H7.2 Elektro-magneten

• nask
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

H7.2 Elektro-magneten

Lesprogramma

1. Welkom 
2. Terugblik 7.1 Permanente magneten
3. Uitleg 7.2 Elektro-magneten
4. Zelf aan de slag met NOVA 7.2
5. Afsluiting

H7.1 Permanente magneten

Onthouden!  

IJzer en nikkel worden aangetrokken door een magneet.  

Een magneet heeft een noordpool en een zuidpool.  

Een noordpool en een zuidpool trekken elkaar aan.  

Twee dezelfde polen stoten elkaar af.  

Rondom een magneet zijn magnetische krachtlijnen.  

Alle krachtlijnen samen noem je het magnetisch veld.  

Een permanente magneet blijft altijd magnetisch.

Leerdoelen

1. Je kunt de onderdelen van een elektromagneet benoemen. 
2. Je kunt uitleggen hoe de sterkte van een elektromagneet verandert.

Koperdraad rond een kern

Een elektro-magneet werkt op elektriciteit. Je kunt hem aan- en uitzetten. Je kunt de magneet sterker en minder sterk maken.

Een koperdraad waar een elektrische stroom doorheen loopt, wordt magnetisch. Rond de draad ontstaat een magnetisch veld. Als je de koperdraad om een stuk ijzer draait, wordt het magnetisch veld sterker. Je krijgt dan een magneet. Zo'n magneet noem je een elektro-magneet (zie afbeelding 1).  

Afbeelding 2 is een tekening van een elektro-magneet. In een elektro-magneet zit een ijzeren staaf. Het is gewoon ijzer (geen magneet). Deze ijzeren staaf noem je de kern van de elektromagneet. Zonder ijzeren kern is de elektro-magneet heel zwak.  

 Om de ijzeren kern is een koperdraad gewikkeld. Deze koperdraad noem je de spoel. Elke keer dat de koperdraad om de kern gaat, is één winding. De elektro-magneet in afbeelding 2 heeft veertien windingen. 

Als door de spoel een elektrische stroom loopt, ontstaat een magneet. Als je de stroom uitschakelt, stopt het magnetisme van de spoel. Ook de kern is dan niet meer magnetisch. Een elektromagneet werkt dus alleen als er stroom door de spoel loopt. Je kunt een elektro-magneet daardoor aan- en uitzetten.

Om het koperdraad zit een laagje isolatie. Zo kan de stroom niet overspringen tussen de windingen. De isolatie is een laagje doorzichtige lak. Je kunt de isolatie daarom niet zien. Met plastic als isolatie zou de spoel te dik worden. 

De kracht van een elektro-magneet kun je groter of kleiner maken. Dat kan op twee manieren:  

- door de stroom door de draad groter of kleiner te maken;  

- door het aantal windingen van de spoel groter of kleiner te maken.  

 Maak je de magnetische kracht groter, dan wordt de magneet sterker.  

Hoe groter de stroom, hoe groter de magnetische kracht van de elektro-magneet.  

Hoe meer windingen, hoe groter de magnetische kracht van de elektro-magneet.

Gelijkstroom en wisselstroom  

Een batterij heeft een plus en een min. De stroom in een stroomkring met een batterij loopt van de plus naar de min. De stroomrichting is altijd gelijk. De elektrische stroom van een batterij noem je daarom gelijkstroom. Een ander voorbeeld van gelijkstroom is een accu in een auto. 

Kijk naar de afbeelding. Een elektro-magneet wordt aangesloten op gelijkstroom van een batterij. De elektro-magneet krijgt dan een noordpool en een zuidpool.  

Aan de slag

• Wat: Lees en maak hoofdstuk 7 paragraaf 2 (blz. 138  t/m 143).  
•  Wanneer: Zorg dat dit voor volgende les af is.   
• Hoe: Digitaal.    
• Klaar?: Als je klaar bent met paragraaf 2, kun je paragraaf 3 doorlezen.

Onthouden!  

Rond een koperdraad waar elektrische stroom doorheen loopt, ontstaat een magnetisch veld.  

Een elektro-magneet bestaat uit een ijzeren kern met een spoel van koperdraad.  

De ijzeren kern versterkt het magnetisch veld.  

De koperdraad is geïsoleerd met doorzichtige lak.  

Hoe groter de stroom, hoe groter de magnetische kracht van de elektro-magneet.  

Hoe meer windingen, hoe groter de magnetische kracht van de elektro-magneet.  

Bij gelijkstroom blijven de polen van het magnetisch veld gelijk.  

Bij wisselstroom wisselen de polen van het magnetisch veld telkens om.