H7.1 Koolwaterstoffen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

H7.1 Koolwaterstoffen

Gefractioneerde destillatie

mengsel van duizenden stoffen

Kraken:

Thermolyse =>

Verhitten tot 850 graden + Katalysator => 

verbreken van C-C bindingen =>

Kortere koolstofverbindingen!

Hoe kleiner het molecuul => hoe hoger in de destillatiekolom

Leerdoelen:

Wat kunnen jullie aan het einde van deze les?

• Uitleggen wat koolwaterstoffen zijn. 
• De begrippen vertakt en onvertakt, verzadigd en onverzadigd toelichten aan de hand van voorbeelden. 

Structuurformules

Platte projectie van het molecuul waarin je kunt zien hoe de atomen met elkaar zijn verbonden.

Voorbeeld structuurformule

Covalentie

1.

2.

3.

4.

5.

Covalentie

Neem onderstaande figuren over in je schrift en geef bij elk atoom de verbindingsstrepen weer (covalentie):

1.

2.

3.

Tip

Vertakt-Onvertakt en Verzadigd-Onverzadigd

1.

2.

3.

4.

5.

Probeer nu zelf

Geef van de volgende voorbeeld aan of ze Vertakt/Onvertakt zijn EN of ze Verzadigd/Onverzadigd zijn. 

Welke brandstof hieronder is GEEN fossiele brandstof

1. hout
2. steenkool
3. aardgas
4. dit zijn allen fossiele brandstoffen

Uit welke atomen bestaan koolwaterstoffen?

1. C en F atomen
2. F en H atomen
3. C en H atomen
4. Na en C atomen

Koolwaterstoffen behoren tot de ...

1. ...elementen
2. ...moleculaire stoffen
3. ...zouten
4. ...metalen

Bij gefractioneerde destillatie scheid je stoffen op basis van kookpunt. De stoffen met het hoogste kookpunt komen

1. bovenin de kolom, want deze moleculen hebben een sterke vdW-binding
2. onderin de kolom, want deze moleculen hebben een sterke vdW-binding
3. onderin de kolom, want daar is het het koudst
4. bovenin de kolom, want daar is het het warmst

Wat zijn de covalenties van koolstof- en waterstof atomen?

1. de covalentie van C is 1 de covalentie van H is 1
2. de covalentie van C is 1 de covalentie van H is 4
3. de covalentie van C is 4 de covalentie van H is 1
4. de covalentie van C is 4 de covalentie van H is 4

Wat is de covalentie van stikstof?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Welk type vet bevat naar verhouding de meeste H-atomen?

1. verzadigd vet
2. onverzadigd vet
3. meervoudig onverzadigd vet
4. plantaardige olie

Is het volgende molecuul verzadigd of onverzadigd?

1. Verzadigd
2. Onverzadigd

Is het volgende molecuul verzadigd of onverzadigd?

1. Verzadigd
2. Onverzadigd

Is het volgende molecuul verzadigd of onverzadigd?

1. Verzadigd
2. Onverzadigd

Ga voor jezelf nu even na... Kun je nu:

• Uitleggen wat koolwaterstoffen zijn? 
• Uitleggen wat wordt verstaan onder covalentie + van aantal atomen de covalentie noemen? 
• De begrippen vertakt en onvertakt, verzadigd en onverzadigd toelichten aan de hand van voorbeelden? 
• Structuurformules van stoffen tekenen? 

Huiswerk

Maak de volgende opgaven in je boek/schrift van H7.1: 

Havo: 1 t/m 10 (8 niet)

vwo: 1 t/m 10 (8 niet) 

DUS NIET ONLINE !!

Vanderwaalsbinding en kookpunt

• Het smelt- of kookpunt hangt af van hoe sterk de aantrekkingskracht is tussen moleculen.
• Weinig aantrekkingskracht? Dan zijn de deeltjes gemakkelijk uit elkaar te halen
• Veel aantrekkingskracht? Dan kost het meer energie

Vanderwaalsbinding en kookpunt

• De aantrekkingskracht noem je vanderwaalskrachten.
• Deze krachten vormen de vanderwaalsbinding (VdW)
• Hoe groter de molecuulmassa, hoe sterker de VdW-binding

Vanderwaalsbinding en kookpunt

• Methaan (112K) vs. ethaan (185K): de massa van ethaan is hoger, dus is de VdW-binding sterker en dus is het kookpunt hoger
• Ethaan (185K) vs. butaan (273K): de massa van butaan is hoger, dus is de VdW-binding sterker en dus is het kookpunt hoger

Vanderwaalsbinding en kookpunt

• Methylbutaan (301K) vs. dimethylpropaan (283K): de massa is gelijk, dus dan zou de VdW-binding net zo sterk moeten zijn.
• Hoe kan dat?
• Wat valt je op aan het verschil tussen methylbutaan en dimethylpropaan?