Les: aanpassen aan omgeving

• Natuur, Leven en Technologie
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 4

Aanpassen aan omgeving

wat gaan we doen vandaag?

Theorie

omgeving waarin planten/bomen groeien (15 min)

Praktijk

moestuin:

oogsten, snoeien, schaduwdoek ophangen, 

konijnproof maken

leerdoelen

• ik vergelijk omgevingen waarin bomen, planten en bloemen groeien

• ik herken de aanpassingen van de plant aan de omgeving
• ik vertel waarom sommige planten en bomen in de winter groen blijven

Wat weet jij al over hoe planten zich aanpassen aan hun omgeving?

Aanpassingen bij planten

Droge omgeving/ Vochtige omgeving
-Waslaagje
-Huidmondjes
-Formaat bladeren

Licht
-Zonplanten en schaduwplanten
-Klimplanten

 

Planten en droogte

Voorbeeld van een droge omgeving?

Aanpassing:

• lange wortels of brede oppervlakkige wortels
• kleine bladeren
• vetlaagje om het blad
• haren tegen verdamping
• weinig huidmondjes

Toon afbeeldingen van planten in droge gebieden en bespreek de verschillende manieren waarop ze zich aanpassen aan weinig water.

Wat is het doel van het dikke waslaagje op de bladeren van planten in een droge omgeving?

1. Snelle groei bevorderen
2. Verdamping van water tegengaan
3. Zuurstof opnemen
4. Bescherming tegen dieren

Cactussen

• Cactussen slaan het water op in de stengel.
• Sommige cactussen hebben een breed uitgegroeid wortelstelsel. 
  
• Andere cactussen hebben heel lange wortels die diep in de bodem gaan en bij diepere waterlagen komen.
  

Waar slaan cactussen water op in de woestijn?

1. Met een breed wortelstelsel
2. In kleine dikke bladeren
3. In de stengel
4. In diepe waterlagen

Planten in een vochtige omgeving

Voorbeeld van zo'n omgeving?

• Veel huidmondjes, dicht aan de oppervlakte.
• Grote, dunne bladeren.
• Een dunne waslaag.
• Klein wortelstelsel

Wat voor soort bladeren hebben planten in een vochtige omgeving?

1. Lange, smalle bladeren
2. Grote, dunne bladeren
3. Harige bladeren
4. Kleine, dikke bladeren

Waterplanten

• Wortels  vast in de bodem en de bladeren drijven op het water. 
• De huidmondjes zitten alleen aan de bovenkant van de bladeren.
• Ze hebben luchtkanalen in hun stengels. Daardoor kan zuurstof naar de wortels gaan,

Waar zitten de huidmondjes van waterplanten?

1. In de wortels
2. Alleen aan de bovenkant van de bladeren.
3. In de stengels
4. Aan de onderkant van de bladeren

Aanpassingen aan het licht

• Planten die het best groeien bij veel licht zijn zonplanten. Deze komen bijvoorbeeld vooral voor op een open veld.
• Daartegenover staan schaduwplanten. Deze groeien het best bij weinig licht. Deze komen bijvoorbeeld voor in de onderlagen van een bos.
• Schaduwplanten hebben vaak grote, dunne bladeren. Daarmee kunnen ze veel licht opvangen.

Welk type planten groeit het best in een bos?

1. Woestijnplanten
2. Waterplanten
3. Schaduwplanten
4. Zonplanten

Klimplanten

• Klimplanten houden zich met hechtwortels vast aan muren en andere planten, hieruit kunnen ze ook voedingstoffen opnemen.
• Klimplanten groeien snel. Hoe hoger ze komen, hoe meer licht ze kunnen opvangen.
• Sommige klimplanten hebben geen hechtwortels, maar houden zich vast met ranken.

Hoe houden klimplanten zich vast aan muren en andere planten?

1. Met ondergrondse wortels
2. Met hechtwortels
3. Met bloemen
4. Met bladeren

Bomen in de winter

• In de winter is het water in de grond bevroren of regent het lange tijd niet. De bomen kunnen dan minder water opnemen.
• Loofbomen laten daarom in de herfst hun bladeren vallen.
• Naaldbomen hebben naaldvormige bladeren met een dikke waslaag. Daaruit verdampt weinig water, zij verliezen hun bladeren in de winter niet.

Naar buiten

bloemenveld

oogsten

snoeien

gaas vastmaken tegen konijnen

schaduwdoek ophangen

Zonplanten hebben weinig licht nodig

1. Juist
2. Onjuist

Schaduwplanten hebben:

1. dikke bladeren
2. bladeren met een waslaag
3. dunne bladeren

In een vochtig milieu hebben planten

1. grote bladeren, klein wortelstelsel
2. kleine dikke bladeren, een groot wortelstelsel

Waarom bloeien sommige schaduwplanten in het voorjaar?

1. omdat het dan lekker warm is
2. Omdat de bomen nog niet vol blaadjes zitten waardoor er nog genoeg zon is
3. Iedere plant bloeit in het voorjaar

Huidmondjes

• Planten moeten water en koolstofdioxide opnemen en in het licht staan om te overleven.
• Planten nemen koolstofdioxide op via huidmondjes.
• Dat zijn kleine openingen in de opperhuid van de bladeren.
• Via de huidmondjes geven ze ook zuurstof en wat af.
• De meeste huidmondjes zitten aan de onderkant van de bladeren.