1.6 Europa en de Wereld

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

1.6 Europa en de Wereld

Tijdvak 5: Ontdekkers & Hervormers

Leerdoelen:

- Welke gevolgen hadden de ontdekking van Amerika en de handelscontacten in Azië voor Europa en het wereldbeeld van de Europeanen?

Het wereldrijk van Karel V

1519: Karel V werd keizer Heilig Roomse Rijk

1550 en 1560:  Amerika -> Zilvervloot ->veel goud en zilver voor Karel V

Vrienden van Karel V

Gebieden in Zuid-Amerika die zijn veroverd sinds de ontdekking van Amerika door Columbus.

Gebieden die Karel erfde na de dood van zijn vader in 1506

Gebieden die Karel erfde na de dood van zijn vader in 1506

Gebieden die Karel tijdens zijn regeerperiode veroverde.

De uitbreiding van het Ottomaanse Rijk bleef een voortdurende bedreiging voor het rijk van Karel V. Daarnaast was in de Middeleeuwen het christendom de belangrijkste godsdienst in Europa, en de Islam was een grote bedreiging. Karel voelt zich, als koning van Jeruzalem, verplicht om een kruistocht tegen de islam te voeren.

Vrienden van Karel V

Gebieden die Karel tijdens zijn regeerperiode veroverde.

Door de Spaanse veroveringen in Zuid-Amerika wordt hij heerser over een rijk waar de zon nooit ondergaat.

Hoewel Karel officieel keizer van het Rooms-Duitse Rijk was (zwart omlijnd op de kaart), waren veel van de vorsten in dit rijk niet gehoorzaam aan Karel.

Karel had zeer regelmatig oorlog met Frankrijk, tussen: 1521-1526, 1526-1529, 1535-1538, 1542-1544 en 1552-1559. Dit had vooral te maken met de ligging van beide landen, maar ook met macht en invloed in andere landen.

Wereldrijk van Karel V

• Via huwelijkspolitiek van zijn voorouders erfde Karel V een ernorm rijk.
• Karel V veroverde zelf en verdedigde zijn rijk.


• Voor al die oorlogen was veel geld nodig. De belastingen en leningen waren niet genoeg. Goud en zilver uit Amerika's hard nodig=> Spanje rijkste land in Europa.
• Al zijn inkomsten waren nog niet genoeg om oorlogen, ambtenaren en schuldeisers te betalen.

Oorlogen Karel V in Europa

• Karel V vocht met de Franse koning in Italië om de welvarende gebieden daar. Karel won uitendelijk in 1525 bij pavia.
  
• In 1529 versloeg Karel V de Osmanen bij Wenen en uiteindelijk ook in 1535 bij Tunis, waardoor de opmars van de Osmanen in Europa en Noord-Afrika stopte.

Godsdienstoorlogen

Door de Hervorming braken in Europa oorlogen uit tussen katholieken en protestanten. 

Karel V:

in het Duitse rijk voerde hij oorlogen tegen protestantse vorsten 

in de Nederlanden liet hij protestanten vervolgen: opsporen en gevangen nemen.

Economische gevolgen van beleid Karel V

• 1. Geldontwaarding door:
• - aanvoer goud/zilver uit Amerika
• - bevolkingsgroei en gebrek aan voedsel
• 2. Handelskapitalisme > 'nieuwe rijken':
• handelaren/stedelingen 
• de financiers van de vorsten
• adel minder belangrijk

Economische gevolgen voor Europa van het goud en zilver uit de Amerika's

• Door veel zilver uit de Amerika's en de handelswinsten in Azië veranderde de Europese economie.
• Door de grote hoeveelheid zilveren  Spaanse munten ontstond er geldontwaarding.
• De prijzen stegen door de geldontwaarding, toename van de Europese bevolking en de voedseltekorten.
• Veel Europeanen leefden in armoede.

Een veranderend wereldbeeld

• Europa werd veel machtiger, rijker door het veroveren van de nieuwe gebieden.
• Veel nieuwe kennis door de ontdekkingsreizen: kennis van scheepvaart,navigeren werd beter en de kennis van de aarde zelf.(werelddelen, oceanen)
• Nieuwe uitvindingen zoals het kompas, globes.
• Routes werden geheim gehouden om minder concurrentie.

Huiswerk H1.6

maken 104 t/m 125

Ben je klaar? Maak dan de Afsluiting (H1.8) als voorbereiding op de toets die er na de herfstvakantie komt. (H1.2 t/m H1.6)