld

3. Zelf doen

4. Boek kiezen

Wat is volgens jou leuk aan het samen lezen en bespreken van hetzelfde boek?

Welk lezerstype ben je?

niveau 1

niveau 2

niveau 3

niveau 4

niveau 5

Gespreksvaardigheden

Reacties opmerken, noteren en bespreken

Zwarte Sylvester 

-

 James Worthy

Het fragment gaat over Sylvester, een 17-jarige jongen die met zijn vader bij de dokter zit. Hij krijgt een vreselijke diagnose te horen: door een hersentumor, heeft hij nog maar heel kort te leven.

Hij heeft maar één plan: onsterfelijk worden

1. Associatievraag - opdracht 1

Noteer vooraf aan het lezen heel kort jouw eerste gedachte bij het thema: Onsterfelijkheid. 

Opdracht 1: Maak de zin af:

* Associatievraag: Onsterfelijkheid  doet mij denken aan..................................................(licht toe)

(Denk bijvoorbeeld aan: Wat is jouw ultieme wens wanneer je te horen krijgt dat je nog maar kort te leven hebt? Hoe zou jij je onsterfelijk willen maken?  Zou je onsterfelijk willen zijn?)

Waarom zou het handig zijn om vooraf aan het lezen alvast na te denken over je persoonlijke ervaring met het thema van het verhaal/boek?

Interne dialoog: hoe lees en ervaar jij persoonlijk het boek?

Let op hoe je docent de eerste helft van dit fragment leest, reacties opmerkt of soms 'tegendenkt', hardop twijfelt, vanuit een ander perspectief iets ziet EN hoe ze dit noteert.

Opdracht 2: *Maak korte notities in je schrift hoe ze dit aanpakt.

- Stopt ze bij een zin even om na te denken?

- Herhaalt ze een woord, deel van een zin?

- Koppelt ze wat ze leest aan een (persoonlijke ervaring?)

- Zet ze haar vraagtekens ergens bij?

 Hoe lees je een boek en noteer je efficiënt reacties & vragen? 

Let op hoe je docent dit hardopdenkend voordoet. 

Noteer evt. paginanummers, regelnummers, onderstreep, plak er een (mini-)post-it bij en/of zet tekens in de kantlijn (zie bladwijzer).

! = opvallend (dit verbaast mij, hier gebeurt iets opmerkelijks)

? = vaag, moeilijk (ik snap dit niet)

- = hier dacht ik iets bij

:) = leuk, grappig, mooi aspect/moment/woord in het verhaal

~ = dit associeer ik met iets/iemand uit mijn eigen leven

# = weerstand (dit vind ik ongemakkelijk/vervelend)

2. Reacties opmerken en noteren

Opdracht 3: Lees nu zelf de tweede helft OF het fragment van Vallen ("les 2" staat erbij)

-  Lees rustig en aandachtig

- Probeer actief je eigen reacties op te merken

- Blijf je bij een bepaalde zin hangen? Vind je iets vreemd, mooi, verrassend, moeilijk te begrijpen?

- Doet iets uit het verhaal je ergens aan denken?

- Herken jij je in iets of iemand of juist helemaal niet?

- Welk stukje tekst riep een bepaald gevoel bij je op?

- Lees een stukje opnieuw als je iets niet snapt

Vallen

-

Anne Provoost

Lucas en zijn moeder terug naar het huis van zijn (overleden) grootvader. Sinds de dood van zijn grootvader worden er in de hoofdstad allerlei verhalen verteld, over "de gruwelijke fout" die Lucas' grootvader begaan heeft. Maar Lucas heeft geen idee waarover iedereen het heeft.  Op een bepaald moment komt Benoît ten tonele. Een oude "vriend" van zijn grootvader, die het goed voorheeft met Lucas, zegt hij... Lucas vertrouwt Benoît volledig en zonder dat hij het doorheeft wordt hij gemanipuleerd en gebrainwasht door Benoît, die in werkelijkheid een radicale racist is.

3. Belevingsvragen

*Opdracht 4: Belevingsvraag: Noteer één reactie/vraag wat jou het meest is bijgebleven en die je wilt bespreken.

Waaraan voldoet volgens jou een goed gesprek?

Afspraken voor een VLOEI-end gesprek

(zie bladwijzer)

V raag door – stel je leesclubgenoten vragen

L uister naar elkaar – wat zegt de ander nu precies?

O ordeel niet meteen – hou eerst je eigen mening even voor je

E venveel praten – zorg dat iedereen aan de beurt komt

I nhoudelijk de diepte in – zorg dat het écht over iets gaat 

Safety first! Wanneer je geen antwoord kunt geven of iets niet wilt delen met de rest, dan is dat oké. Dwing ook een ander nooit daartoe! 

5. Deel je leeservaringen

5. Bespreek kort met je groepje de vragen. Zijn er overeenkomsten of verschillen? Hoor jij andere opvattingen waar jij nog niet aan had gedacht? Heeft iemand dezelfde mening als jij? Ben je verrast door iemands visie en stel je daardoor jouw idee bij? 

Let op: Safety-first!

5. Deel je leeservaringen

6. Nu je wat langer over dit verhaal hebt nagedacht en je van je leesclubgenoten verschillende leeservaringen hoort, leidt dit mogelijk tot een ander inzicht als je het vergelijkt met je eerste spontane reactie?

Opdracht 6: Inzichtsvraag (schrijf op)

Eerst vond ik dit een ........... verhaal over ............maar nu is mijn uiteindelijke oordeel...................

 4. Triggervragen

1. Na het lezen schrijf je jouw eerste reactie/oordeel over dit verhaal. 

Dit is een …..................... verhaal over…...................................

Vb. Dit is een ...... (vul een waardeoordeel in zoals: zielig / grappig / absurd/ grof/ smakeloos/ enz. enz.) verhaal over.... doodgaan / een vader en een zoon/ een jongen van mijn leeftijd die dood gaat.)

2. Vertel waarop jouw eerste reactie is gebaseerd ->  Aan welk woord, welke zin uit de tekst zie je dat?......................................

4. Vervolg triggervragen - tegendenken

TEGENDENKEN? Wat is dat? Je docent doet dit hardopdenkend voor. 

Let op hoe je docent twijfelt, vanuit een ander perspectief iets ziet of iets (een gevoel, situatie) helemaal omdraait. 

Je hebt bij vraag 1 en 2 opgeschreven welk gevoel het fragment bij jou opriep en welke woorden/zinnen/situaties daarvoor zorgden.

3. Bedenk nu eens het tegenovergestelde wat je bij vraag 1&2 hebt opgeschreven en schrijf op wat voor effect dit heeft op jouw eerste reactie. 

'Tegendenken' kan ook door je eerste reactie in twijfel te brengen.

(Voorbeeld: zielig -> brutaal - of: vader -> zou een goede vader zoiets doen? Hou je dan wel van je kind? Wat is een goede vader?)

4. Vergelijk je eerste reactie (1&2) eens met jouw tegendenkreactie (3), is het mogelijk dat het verhaal daar over kan gaan?

Kun je aanwijzingen (woorden/zinnen/situaties) in het fragment vinden , waardoor dit best eens zou kunnen?

4. Triggervragen

1. Schrijf in je werkboekje je eerste reactie/oordeel op nadat je het verhaal hebt gelezen.

Dit is een …. verhaal over….

2. Werk je eerste reactie/oordeel uit.

Aan welk woord, welke zin zie je dat?

3. Bedenk nu het tegenovergestelde of breng je eerste reactie in twijfel en schrijf op wat voor effect dit heeft op jouw eerste reactie.

4. Vergelijk je eerste reactie (antwoord op 1 en 2) eens met jouw tegendenkreactie (antwoord op vraag 3), is het mogelijk dat het verhaal daar over kan gaan?

Hoe ben jij als gesprekspartner? Wat doe je al goed en wat hoop je te leren door de leesclub-gesprekken?

Prompts -> gespreksverdieping en -verloop

Een prompt is een algemene, filosofische vraag die de relatie legt tussen de tekst, jouzelf, de ander en de wereld om je heen. Je kunt ze ook inzetten wanneer een gesprek vastloopt nadat je de trigger- en belevingsvragen hebt besproken.

Voorbeeld: Vertel eens...

-  Welke (ongepaste) vraag zou jij aan een personage uit het boek willen stellen?

- Neemt de hoofdpersoon beslissingen vanuit zijn gevoel of vanuit zijn verstand? En... wat is beter volgens jou?

- In hoeverre bepaalt de afkomst van de hoofdpersoon hoe hij/zij  zich gedraagt? Heeft hij/zij de keuze om het anders te doen?

- Kan de hoofdpersoon ook van het andere geslacht zijn? Waarom wel/niet en kun je dit toelichten met een voorbeeld uit de tekst?

Hoe kies je met je leesclub een boek?

Welke genre spreekt jullie aan? (fantasy-oorlogsroman-Coming of age-thriller-psychologische roman enz)

Welke gedeelde interesses hebben jullie? (games, migratie, pesten, schuld, vriendschap, liefde, problemen, kunst enz.)

Kies een boek dat pas bij jullie leesprofiel (zie A4'tjes) of zoek op Lezen voor de lijst (www.jeugdbibliotheek.nl)

Zelf een idee? Overleg met je docent, er kan meer dan je denkt

Leesplanning en -afspraken

Maak samen een leesplanning:

Deel het aantal bladzijdes door het aantal weken (bijv. boek met 240 blz. gedeeld door 6 weken is +/- 40 blz. per week, afhankelijk waar een nieuw hoofdstuk begint)

Wk 1: lezen tot blz. 38

Wk 2: lezen blz. 38 t/m blz. 82 

enz.

Maak afspraken en noteer die:

- bestel/leen op tijd je boek

- niet vooruit lezen (i.v.m. spoilers)

- maak en lever iedere leesclubles twee belevingskaartjes in

- wat doe je als iemand achterblijft met lezen

- zelf nog een idee?

Leen/reserveer/koop/bestel vandaag je boek !

Volgende les meenemen !