Woordenschat H2 - stijlfiguren

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Letterlijk en figuurlijk

Letterlijk en figuurlijk

Stijlfiguren

• Maken een tekst of verhaal aantrekkelijker
• Gebruik je om iets te benadrukken

Lichter

Zwaarder

Extra

Stijlfiguren

• Stijlfiguren zijn manieren om een uiting zo te formuleren, dat het de tekst aantrekkelijker maakt.
• Met stijlfiguren kun je ook een onderliggend gevoel benadrukken, zonder dat letterlijk te verwoorden.
  
• Er bestaan veel verschillende stijlfiguren.
• Vandaag: hyperbool, understatement, litotes, eufemisme.
  

Hoofdstuk 1

herhaling,

tegenstelling,

opsomming

Herhaling

Een woord of woordgroep wordt herhaald

Nooit, maar dan ook nooit, zal ik jou begrijpen.

"Nee, nee, nee", zei moeder boos.

Tegenstelling

Woorden, zinnen of tekstgedeelten zijn tegengesteld

Op het feest was veel te doen voor groot en klein.

In het donker is geen lichtpunt

Opsomming

Opsomming van namen, feiten of andere dingen

Er zijn 3 bijzondere gevallen:

1.  de drieslag
2.  de climax
3.  de omgekeerde climax

1. de drieslag

Opsomming van 3 woorden, 3 zinsdelen of 3 zinnen

Ik wil weg, ik wil naar huis, ik wil naar bed

3. de omgekeerde climax / anticlimax

Steeds zwakker wordende reeks woorden

Vorige week zag ik een fantastische film, nou ja, hij was mooi, ach, best wel goed eigenlijk.

Niemand die je helpt en niemand die je ziet. Nee, niemand die je ziet.

1. Tegenstelling
2. Opsomming
3. Herhaling
4. Climax

Koning, keizer, admiraal. Ik ken ze allemaal.

1. Tegenstelling
2. Drieslag
3. Herhaling
4. climax

Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder.

1. Tegenstelling
2. Opsomming
3. Herhaling
4. Climax

De hoogste kwaliteit voor de laagste prijs.

1. Drieslag
2. Omgekeerde climax
3. Herhaling
4. Tegenstelling

Joris was blij, nee, opgetogen, zelfs uitzinnig van vreugde met het cadeau.

1. Tegenstelling
2. Omgekeerde climax
3. Climax
4. Herhaling

Stijlfiguren startopdracht H2

a. De fans gingen compleet uit hun dak toen Adele het podium betrad.

b. Karlijn reageerde niet onwelwillend op ons voorstel de kosten te delen.

c. Vroeger was Frans een slanke man, nu ziet hij er weldoorvoed uit.

d. Zit je zo'n tien uur per dag op sociale media? Dat is aardig wat.

1. Wat betekenen de onderstreepte delen?

2. Wat vind je bijzonder aan deze formuleringen?

3. Waarom zou de schrijver voor deze formulering kiezen?

Woordenschat H2 - stijlfiguren

• Uitleg en oefeningen H2
• Zelfstandig werk

Stijlfiguren

a. De fans gingen compleet uit hun dak toen Adele het podium betrad.

b. Karlijn reageerde niet onwelwillend op ons voorstel de kosten te delen.

c. Vroeger was Frans een slanke man, nu ziet hij er weldoorvoed uit.

d. Zit je zo'n tien uur per dag op sociale media? Dat is aardig wat.

1. Wat betekenen de onderstreepte delen?

2. Wat vind je bijzonder aan deze formuleringen?

3. Waarom zou de schrijver voor deze formulering kiezen?

Stijlfiguren

a. De fans gingen compleet uit hun dak toen Adele het podium betrad.

De schrijver wil het enthousiasme van de fans benadrukken.

Stijlfiguur: hyperbool (= overdrijving)

Stijlfiguren

b. Karlijn reageerde niet onwelwillend op ons voorstel de kosten te delen.

De schrijver wil benadrukken dat de positieve reactie niet verwacht was.

Stijlfiguur: litotes (= ontkenning van het tegenovergestelde)

Stijlfiguren

c. Vroeger was Frans een slanke man, nu ziet hij er weldoorvoed uit.

De schrijver wil de uiting verzachten (het woord 'dik' niet gebruiken).

Stijlfiguur: eufemisme (= zachtere woorden gebruiken om boodschap minder hard over laten komen)

Stijlfiguren

d. Zit je zo'n tien uur per dag op sociale media? Dat is aardig wat.

De schrijver wil de hoeveelheid benadrukken, door het kleiner voor te stellen dan het is.

Stijlfiguur: understatement (= minder groot, mooi, enz. beschrijven dan je bedoelt; ironie)

Stijlfiguren

• hyperbool = overdrijving
• understatement = minder groot, mooi, enz. beschrijven dan je bedoelt
• litotes = ontkenning van het tegenovergestelde
• eufemisme = zachtere woorden gebruiken om boodschap minder hard over laten komen

De familie Meiland heeft een leuk optrekje in Hengelo gekocht.

1. hyperbool
2. understatement
3. litotes
4. eufemisme

"Waar bleef je nou, ik stond al eeuwen op je te wachten!"

1. hyperbool
2. understatement
3. litotes
4. eufemisme

Dat deze man binnenkort weer in de gevangenis belandt, lijkt mij niet onwaarschijnlijk.

1. hyperbool
2. understatement
3. litotes
4. eufemisme

"Kunnen we zo een sanitaire stop maken? Ik moet even iets wegbrengen."

1. hyperbool
2. understatement
3. litotes
4. eufemisme

De jackpot staat op elf miljoen euro. Da's een mooi zakcentje!

1. hyperbool
2. understatement
3. litotes
4. eufemisme

Woordenschat - stijlfiguren

Individueel, fluisterend overleg mogelijk (15 minuten)
Klaar? Begin alvast aan opdracht zes. 
Vragen? Stel ze gerust!

Opdracht: H2 woordenschat: theorie bestuderen, opdracht drie maken. 

Woordenschat - stijlfiguren

H1 woordenschat: theorie bestuderen, opdracht 1 en 2 maken

H2 woordenschat: theorie bestuderen, opdracht 1 en 2 maken

Wat wordt er bedoeld met:

1. Die man lust wel een glaasje!
2. Hij rookt alleen Marlboro. 
3. Mijn Puma's zitten lekker! 

Voor vandaag: 

• Nakijken 'De brug Lezen' opdracht 1 en  'Hoofdstuk 1 Lezen' opdracht 5. 
• Ik weet wat metonymie zijn en kan deze herkennen in een tekst. 

Aan de slag!

• In duo's (5 minuten)
• Vragen? Stel ze gerust!
• Klaar? Lees alvast de theorie door over metonymie (p. 92). 

Opdracht: 
- Kijk het huiswerk zelfstandig na. Noteer waar je meer mee moet oefenen. 

Stijlfiguren

Hyperbool	Opsomming:
Understatement	1. Drieslag
Eufemisme	2. Climax
Herhaling	3. Omgekeerde climax
Tegenstelling

Stijlfiguur: metonymie

Je noemt een deel, geheel of een eigenschap van iets of iemand: 

1. Die man lust wel een glaasje!

Stijlfiguur: metonymie

Je noemt een deel, geheel of een eigenschap van iets of iemand: 

2. Mijn Puma's zitten lekker. 

Metonymie

1. Hij vroeg om de hand van mijn dochter. 

2. Op het vorige WK heeft Oranje de derde plaats bereikt. 

Aan de slag!

- Individueel en in stilte, daarna in duo's. 
- Vragen? Na tien minuten. 
- Klaar? De brug Lezen opdracht 4. 

Opdracht: Woordenschat H3 opdr. 3 en 5. 

De jackpot staat op elf miljoen euro. Da's een mooi zakcentje!

1. hyperbool
2. understatement
3. litotes
4. eufemisme

"Kunnen we zo een sanitaire stop maken? Ik moet even iets wegbrengen."

1. hyperbool
2. understatement
3. litotes
4. eufemisme