Nederlands Film Festival: Paradise Drifters

• filmeducatie
• Mediawijsheid
• +6
• MBO
• Studiejaar 1-4

Introduction

Filmmakers zetten allerlei middelen in om onze blik te sturen. Wij zien dus wat de filmmaker wil dat we zien. In hoeverre is de leerling/student zich hiervan bewust? Dit lesmateriaal over Paradise Drifters (2020) is geschikt voor mbo-studenten. In deze les worden vragen gesteld over het narratief (op welke manier de inhoudt wordt verteld), de filmische vormgeving en de context. De les kan worden uitgeprint, inclusief de notities, door op de print-knop te drukken rechtsboven in het scherm. Synopsis Drie dakloze jongeren, Yousef, Chloe en Lorenzo, vertrekken samen naar Zuid-Europa, op weg naar een beter leven. Op hun reist vinden ze geborgenheid bij elkaar, maar hun problemen zitten hen op de hielen. Rauw speelfilmdebuut vol mededogen en uiteindelijk hoop.

Instructions

Werkwijze:

Deze les hoort bij de film Paradise Drifters (2020, 86 min, Mees Peijnenburg). De les kan voor of na het kijken van de film worden gegeven in de klas. Op de laatste slide vind je kijkvragen die alleen na het zien van de film besproken kunnen worden. Meer filmlessen van het Nederlands Film Festival? Kijk dan hier.

Lesdoelen:

-De student herkent de hoofdpersonages en de keuzes die de filmmaker heeft gemaakt bij het vormgeven van de personages.

-De student leert over de verteltechniek 'Show, don't tell'.

-De student leert over kleurgebruik (Color Grading) en de subtiele invloed hiervan op een scène.

- De student leert over montage en de manier waarop de montage past bij het verhaal. 

-De student leert over de verschillen tussen een korte film en een speelfilm.

Over LessonUp:

- De vragen/opdrachten ‘open’ je door op de icoontjes te klikken.

- De docentnotities onder de slides kunnen worden geopend door te klikken op de gele notitie of als je hebt geklikt op 'geef les' via het icoontje (schrift) naast het nummer van de slide. Bekijk de notities vooraf en / of print deze, zodat de notities tijdens het geven van de les gesloten kunnen blijven voor de studenten. 

- De slides en notities kunnen worden geprint via de printbutton rechtsboven.

Vraag of opdracht

Extra informatie

Legenda

Als er een icoon in beeld staat kun je er op klikken. Er zijn vragen en kijk- en luisteropdrachten.

Bekijk de filmposter. Wat zie je? Waar gaat de film over denk je?

Wat betekent de titel van de film?

Paradise Drifters is een roadmovie.  Wat weet je over dit filmgenre?

Filmposter - Wat zijn jouw verwachtingen van de film?

Kijk met de studenten naar de filmposter van Paradise Drifters. Wat denken zij op basis van de filmposter al te kunnen zeggen over de film?

Antwoordsuggesties:

1. Eigen antwoord.
Suggestie: De poster laat de titel van de film zien. In de letters van de titel zien we een jongen en een meisje, de hoofdpersonages. Op de poster is ook te zien dat de film al op verschillende festivals heeft gedraaid en dat de namen van drie acteurs even groot op de poster staan (drie belangrijke personages). Hiernaast is te zien wie er aan de film hebben meegewerkt. Studenten die de film al hebben gezien, zien hier Lorenzo en Chloe. Het lijkt alsof ze onderweg zijn/buiten. Chloe kijkt naar beneden. Lorenzo staart voor zich uit. Geen van beide lacht.

2. De titel van de film, Paradise Drifters, gaat over de leefsituatie van de drie belangrijkste personages. Drifters is het Engelse woord voor zwervers. De personages in de film zwerven rond, op zoek naar een beter leven (ofwel het paradijs).

3.  Paradise Drifters is een roadmovie. Een roadmovie is een verzamelnaam voor films waarin een reis van de hoofdpersoon centraal staat. Toeval en onverwachte ontmoetingen spelen hierin een grote rol. In een roadmovie legt de hoofdpersoon niet alleen een fysieke weg af, maar ook een geestelijke. Aan het eind van de film moet hij of zij tot nieuwe inzichten zijn gekomen, of mentaal zijn gegroeid. 

Voor studenten die de film al hebben gezien, is hen iets opgevallen aan de scènes in de auto? 

Paradise Drifters is een roadmovie, maar de auto zie je amper rijden. 

Een roadmovie hoeft niet te eindigen, soms blijven de hoofdpersonages aan het einde van de film doorreizen. Voorbeelden: Into the Wild (2007), Stand by Me (1986) en Easy Rider (1969).

Een voorbeeld van een eerdere Nederlandse roadmovie is Rabat (2011).

Fragment 1 

Staat nu 00:51-08:51

Bekijk het fragment

Vraag de studenten vooraf extra te letten op de personages. Denk hierbij aan: uiterlijke kernmerken, karaktereigenschappen en hun thuis- en werksituatie. Vraag de studenten aantekeningen te maken tijdens het kijken. 

In het fragment komen drie personen naar voren.

Wat weet je na dit fragment over hen? 

Hoe weet je dit? Oftewel, op welke manier komt dit in het fragment naar voren?

Welke overeenkomsten zijn er tussen de personages?

Actrice Tamar van Waning maakt haar acteerdebuut in Paradise Drifters. Zij werd door Gaite Jansen (actrice en vriendin van regisseur Mees Peijnenburg) gespot in het programma Dream School en hierna gevraagd om auditie te doen voor de rol van Chloe. 

Narratief - Personages

Wat weet je op basis van dit fragment al over de personages? En hoe heeft de regisseur ervoor gezorgd dat jij dit weet/denkt? 

Antwoordsuggesties:

Vraag 1 en 2: 

Chloe:

Uiterlijk: blond haar, tatoeages, stoer uiterlijk. 

Karaktereigenschappen: stil, boos/kwaad, rebels.

Thuissituatie: ze is mogelijk zwanger, ze maakt ruzie/vecht met haar moeder.

We zien dat Chloe een zwangerschapstest doet. Ze moet de test vervolgens weggeven aan een aantal mannen. Ze is kwaad, schrijft op de muur, loopt weg en vecht met haar moeder.

Yousef:

Uiterlijk: Noord-Afrikaanse afkomst, zwart haar.

Karaktereigenschappen: stil, praat weinig.

Thuissituatie: zit in een jeugdinrichting met andere jongens. Zegt familie te hebben, maar de jongens geloven dit niet.

We zien Yousef in de eerste scène, eerst gefilmd op zijn rug. Hij schreeuwt, lijkt wanhopig, maar we horen niets. In de groep zegt Yousef niet veel. Hij zit duidelijk niet goed in zijn vel, maar laat hier niets over los. 

Lorenzo:

Uiterlijk: blond haar en blauwe ogen, mist een tand.

Karaktereigenschappen: zorgzaam en ondernemend. Hij wil zijn broer helpen.

Thuissituatie: zijn broer zit in de gevangenis. Lorenzo bezoekt hem zegt dat hij zijn best gaat doen om zijn broer te helpen. Lorenzo slaapt op een kaal matras in een bijna lege kamer. 

3. Alle drie de personages lijken geen stabiele thuissituatie te hebben. Zij hebben geen ouders of andere familieleden die voor hen zorgen en lijken er (grotendeels) alleen voor te staan. 

Bekijk het fragment

Laat de studenten extra letten op het verhaal. Wat zien zij? Wat gebeurt er en waarom?

Wat voor gevoel kreeg je bij dit fragment?

Kun je verklaren waarom je dit gevoel kreeg?

Waarom zou een filmmaker kunnen kiezen voor Show, don't tell?

Show, don't tell is een verteltechniek. Door acties, emoties en gedachten niet te vertellen of uit te leggen, maar door deze alleen te tonen, moet jij als kijker het verhaal zelf interpreteren.

Narratief - Show, don't tell

Wat is het gevoel van de studenten bij het fragment? Hoe interpreteren zij de situatie? Waarom op die manier? 

Antwoordsuggesties:

1. Eigen antwoord over gevoel. Suggestie: beklemmend, deprimerend, etc.

2. Eigen antwoord over de uitwerking. Suggestie: laat de student onderscheid maken tussen de verschillende elementen van de scène: muziek, camerastandpunt, dialoog, sfeer, etc.

Uitleg begrip:

Show, don't tell is een verteltechniek waarin gedachtes of emoties niet direct aan de kijker worden verteld of uitgelegd, maar worden laten zien. Door o.a. weinig gebruik te maken van dialoog, expressies van gezichten in beeld te brengen en sfeerbeelden wordt je als kijker gedwongen om op je eigen interpretatie af te gaan. 

3. Een filmmaker zou hiervoor kunnen kiezen, omdat je je hierdoor als kijker nauwer bij het verhaal betrokken voelt. Je moet goed opletten om het verhaal te kunnen volgen en interpreteren. Hiernaast komt de film volgens sommigen visueler en dynamischer over, doordat de nadruk ligt op het tonen en niet op het uitleggen.

Fragment 3

16:03-17:20

Bekijk het fragment

Laat studenten bij het bekijken van het fragment extra letten op de montage (specifiek de overgang tussen de scènes). Bespreek het begrip montage voorafgaand aan het fragment als studenten hier nog niet mee bekend zijn. 

Uitleg montage:

Een shot is een onafgebroken korte of lange filmopname. Montage is kort gezegd het knippen en plakken van shots. 

Wat wordt opgenomen op camera is niet hetzelfde als wat we zien in een film. Door middel van montage kan het opgenomen beeld worden geknipt, geplakt en worden bewerkt. De regisseur bepaalt o.a. wanneer een shot eindigt, hoe scènes in elkaar overgaan en op welke manier beelden worden nabewerkt. 

Wat valt je op als je kijkt naar de montage van dit fragment?

Wat voor effect heeft deze manier van monteren op jou?

Filmische vormgeving - Montage

Antwoordsuggesties:

1. Eigen antwoord. 

Suggestie: Je ziet korte shots van Yousef en Chloe in de avond en hierna zie je Lorenzo overdag in de auto. Het voelt fragmentarisch, alsof je alleen korte momenten van de personages en hun levens meekrijgt. De overgang tussen de scène in de avond en de scène overdag gaat abrupt en valt op. Je ziet kort een zwart beeld tussen de twee scènes, waarmee de overgang duidelijk wordt aangegeven. 

2. Eigen antwoord. 

Suggestie: Je krijgt als kijker maar delen mee van het verhaal. Je ziet niet de hele reis, maar valt midden in scènes, waardoor je zelf een deel van het verhaal moet invullen. Jouw eigen interpretatie van wat je ziet en op welke manier dit met elkaar samenhangt is hierdoor erg belangrijk. 

Extra informatie: 

Deze montagestijl past ook bij de levens van de hoofdpersonages. 

Voor studenten die de film al hebben gezien: Wie kan uitleggen waarom de montage past bij de levens van de hoofdpersonen?

Mees Peijnenburg zegt hierover in een interview gepubliceerd in het Parool op 02-09-2020: "We krijgen fragmenten en snippers van hun levens, zoals hun levens ook vol brokstukken zitten.”

En in de Filmkrant (24-08-2020): "Je bent, boem, ineens in Marseille, midden in de wijk, zonder dat we totalen gebruiken om te laten zien waar je bent. We geven geen bedding – zoals hun levens ook geen bedding hebben.”

Voor studenten die de film al hebben gezien: Je ziet in de film telkens korte fragmenten. Toch voelt de film als een eenheid. Hoe komt dit?

Fragment 4

10:17-12:53

Bekijk het fragment

Let bij het bekijken van het volgende fragment extra op hoe het beeld eruit ziet en denk hierbij aan kleur en scherpte. De vragen gaan over specifiek het fragment, maar ook over stijl van de hele film.

Wat valt je op aan de kleuren in het fragment? 

Wat valt je op de scherpte van het beeld? 

Wat voor effect heeft dit op jou? 

Filmische vormgeving: Hoe zien de beelden eruit? 

Beantwoord de volgende vragen voor de scène die jullie net hebben gezien én probeer deze ook te beantwoorden voor de hele film(stijl).  

Antwoordsuggesties: 

1. De kleuren in de scène:
De kleuren in de avondscène zijn voornamelijk donker en blauw. Je ziet ook het witte licht van een tl-buis en af en toe gele kleuren van een straatlantaarn. De kleur van een scène heeft effect op hoe je de scène ervaart. Donkere kleuren/koude kleuren zorgen voor een duistere/neerslachtige sfeer. Warme kleuren als geel en rood geven vaak een aangenamer gevoel dan koude kleuren als blauw en groen. Overdag vallen ook de grauwe/koude kleuren het meest op. Denk aan donkere kleding van Yousef, grijze/groene kleur van het toilethokje...

De kleuren in de film:

De kleuren zien er niet realistisch uit, er lijkt een filter over het beeld te zitten. Filmmakers kunnen de kleuren van beelden beïnvloeden door het gebruik van verschillende lenzen of montage (kleurcorrectie). Ook het filmformaat (analoog/digitaal) heeft invloed op de kleur van het beeld. 

2. Scherptediepte in de scène: 

De achtergrond is vaak onscherp. De focus ligt op Yousef. Hij is alleen en lijkt in zijn eigen wereld te leven. Als kijker wordt je mede door de scherptediepte meegenomen in zijn wereld. Je ziet weinig buiten Yousef. Dit past bij en versterkt zijn idee, namelijk dat er geen uitweg is.

Grofkorreligheid van de beelden in de film:

In Paradise Drifters heeft regisseur Mees Peijnenburg gebruik gemaakt van 16 mm opnames (analoog dus), dit geeft het beeld een korrelig effect. 16mm is een filmformaat dat werd geïntroduceerd in de jaren 20, met een filmrol van - je raad het - 16 mm breed. Het beeld kun je omschrijven als grofkorrelig, kleurrijk en met een vintage-look. 

3. Eigen antwoord. Suggestie: De korrelige en soms onscherpe beelden en de niet-realistische kleuren geven een extra rauw randje aan het verhaal. De visuele stijl past bij en versterkt het verhaal van de personages. 

Passen de gemaakte keuzes (denk aan: kleuren, korrelige beelden) bij de film en het verhaal van de personages? Waarom vind je dat? 

Fragment 5

Youtubefilmpje Mees Peijnenburg

Bekijk nu een kort fragment waarin Mees Peijnenburg vertelt over het maken van Paradise Drifters. 

Waarom kiest een filmmaker denk je voor het maken van een korte film (short)?

Wat zijn de verschillen tussen het maken van een korte film en een speelfilm, gelet op het productieproces?

Paradise Drifters is de eerst speelfilm van regisseur Mees Peijnenburg. Hij maakte hiervoor een aantal korte films, zoals Cowboys janken ook (2013) en Geen koningen in ons bloed (2015).

Context - Speelfilm versus korte film

Paradise Drifters is de eerste speelfilm van regisseur Mees Peijnenburg. Hiervoor maakte hij verschillende korte films.

 

Antwoordsuggesties:

Vraag 1 en 2:

- Sommige verhalen werken beter in een korte film dan in een lange film en andersom. 

- Als beginnend filmmaker heb je vaak nog niet zoveel budget en het maken van een korte film is meestal goedkoper, of goedkoper te houden dan het maken van een lange film.

- Doordat een speelfilm meer kost zitten er vaak ook meerdere financiers aan vast. Sommige filmmakers zien dit als een beklemmende eigenschap van speelfilms, hun onafhankelijkheid als regisseur/kunstenaar wordt minder.

- De meeste filmmakers maken eerst meerdere korte films, voordat zij een speelfilm 'mogen maken'. Met de korte films kunnen jonge makers laten zien wat hun stijl is en kunnen zij 'bewijzen' aan bijvoorbeeld fondsen en sponsoren, dat zij een speelfilm kunnen maken. 

- Het maken van een speelfilm kost doorgaans meer tijd dan het maken van een korte film. Het productieproces is vaak uitgebreider bij een lange film.

Mees Peijnenburg maakte eerst een aantal shorts om te kijken wat de mogelijkheden waren voor hem als filmmaker. Hij wilde zoveel mogelijk soorten films maken om te zien wat voor hem het beste werkt. Hierover zegt hij: "Met korte films kun je vaak meer experimenteren, voor een speelfilm moet je al vaak een  uitgewerkt plan hebben is er vaak geen tijd/geld voor improvisatie." Bron: interview Biënnale Berlijn 2020.

In de korte films die hij maakte keek hij ook naar jongeren met een moeilijke thuissituatie. Zo gaat Geen koningen in ons bloed over een broer en zus die in de jeugdzorg opgroeien. 

Wat vond je van de film? Waarom?

Welke scène is je het meest bijgebleven?

Wat is je het meest opgevallen aan de filmstijl?

Na afloop van de film

Paradise Drifters is opgenomen in Nederland, Spanje, Frankrijk en België. De film werd o.a. gedraaid in een Franse buitenwijk waar de politie niet komt en waar bepaalde gebieden niet op film mochten worden vastgelegd.

Mees Peijnenburg, regisseur van de film, begon als acteur, wilde hierna cameraman worden, maar kwam erachter dat hij het liefst films wil schrijven en regisseren. 

Nabespreking

Deze vragen kunnen worden besproken als de studenten de film hebben gezien.

Hoe zou je de ontwikkeling die de hoofdpersonages hebben doorgemaakt beschrijven?

Zou je de film aanraden aan vrienden of familie? Waarom wel of niet?

Na afloop van de film

Bilal Wahib (speelt Yousef) won in 2020 het Gouden Kalf voor de Beste Mannelijke Bijrol. 

Nabespreking

Deze vragen kunnen worden besproken als de studenten de film hebben gezien.