9.2: Stengels en wortels

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 4

BS 9.2: Wortels en stengels

Deze les....

huiswerk §1

§9.2 behandelen 

maken opdrachten --> niet af = huiswerk

Ik verwacht...

• Dat je alleen Lesson Up open hebt staan op je laptop --> consequentie!
• Dat je de vragen zo goed mogelijk beantwoordt
• Dat als je een vraag of opmerking hebt je jouw vinger opsteekt, verder ben je stil (klassenregels)

Lesdoelen 

• Je kunt in afbeeldingen vaatbundels, houtvaten en bastvaten benoemen en je kunt de functie van deze delen beschrijven.
  
• Je kunt beschrijven hoe planten stevigheid verkrijgen.
  
• Je kunt beschrijven hoe opname en transport van water en mineralen bij planten plaatsvinden en je kunt het belang hiervan voor de fotosynthese beschrijven.

Functie stengels 

• Dragen van bladeren en   bloemen
  
• Transport van water en  voedingsstoffen (mineralen)
  
• Opslag reservevoedsel

Bladeren van planten hebben water nodig om glucose te maken.
--> Door welk proces wordt deze glucose gemaakt?

Waar komt het water in planten vandaan en hoe komt het in de bladeren?

1. Water wordt gemaakt tijdens de fotosynthese, dit ontstaat in de bladeren
2. Water wordt opgezogen uit de grond, dit wordt via aderen naar het blad vervoerd
3. Water wordt opgezogen uit de grond, dit wordt via vaatbundels naar het blad vervoerd
4. Water wordt gemaakt tijdens de verbranding, dit ontstaat in de bladeren

Vaatbundels 

• Zorgen voor transport in (zaad)planten
  
• Een groepje vaten; lange buisjes die van de wortels tot aan de bladeren lopen
  
• 2 soorten vaten:
  

       Houtvaten en Bastvaten

Vervoer via vaatbundels

AANTEKENING! NEEM DIT OVER:

Er zijn twee typen vaten: houtvaten en bastvaten, die bij elkaar in een vaatbundel liggen.

• Houtvaten: Water en mineralen uit bodem (transport omHoog)
• Bastvaten: Producten uit fotosynthese naar andere plantdelen vervoeren (transport naar Beneden)

Houtvaten 

• Vervoeren water met mineralen   van de wortel naar de bladeren 

      (Houtvaten - omHoog)

• In bladeren liggen de Houtvaten   Hoog en de bastvaten laag.
• In de stengel liggen ze aan de binnenkant (in het Hart)

Bastvaten 

• Vervoeren water met energierijke stoffen van de bladeren naar alle delen van de plant (Beneden)
• In bladeren liggen de  bastvaten   aan de onderkant
• In de stengel liggen ze aan de   Buitenkant

Vezels

• Vezels zorgen voor stevigheid in zowel de plant als rondom de vaatbundels.

kruidachtig of houtachtig?

kruidachtig & houtachtig

Een vaatbundel bestaat uit ...

1. houtvaten en nerfvaten
2. bastvaten en suikervaten
3. houtvaten, suikervaten en nerfvaten
4. bastvaten en houtvaten

Wat vervoeren de houtvaten?

1. water en mineralen
2. water en glucose
3. water en zuurstof
4. water

Bastvaten vervoeren....

1. van de wortel naar de bladeren
2. van de bladeren naar de wortel

Bastvaten bevinden zich aan de .......... van een blad.

1. onderkant
2. bovenkant

Transport omhoog in een stengel komt o.a. door....

1. spierkracht
2. zwaartekracht
3. verdamping van water uit de huidmondjes
4. zuigkracht van de bastvaten

Waar zitten bladluizen op een blad?

1. Bij plaats 8
2. Bij plaats 9
3. Bij plaats 4
4. Bij plaats 6

Plaats 8 = houtvat (water + mineralen)

Plaats 9 = bastvat (glucose!)

Plaats 4 = bladmoes

Plaats 6 = huidmondje

Functie wortels 

• Vastzetten in de grond
• Water met mineralen 

       opnemen

• Opslag van reservevoedsel
  

Wortelstelsel

Alle wortels samen noemen we het wortelstelsel:

• hoofdwortel
• zijwortel
• wortelharen

Wortelharen

Vergroten het worteloppervlak

Zorgen voor opname van water en opgeloste stoffen

Transport water en mineralen

Manier 1:

worteldruk = wortels persen het water omhoog 

Manier 2

Zorgt voor meeste vervoer.

- Zuigkracht bladeren door verdamping

Een peen is een verdikte wortel die reservestoffen bevat.
Hoe komen de reservestoffen in de peen?

1. via bastvaten
2. via houtvaten
3. via haarvaten
4. via wortelharen

Lesdoelen 

• Je kunt in afbeeldingen vaatbundels, houtvaten en bastvaten benoemen en je kunt de functie van deze delen beschrijven.
  
• Je kunt beschrijven hoe planten stevigheid verkrijgen.
  
• Je kunt beschrijven hoe opname en transport van water en mineralen bij planten plaatsvinden en je kunt het belang hiervan voor de fotosynthese beschrijven.

Aan de slag

1) Bestudeer alvast afb. 2 van § 3 (glucose als grondstof).

2) Maak opdracht 1, 2, 3, 5, 6, 7, 8  van § 2.