H6 NN 1-KGT Woordenschat

• Nederlands
• Middelbare school

Leerdoel

Je leert woordbetekenissen opzoeken in een woordenboek.

Moeilijke woorden

Als je in een tekst moeilijke woorden tegenkomt, kun je in de tekst naar de betekenis zoeken. 

Hiervoor heb je 5 manieren geleerd.

5 woordraadstrategieën

- een synoniem zoeken in de tekst, wat hetzelfde betekent en uitleg geeft over het moeilijke woord.

- een omschrijving van de betekenis van het moeilijke woord zoeken in de tekst.

- een voorbeeld van het moeilijke woord in de tekst zoeken.

5 woordraadstrategieën

- een tegenstelling van het moeilijke woord in de tekst zoeken. 

- een bekend woorddeel van het moeilijke woord in het woord zelf vinden.

Wanneer je de betekenis niet in de tekst vindt, gebruik je een woordenboek.

Een woordenboek gebruiken

Om een woordenboek goed en snel te raadplegen, moet je bepaalde regels kennen.

Hier volgen alle regels: 

woorden opzoeken

Het woord wat we opzoeken in een woordenboek noemen we een GRONDWOORD.

werkwoorden opzoeken

Allerlei vormen van een werkwoord zoek je op via het HELE WERKWOORD. Dus:

loop, loopt, liep, liepen, gelopen --> bij LOPEN opzoeken

geef, gaf, gaven, gegeven --> bij GEVEN opzoeken

schaf aan, schaft aan, aangeschaft --> bij AANSCHAFFEN opzoeken

zelfstandig naamwoorden opzoeken

Zelfstandig naamwoorden zoeken we op via het ENKELVOUD:

- tafels, tafeltjes --> TAFEL

- certificaten --> CERTIFICAAT

bijvoeglijk naamwoorden opzoeken

Bijvoeglijk naamwoorden zoeken we op met de korte vorm van het woord.

commerciële --> commercieel

dynamische --> dynamisch

acute --> acuut

samengestelde woorden opzoeken

Samengestelde woorden zoek je op via een deel van de samenstelling. 

gezondheidsrisico's --> op gezondheid en/of risico

Het laatste woord in een samenstelling zegt iets over het eerste woord, dus het advies is om het laatste woord op te zoeken.

de omschrijving in het woordenboek

In het woordenboek:

- staan bij een woord vaak meerdere betekenissen. Deze worden opgesomd met nummers. Je moet de betekenis kiezen die bij jouw zin/tekst past.

- staat bij een zelfstandig naamwoord het lidwoord genoteerd.

Wist je dat....

...aan de zijkant van een woordenboek vaak blokjes in kleurtjes te vinden zijn. Deze geven elke letter van het alfabet in het woordenboek aan. 

Het 1e gekeurde blokje staat voor alle pagina's met woorden met een A.

Het 2e gekleurde blokje staat voor alle pagina's met woorden met een B,  

volgordes in een woordenboek

1) Een woord zoek je op via de 1e letter (bijv. A)

2) Omdat er natuurlijk veel woorden met een letter A beginnen, moet je ook kijken naar de 2e letter (bijv. AU)

3) Soms is het ook nodig om daarbij ook de 3e en 4e letter te zoeken (bijv. AUTO....)

bijvoorbeeld

AANKOOP komt voor APPEL, maar AUTOMAAT vind je na appel.

Voordat we in een woordenboek een lastig woord zoeken, kunnen we de betekenis eerst zoeken in de tekst of het woord zelf. Noem de 5 woordraadstrategieën.

Wanneer de betekenis van het moeilijke woord niet duidelijk wordt met de 5 woordraad strategieën kun je....

Als je een woord niet kent, kun je het woordenboek ______.

1. ophef
2. lanceren
3. raadplegen
4. misleiden

Hoe zoek je werkwoorden op in het woordenboek?
Via....

1. de stam
2. het hele werkwoord
3. het voltooid deelwoord

Hoe zoek je een zelfstandig naamwoord op in het woordenboek?
Via....

1. het enkelvoud
2. via meervoud
3. via de kortste vorm
4. via het hele werkwoord

Hoe zoek je een werkwoord op in het woordenboek?
Via....

1. het enkelvoud
2. via meervoud
3. via de kortste vorm
4. via het hele werkwoord

Hoe zoek je een bijvoeglijk naamwoord op in het woordenboek?
Via....

1. het enkelvoud
2. via meervoud
3. via de kortste vorm

Hoe zoek je een samengesteld woord op in het woordenboek?
Via....

1. het eerste of het laatste woord
2. het liefst via het 1e woord
3. het liefst via het laatste woord

Hoe zoek je 'directeuren' op in het woordenboek?

1. baas
2. directeur
3. directie
4. directrice

Hoe zoek je 'sportieve' op in het woordenboek?

1. sport
2. voetbal
3. sportief
4. sportiefe

Hoe zoek je 'aangeschaft' op in het woordenboek?

1. aanschaffen
2. schaft aan
3. aanschaf
4. aanschaven

De meeste samengestelde woorden staan niet in het woordenboek.

1. waar
2. niet waar

In een woordenboek is de eerste betekenis van een woord de goede.

1. juist
2. onjuist

Welk woord staat het eerst in een woordenboek?

1. waterfiets
2. waterhoos
3. waterkracht

Welk woord staat het eerst in een woordenboek?

1. doorgaans
2. degelijk
3. dwarsdoorsnede

Welk woord staat het eerst in een woordenboek?

1. eigenaar
2. effen
3. eerlijk
4. ezel

Bij welk grondwoord zoek je iets op in het woordenboek?

bevond

1. bevind
2. bevindt
3. bevinden
4. bevonden

Welk woord staat het eerst in een woordenboek?

1. bergplaats
2. politiek
3. zender

In een woordenboek zoek je een woord bij het meervoud van het woord.

1. waar
2. niet waar

In welke volgorde staan woorden in een woordenboek?

Wat is het grondwoord van:
gegeven

Wat is het grondwoord van...
computertjes

Wat is het grondwoord van 'gekookt'?

Wat is het grondwoord van:
gezellige

Wat is het grondwoord van: onmenselijk

Wat is het grondwoord van...
gefeliciteerd

Wat is het grondwoord van:
tafeltje

Wat is het grondwoord van:
oma's

Wat is het grondwoord van:
vrolijkste

Wat is het grondwoord van...
betaalbare

Wat kun je in een woordenboek vinden?

1. de betekenis(sen) van een woord
2. de meervoudsvorm van een woord
3. spreekwoorden
4. Zowel antwoord A, B als C

Maken in het lesboek

Blz. 154-157

Maak eerst de startopdracht. Dit mag in tweetallen, maar kan ook alleen gemaakt worden.

Maak daarna opdracht 1-2-3-4-5-6-7

Leren voor de toets

- Je kan de betekenis van een onbekend woord opzoeken in een woordenboek. Je weet daarbij ook de juiste betekenis te kiezen, passend bij de zin/tekst. 

- Je weet wat een grondwoord is.

Leren voor de toets

- Je weet hoe je een grondwoord kan opzoeken: 

* via het hele werkwoord

* via het enkelvoud van een zelfstandig naamwoord

* via de korte vorm van een bijvoeglijk naamwoord

* met beide losse woorden van een samengesteld woord. 

Leren voor de toets

- Je weet dat de samenstelling van een samengestelde woord vrijwel niet te vinden is in een woordenboek. 

- Je weet de betekenis van alle woorden en uitdrukkingen uit de paragraaf. De woordenlijst H6 wordt in een apart LessonUp behandeld.