H4 - TH1 - BS6 + onderzoeken + formuleren

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 1: Inleiding in de biologie

Basisstof 6: Natuurwetenschappelijk onderzoek

Leerdoelen BS6

Begrippen BS 6

literatuuronderzoek 

beschrijvend onderzoek

hypothesetoetsend onderzoek

ontwerpend onderzoek

vandaag

soorten onderzoek

hoe onderzoek te doen: hypothese, onderzoeksvraag werkplan

hoe toets vragen te beantwoorden

Soorten onderzoek

• literatuur onderzoek
• beschrijvend onderzoek
• hypothesetoetsend onderzoek
• ontwerpend onderzoek

Beschrijvend onderzoek 

      - observeren

      - gegevens verzamelen (data)

      - data weergeven in schema/tekening

Natuurwetenschappelijk onderzoek

Literatuur onderzoek 

     - bij elkaar zoeken van bestaande kennis

     - je gebruikt bronnen zoals wetenschappelijke     

        literatuur, scripties, boeken... 

     - let op dat je betrouwbare

        bronnen gebruikt

     - zet je bronnen in een lijst

       (referenties of bronnenlijst)

Natuurwetenschappelijk onderzoek

Hypothese-toetsend onderzoek

      - hypothese opstellen

      - methode om de veronderstelling te toetsen

      - controle groep en experimenteer groep

      - data weergeven in een schema/tekening

Natuurwetenschappelijk onderzoek

Ontwerpend onderzoek

- ontwerpen van modellen of instrumenten om de onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden

Natuurwetenschappelijk onderzoek

Onderzoek Frans de Waal

Onderzoek naar de mate waarin aapjes onrechtvaardigheid afkeuren.

Welk soort onderzoek is dit?

1. Beschrijvend onderzoek
2. Hypothese-toetsend onderzoek
3. Ontwerpend onderzoek

vandaag

soorten onderzoek

hoe onderzoek te doen: hypothese, onderzoeksvraag werkplan

hoe toets vragen te beantwoorden

Fasen van natuurwetenschappelijk onderzoek 

• waarneming
• onderzoeksvraag
• hypothesevorming
• experimentele fase (werkplan)
• resultaten
• conclusie  

Natuurwetenschappelijk onderzoek

Zet de onderdelen van een verslag in de juiste volgorde

Methode

Resultaten

Conclusie

Onderzoeksvraag

Materiaal

Hypothese

Wanneer je een experiment uitvoert wordt er altijd een "blanco" of controlegroep opgenomen?
Leg uit waarom dit nodig is.

Let op het volgende:   

• niet te algemeen 
• het is een vraag, dus ?
• beperken tot 1 probleem, dus 1 variabele
• niet met ja, nee of een getal te beantwoorden
• laat de vraag beginnen met bijvoorbeeld:

Onderzoeksvraag

 

• Wat is de invloed van....
• In welke mate is er een verband....
• Hoe verhouden zich.... 

Een goede onderzoeksvraag:

 

• is specifiek en gericht
  
• beschrijft een oorzaak/gevolg relatie
  
• beschrijft het te onderzoeken verband
• heeft een vraagteken

NIET: Hoe reageren pissebedden op vochtigheid?

WEL: Reageren pissebedden beter op een omgeving met een hoge of lage luchtvochtigheid?

zet er altijd in het "onderdeel" dat je onderzoekt en de 2 condities die je vergelijkt!! en heeft een vraagteken

Onderzoeksvraag 

Een goede onderzoeksvraag:

 

• is specifiek en gericht
  
• beschrijft een oorzaak/gevolg relatie
  
• beschrijft het te onderzoeken verband

NIET: Hoe reageren pissebedden op vochtigheid?

WEL: Reageren pissebedden beter op een omgeving met een hoge of lage luchtvochtigheid?

zet er altijd in het onderdeel dat je onderzoekt en de 2 condities die je vergelijkt!!

Onderzoeksvraag 

Een goede hypothese:

 

• beschrijft de te onderzoeken variabel
  
• beschrijft de doelgroep/onderzoekspopulatie
  
• beschrijft de te verwachten uitkomst van het onderzoek
  
• bevat een op theorie gestoelde verklaring

ALS … DAN … WANT

let op: het hoeft niet te kloppen, dit is juist wat er onderzocht gaat worden! 

Hypothese

Een goede hypothese:

 

• beschrijft de te onderzoeken variabel
  
• beschrijft de doelgroep/onderzoekspopulatie
  
• beschrijft de te verwachten uitkomst van het onderzoek
  
• bevat een op theorie gestoelde verklaring

ALS … DAN … WANT

Hypothese

Voorbeeld hypothese

Onderzoeksvraag:

Hebben leerlingen die alle lessen bijwonen hogere cijfers dan leerlingen die niet alle lessen bijwonen?

Mogelijke hypotheses (verwachting):

• Leerlingen die alle lessen bijwonen, hebben hogere cijfers dan leerlingen die niet alle lessen bijwonen.
• Leerlingen die alle lessen bijwonen, hebben lagere cijfers dan leerlingen die niet alle lessen bijwonen.

1 Variabele bedenken 

   -> welke factor ga je in je experiment manipuleren?

2 Groepen samenstellen

   -> Minstens twee groepen (dus meer mag)

   -> Per groep nooooooooooooit 1 exemplaar

   ->Grote groepen om de kans van toeval zo veel mogelijk uit te sluiten.

3 Overige omstandigheden hetzelfde/gelijk houden

4 Metingen bepalen: wat ga je meten, hoe en hoe vaak?

   -> lengtegroei meten, liniaal, 1x per dag, om 12:00, 30 dagen lang

werkplan

1 Variabele bedenken 

   -> welke factor ga je in je experiment manipuleren?

2 Groepen samenstellen

   -> Minstens twee groepen (dus meer mag)

   -> Per groep nooooooooooooit 1 exemplaar

   ->Grote groepen om de kans van toeval zo veel mogelijk uit te sluiten.

3 Overige omstandigheden hetzelfde/gelijk houden

4 Metingen bepalen: wat ga je meten, hoe en hoe vaak?

   -> lengtegroei meten, liniaal, 1x per dag, om 12:00, 30 dagen lang

werkplan

check:

Is deze proef valide?

Is deze proef betrouwbaar? 

check:

Is deze proef valide?

Is deze proef betrouwbaar? 

Een goede proef is zowel valide (validiteit) en betrouwbaar!!

Betrouwbaarheid:

Wanneer de proef vaak herhaald wordt, dan zijn de resultaten nagenoeg hetzelfde zijn.

Validiteit

Meet je wat je daadwerkelijk wil meten? Heb je wel de juiste meting gekozen voor het effect wat je wil meten

werkplan

Wat was de onderzoeksvraag bij deze resultaten?

1. Welke temperatuur vinden gistcellen het fijnst?
2. Wat is de invloed van koolmonoxide op gistcellen?
3. Wat is de invloed van de temperatuur op de activiteit van gistcellen?
4. Wat doen gistcellen?

Welke term wordt gebruikt voor Flegrs bewering?

1. hypothese
2. onderzoeksvraag
3. probleemstelling
4. theorie

Wat is de beste onderzoeksvraag?

Je hebt gezien dat er op bomen soms mossen groeien.
Het valt je op dat de mossen niet overal op de stam zitten. Met welke onderzoeksvraag kun je dit onderzoeken?

1. Waar groeien mossen?
2. Welke soorten mossen groeien op de stam?
3. Waarom groeien mossen op bomen?
4. Groeien de mossen steeds aan dezelfde kant van de stam?

Een voedseldeskundige bestudeert wat het effect is van dagelijks vitamine D supplementeren op de stemming van een persoon. Wat voor onderzoek is dit?

1. Beschrijvend onderzoek
2. Hypothesetoetsend onderzoek

Een politieagent houdt bij hoeveel jongens en meisjes er onder invloed rijden. Wat voor onderzoek is dit?

1. Beschrijvend onderzoek
2. Hypothesetoetsend onderzoek

Wat is de afhankelijke variabele in deze onderzoeksvraag?:
Hebben pissebedden de voorkeur voor een lichte of donkere omgeving?

1. De hoeveelheid licht
2. De pissebedden
3. Waar de pissebedden zitten

meer uitleg nodig? 

vandaag

soorten onderzoek

hoe onderzoek te doen: hypothese, onderzoeksvraag werkplan

hoe toets vragen te beantwoorden

Leren formuleren: analyseren, uitleggen, formuleren

onderbouw

• meer reproductie
• direct te beantwoorden uit je geheugen
• kortere vragen

bovenbouw

• meer toepassen en inzicht
• beroep op je denkkracht
• meer context vragen
• formulering belangrijker

verschil onderbouw/bovenbouw

Leg uit waarom bij een soort sprake is van een levenscyclus.

Stap 1: Doewoorden omcirkelen 

Stap 2: Puntwoorden onderstrepen

Stap 3: Puntwoorden uitleggen

Stap 4: Slotzin formuleren met signaalwoord

Leg uit waarom bij een soort sprake is van een levenscyclus.

Stap 1: Doewoorden omcirkelen

Stap 2: Puntwoorden onderstrepen

Stap 3: Puntwoorden uitleggen

Stap 4: Slotzin formuleren met signaalwoord 

Een soort bestaat uit alle individuen die zich onder natuurlijke omstandigheden (dus zonder menselijk ingrijpen) onderling kunnen voortplanten en daarbij vruchtbare nakomelingen voortbrengen.

Een levenscyclus is de opeenvolging van alle ontwikkelingsstadia van een soort.

Daarom spreekt men bij een soort over een levenscyclus.

Leg uit waarom bij een individu sprake is van een levensloop

puntwoorden:

Doewoorden: 

Analyseer deze vraag met behulp van de onderstaande symbolen.

Zijn er nog vragen?

Volgende week SO, is alles duidelijk?

huiswerk

Bereid microscopie voor!

(zie magister volgende les)

Maak opdrachten 57 t/m 68

leer voor de SO

biologiepagina.nl

https: