Par. 3.2 Samenleving en cultuur (1mh2 donderdag 5-02)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

Leerdoelen opschrijven

4. Hoe multicultureel was de Romeinse samenleving?

5. Hoe gingen de Romeinen om met hun eigen en andere godsdiensten?

6. Hoe ontstond de Grieks-Romeinse cultuur en hoe werd het verspreid?

7. Hoe werkten de Romeinse wetten?

            Klaar? Lees "Het verhaal van Spartacus" op blz. 45

1. Welke sociale verschillen waren er in het Romeinse Rijk?

2. Welke rol speelden slaven in het Romeinse Rijk?

3. Hoe ging het met de economie in het rijk?

27/01 Par. 3.1 Van stadstaat tot wereldrijk

30/01 Par. 3.1 Van stadstaat tot wereldrijk

03/02 Par. 3.1 Van stadstaat tot wereldrijk

06/02 Par. 3.2 Samenleving en cultuur 

10/02 Par. 3.2 Samenleving en cultuur 

13/02 Par. 3.2 Samenleving en cultuur 

17/02 SO par. 3.1 en 3.2 

20/02 -

Voorjaarsvakantie

03/03 Par. 3.3 De opkomst van het christendom

06/03 Par. 3.3 De opkomst van het christendom

10/03 Par. 3.3 De opkomst van het christendom 

13/03 Par. 3.4 Romeinen en Germanen

17/03 Par. 3.4 Romeinen en Germanen

20/03 Par. 3.4 Romeinen en Germanen

24/03 Herhalen

Studiewijzer

TOETSWEEK 3

H4 par. 3.1 t/m 3.4

Programma

1. Uitleg par. 3.2

2. Leerdoelen antwoorden en bespreken

3. Afsluiten

Tijd over? Filmpje kijken

Pompeï

Op 79 n.C. werd Pompeï opgeschrikt door de uitbartsing van de Vesuvius. De stad werd eeuwelang verborgen onder een dikke laag larva en puin. De stad werd in de 18e eeuw opgegraven. 

2. Welke sociale verschillen waren er in het Romeinse rijk?

- Er was een landbouwstedelijke samenleving.

- Groot verschil tussen rijk en arm, vooral in Rome (1 miljoen inwoners)

-vanaf de 3e eeuw verkochten arme boeren hun grond aan rijke families en verhuisden naar de stad 

- grond was de belangrijkste bron van welvaart: daar werkten boeren en slaven. 

- Arme mensen leefden in lemen hutjes. 

Rijke families hadden een groot landbouwbedrijf waarop slaven werkten. 

Romeinse flat

Romeinse villa

• Rijke mensen leefden in villa's. 
• Mensen die het iets beter hadden, woonden in flatgebouwen van drie of vier verdiepingen. 
• Één op de tien mensen was slaaf. 

Hoe werd je slaaf?

• Slaven waren krijgsgevangenen en andere mensen die uit de veroverde gebieden waren weggevoerd en verkocht.
• Romeinen die schulden hadden en niet konden terugbetalen. 
• Slavernij was erfelijk: kinderen van slaven waren zelf ook slaven. 

2. Welke rol speelden slaven in het Romeinse Rijk?

Slavenij in het Romeinse tijd

• Slaven stonden te koop op de markt. 
• De meeste slaven werkten op landbouwbedrijven, in werkplaatsen en mijnen. 
• Slaven die de rijken bedienden werden goed behandeld.
• Slaven die als leraren, arts of architect werkten hadden niet slecht en werden goed behandeld. Ze waren wel bezit van iemand anders. 

Gladiatoren waren ook slaven.

Gevechten werden georganiseerden om het volk rustig te houden. Ze kregen spektakel en graan.

Van slaaf naar burger

• Slaven konden hun vrijheid krijgen van hun eigenaar of sparen om hun vrijheid te kopen. 

3. Hoe ging het met de economie in het rijk?

• Veel stadsbewoners werkten in de nijverheid (producten maken). Ze hadden ambachten (bijv. kleermaker/pottenbakker).
• Door de vrede in het Romeinse rijk bloeide de economie!
• Handelaren gebruikten munten als betaalmiddel. 
• Producten werden over zee, rivieren en wegen vervoerd en vervolgens op de markt, winkels en werkplaatsen in een stad verkocht.

1. Hoe multicultureel was de Romeinse samenleving?

• Het Romeinse rijk was een multicultulere samenleving (samenleving met meerdere culturen).
• Mensen met verschillende achtergronden en culturen leefden er door elkaar. 

• Bijvoorbeeld: in Rome woonden mensen uit alle delen van het rijk en daarbuiten (Afrika, Midden-Oosten, Noord-Europa).

1. Hoe multicultureel was de Romeinse samenleving?

Westen: Latijn. Steden werden door de Romeinen gesticht.

Oosten: Grieks. Veel oude steden. 

1. Hoe multicultureel was de Romeinse samenleving?

Culturele verschillen bleven bestaan, maar in het hele rijk stonden Romeinse bouwwerken zoals aquaducten. 

2. Hoe gingen de Romeinen om met hun eigen en andere godsdiensten?

• De Romeinen geloofden in meerdere goden.
• De belangrijkste waren de staatsgoden: beschermden de staat zoals de oppergod Jupiter. 
• De Romeinen bouwden tempels voor de staatsgodsdienst (geloof waarvan bestuurders en ambtenaren aanhanger moeten zijn). 
• Op officiële feestdagen vereerden ze de staatsgoden met rituelen. 

• De Romeinen namen de Griekse goden over, zoals Jupiter en Zeus, de zeegoden Neptunes en Poseidon, Venus en Aphrodite. 
• Van de Egyptenaren namen de Romeinen de godin Isis over. Isis, godin van de liefde en vruchtbaarheid) was vooral populair in de keizertijd bij vrouwen en slaven. 

2. Hoe gingen de Romeinen om met hun eigen en andere godsdiensten?

• Er was godsdienstvrijheid: het recht om openlijk een godsdient aan te hangen. 
• MAAR...andere culturen en meningen waren toegestaan, zolang de staatsgoden en keizer werden geëerd. 
• Er was wel verdraagzaamheid (tolerantie): toestaan van andere culturen en meningen. Bijvoorbeeld: in Italië ontstond een tempel voor de Egypitsche godin Isis.

3. Hoe ontstond de Grieks-Romeinse cultuur en hoe werd het verspreid?

• De Romeinen waren onder de indruk van de Griekse cultuur. 
• Na de verovering van Griekenland namen ze veel Griekse beelden mee naar Rome. 
• Romeinen lieten Griekse kunstenaars, schrijvers en architecten naar Rome komen. 
• De elite (kleine groep van aanzienlijke Romeinen) leerde Grieks.
• Er ontstond een gemengde cultuur: de Grieks-Romeinse cultuur. 

Ovale amfitheater voor grote shows met veel plubiek werden in het hele Romeinse rijk gebouwd. Dit is een manier hoe de Romeinse cultuur werd verspreid. De verspreiding van het Grieks-Romeinse cultuur heet: romanisering.

Griekse zuilen

Romeinse bogen. 

Romanisering

• Het overnemen van Romeinse gebruiken (taal, kleding, cultuur) heet romanisering. 
• Door handel en huwelijken worden gebruiken overgenomen.

7. Hoe werkten de Romeinse wetten?

• Romeinse wetten werden opgeschreven en golden in het hele rijk. 
• Romeinse rechtspraak: rechters beslissen hoe deze wetten werden toegepast.
• Deze wetten beschermden de Romeinse burgers: mensen die burgerrechten hadden. Burgers hadden gelijke rechten.
• Overige onderdanen werden niet door wetten beschermd. 
• Je kon burger worden door in het leger te dienen.

Leerdoelen beantwoorden en bespreken

4. Hoe multicultureel was de Romeinse samenleving?

5. Hoe gingen de Romeinen om met hun eigen en andere godsdiensten?

6. Hoe ontstond de Grieks-Romeinse cultuur en hoe werd het verspreid?

7. Hoe werkten de Romeinse wetten?