H7.3 Gelijkspanning

• nask
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

H7.3 Gelijkspanning

Lesprogramma

1. Welkom 
2. Terugblik 7.2 Elektro-magneten
3. Uitleg 7.3 Gelijkspanning
4. Zelf aan de slag met NOVA 7.3
5. Afsluiting

H7.2 Elektro-magneten

Onthouden!  

Rond een koperdraad waar elektrische stroom doorheen loopt, ontstaat een magnetisch veld.   

Een elektro-magneet bestaat uit een ijzeren kern met een spoel van koperdraad.   

De ijzeren kern versterkt het magnetisch veld.   

De koperdraad is geïsoleerd met doorzichtige lak.   

Hoe groter de stroom, hoe groter de magnetische kracht van de elektro-magneet.   

Hoe meer windingen, hoe groter de magnetische kracht van de elektro-magneet.   

Bij gelijkstroom blijven de polen van het magnetisch veld gelijk.   

Bij wisselstroom wisselen de polen van het magnetisch veld telkens om.

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen op welke soort stroom een elektro-magneet werkt.  
2. Je kunt uitleggen wat de invloed van gelijkstroom bij een elektro-magneet is op de richting van de polen. 
3. Je kunt kenmerken benoemen van een elektromagneet die op gelijkstroom werkt. 

Elektro-magneet

Het magnetisme van een permanente magneet kun je niet uitschakelen. Bij een elektro-magneet kan dat wel. 

Een batterij geeft gelijkstroom. De richting van de elektrische stroom in de stroomkring blijft gelijk. De plus en de min van de batterij blijven gelijk. De spanning op een batterij noem je gelijkspanning. 

Bij gelijkspanning blijft de richting van de elektrische stroom steeds gelijk. Sluit je een elektro-magneet aan op een batterij, dan blijven de noordpool en de zuidpool op één plaats.  

H7.3 Gelijkspanning

Bij een elektro-magneet op gelijkstroom verandert het magnetisch veld niet. Het magnetisch veld van een elektro-magneet op gelijkstroom kan erg sterk zijn. Zo sterk, dat je er grote stukken ijzer mee kunt optillen (zie de afbeelding). 

Het magnetisme van een elektro-magneet kun je uitzetten door de stroom uit te schakelen. De magneet in afbeelding 1 laat het ijzer vallen als de magneet wordt uitgeschakeld. Met een permanente magneet zou dat niet kunnen.

Deurbel  

Een huis heeft vaak een elektrische deurbel. De bel is een metalen schaal, waar een hamertje tegenaan slaat (zie afbeelding 1). Dat hamertje wordt klepel genoemd. In de deurbel zit een elektro-magneet. Drukt iemand op de drukschakelaar van de deurbel, dan schakelt de stroom in. De elektro-magneet wordt magnetisch. De onderkant van de klepel wordt aangetrokken. De klepel slaat tegen de bel. 

Als de klepel één keer tegen de bel slaat, hoor je één keer 'ting'. Maar bij een deurbel slaat de klepel telkens snel achter elkaar tegen de bel. Daardoor hoor je de bel rinkelen. In afbeelding 2 zie je hoe dat werkt.  

Druk je op schakelaar D, dan maak je een gesloten stroomkring:  

- De stroom loopt door contact C.  

- Door veer V gaat de stroom naar spoel E.  

- De stroom gaat door de spoel terug naar de batterij. 

Het stalen plaatje van de klepel wordt aangetrokken door de spoel. Klepel K slaat tegen bel B. Daardoor gaat contact C open. Nu loopt er geen stroom meer door de spoel.

De klepel valt weer terug. Daardoor sluit contact C. Door de spoel gaat weer stroom lopen, de elektro-magneet wordt weer magnetisch. De klepel wordt aangetrokken en slaat tegen de bel. Enzovoort.

Zo blijft de bel rinkelen tot drukknop D wordt losgelaten. 

Aan de slag

• Wat: Lees en maak hoofdstuk 7 paragraaf 3 (blz. 144  t/m 149).  
•  Wanneer: Zorg dat dit voor volgende les af is.   
• Hoe: Digitaal.    
• Klaar?: Als je klaar bent met paragraaf 3, kun je paragraaf 4 doorlezen.

Onthouden!  

Bij gelijkspanning blijft de richting van de stroom in de stroomkring gelijk.  

Bij een elektro-magneet die is aangesloten op gelijkstroom, blijven de noordpool en zuidpool op één plaats.  

Het magnetisch veld van een elektro-magneet op gelijkstroom is sterk.  

Bij een deurbel op gelijkspanning wordt de stroomkring telkens onderbroken en weer gesloten.