Herhalingsles 4.1 t/m 4.3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Herhalingsstof 

SO Geschiedenis 4.1 t/m 4.3
Wat moet je leren?

• leerdoelen
  
• begrippen
  
• jaartallen
• Personen

Paragraaf 4.1
Een gelovige krijgsheer 

• De periode na het Romeinse Rijk noemen we de Middeleeuwen (500-1500)
• Einde Romeinse Rijk leidt tot 
  - bescherming valt weg
  - wegvallen van handel en steden
  - Stedelingen trekken noodgedwongen naar het platteland, waar zij boer worden
• Boeren zoeken bescherming bij adellijke heren
• Middeleeuwen was een echte standensamenleving 

De Germaanse stammen hebben vrij spel omdat er geen regering meer is

De handel valt stil

Het Romeinse Rijk valt uiteen

De Romeinse wegen worden niet onderhouden

De steden verdwijnen

Zet onderstaande zinnen op de juiste volgorde op de rode stippen

Bekijk de afbeelding hiernaast en schrijf op, van links naar rechts:
1. Tot welke stand deze mensen behoren en
2. een beeldelement waaraan je dat kunt zien

Paragraaf 4.2
Het rijk van de Franken

• In de 4e en 5e eeuw trokken Germaanse stammen het Romeinse Rijk binnen
• De sterkste van deze stammen waren de Franken
• Karel de Grote is de meest bekende Frankische vorst
• Door oorlog te voeren wist hij een groot grondgebied te veroveren
  
• In het jaar 800 werd Karel de Grote tot keizer gekroond
• Omdat het rijk van Karel te groot was om zelf te besturen, voerde hij het leenstelsel/feodalisme in. 

Hier staan landen van Europa. Horen ze wel of niet bij het rijk van Karel de Grote? 

Sleep ze naar de juiste plek.

Nederland

België

Frankrijk

Italië

Duitsland

Engeland

Niet

Wel

Hier staat Karel samen met een leenman, Het is een soort stripverhaal. Sleep jij de teksten naar de juiste plek?

Ik ben Karel

Ik ben een vazal

Dit is het leen

Ik zweer trouw

A Boeren waren halfvrij.
B Heren kregen de leiding over land in ruil voor hun hulp aan de vorst.
C Heren lieten boeren werk verrichten.
D Heren lieten ridders vechten.
E Het systeem zorgde voor orde en rust in het land.
F Het was een economisch systeem.
G Het was een politiek systeem.
H Veel heren hadden meer domeinen.

Welke zinnen gaan over het leenstelsel?

1. B, D, E, G
2. A, D, E, G
3. C, D, E, G
4. C, D, E, F

Welke plicht heeft een leenman?

1. Hij moet in zijn gebied doen waar hij zin in heeft.
2. Hij moet elke ochtend bijtijds opstaan.
3. Hij moet trouw beloven aan zijn leenheer en hem helpen bij het bestuur en in de oorlog.
4. Hij moet delen van zijn gebied doorlenen aan onderleenmannen.

4.3 
Een agrarische samenleving

• Na het verdwijnen van het West-Romeinse Rijk ontstond er in West-Europa een agrarische samenleving: bijna alle mensen woonden op het platteland en leefden van de landbouw.
• De meeste mensen woonden in dorpen, ook wel domein genoemd, en stond onder leiding van een heer: een koning, edelman, bisschop of abt. 
• De domeinen waren zelfvoorzienend
• De landbouwgrond werd bewerkt via het hofstelsel.
• Hierbij deden de horige boeren, die het domein niet mochten verlaten, het werk. Ook moesten zij herendiensten doen voor de heer. 

Kies de juiste aanvulling op deze zin: "Horigen in de tijd van monniken en ridders ..."

1. Kenden nauwelijks taakverdeling; alle mannen en vrouwen hielpen mee met de dagelijkse taken als weven, koken, spinnen, ploegen en het vee hoeden.
2. Mochten een deel van hun tijd van het domein van hun heer of klooster af, als ze zin hadden.
3. Waren boeren slaven, die geen bezit hadden en niet vrij waren.
4. Werkten op het land van een klooster of edelman, maar bewerkten ook hun eigen stukje grond bij hun kleine boerderij.

Bier brouwen

Herendiensten

Hout hakken

Wegen aanleggen

Bescherming ontvangen

Rechten van de horige boer 

Plichten van de horige boer 

Belasting betalen

Bron: 'De houder van de boerderij van Bouterhoven betaalt op 1 oktober veertien kleine zaken graan, met Pasen een kip en twaalf eieren, met Kerstmis vier karren sprokkelhout. Hij zaait met het zaad dat hij van de zolder van de heer ontvangt, maait en brengt de oogst op dezelfde zolder. Hij zorgt voor het plaatsen van 30 palen als de afsluiting van de hof wordt gemaakt'.

Deze bron gaat over:

1. Veiligheid
2. Leenstelsel
3. Herendiensten
4. Geen van de genoemde antwoorden is juist.

Feodalisme / leenstelsel

Hofstelsel

Horigen

Domein

Economie

Politiek 

Leenheer

Trouw / macht

Zelfvoorzienend

En nu? 

De rest van deze les gaan jullie leren voor de toets.
De toets is op 11 juni en wordt fysiek afgenomen.