3.4

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

1.1 §3.4 Luchtdruk en wind

Lesplanning

Opstarten	10 min
LessonUp quiz herhaling 3.3	10 min
Zelfstandig 3.4 ontdekken	10 min
Uitleg paragraaf 3.4: Wind en druk	10 min
Opdracht Druk tekenen	10 min
Maken paragraaf 3.4	20 min
Lesafsluiting	05 min

Examenvraag

Bron 1

Hoe kun je het klimaat van een gebied bepalen?

1. Je meet de warmte, neerslag en de wind.
2. Je meet hoe warm het is gedurende 1 jaar.
3. Je meet het weer over een periode van 30 jaar.
4. Je kijkt naar de zomer- en wintertemperatuur.

Dus, wat is klimaat?

Welke uitspraak is juist?

1. In de winter is de zee warmer dan het land.
2. In de zomer is de zee koeler dan het land.
3. Een landwind heeft in de zomer een verkoelend effect.
4. Een zeewind heeft in de winter een verkoelend effect op het land.

Welk kenmerk van aanlandige wind is juist?

1. In de zomer is aanlandige wind warm.
2. Aanlandige wind waait vanaf het land naar zee.
3. In de winter is aanlandige wind koud.
4. In de winter is aanlandige wind warm.

De zon legt een lange afstand af

De zon legt een korte afstand af

De zon lheeft schuine zonnestralen

De zon lheeft rechte zonnestralen

Het hoogste punt in NL is de Vaalserberg: 322 hoog. Je staat bijna op de top, op 300 meter boven NAP.
Hoe groot is het temperatuurverschil met een plaats op zeeniveau? Berekening!

Wanneer zie je het juiste seizoen afgebeeld staan voor Nederland?

 zomer

herfst

winter

zon

Lente

Lesdoelen:

• Je kunt uitleggen wat luchtdruk is en hoe wind ontstaat

• Je kunt de windkracht en windrichting verklaren met behulp van de begrippen hoge druk en lage druk

Zelf onderzoeken:

Open paragraaf 3.4 en een Word-bestand.

Beantwoord de volgende vragen:

1. Hoe ontstaat wind?

2. Wat is luchtdruk?

3. Waarin meten we luchtdruk en windkracht?

4. Wat is een windsysteem?

5. Wat zijn isobaren?

 Wind

• Wind = verplaatsing van lucht
• de kracht van de wind hangt af van de luchtdrukverschillen in een gebied
  
• windmeter geeft de windkracht aan op de schaal van Beaufort
  

 Wind

Windrichtingen geef je aan op een windroos

• windrichting Nederland vaak zuidwesten (ZW)
• Dat is vochtige wind van zee
• daardoor vaak neerslag

Wat is luchtdruk?

Luchtdruk => het gewicht van de lucht dat op de aarde drukt 

• Meten => barometer
• Eenheid => hectopascal (hPa), millibar (Mb)

Wat is luchtdruk?

Luchtdruk => het gewicht van de lucht dat op de aarde drukt 

Lage luchtdruk ( L ) --> warme lucht stijgt op

Hoge luchtdruk ( H ) --> koude lucht daalt

Het weer als de luchtdruk verandert..

Onthouden: Lucht stroomt ALTIJD van H naar L 

                   Dit is => wind

Onthouden: Hoe groter het verschil in luchtdruk, hoe 

                    harder het waait.

Hoe zie je dat op een weerkaart? => isobaren (lijnen van gelijke druk)

Op deze kaart zie je isobaren, kun jij aangeven waar een hoge- en waar een lagedrukgebied ligt in Europa?

Hoge druk 

Hoge druk = dalende lucht,

deze lucht is zwaar.

Symbool op de kaart = H

Getal > 1000 is H

Welk weertype hoort bij H?

- geen bewolking

- warm in de zomer

- koud in de winter

Lage druk

Lage druk = stijgende lucht, gewicht van die lucht is laag.

Symbool op de kaart = L

Getal onder 1000 = L

Welk weertype hoort bij L?

- wolken

- neerslag

- koel in de zomer

- zacht in de winter

Ontstaan van wind en regen:

Pak een blaadje en teken mee!

Stap 1: Warme lucht stijgt op

Wat voor drukgebied ligt hier?

Lage druk

Stap 2: De lucht koelt af en de waterdamp condenseert: Druppels en wolken ontstaan

Lage druk

Stap 3: De wolk verplaatst zich en wanneer deze vol zit valt er neerslag: Regen

Lage druk

Het lagedruk gebied is dus NAT!

Lage druk

Stap 4: Door hogedruk zakt de lucht weer naar beneden

Lage druk

hogedruk

Stap 5: De lucht verplaatst zich van het hogedrukgebied naar het lagedrukgebied: WIND

Lage druk

hogedruk

Wind!

Windsysteem op aarde

Kringloop van lucht: windsysteem

Wind stroomt van H -> L

lage luchtdruk gebieden ( L )	hoge luchtdruk gebieden ( H )
- rond de evenaar - rond 60° NB - rond 60° ZB	- poolgebieden - rond 30° NB - rond 30° ZB

Nederland ligt in gordel van lagedrukgebieden:

• warme lucht uit zuiden botst met koude lucht uit  noorden
• warme lucht stijgt op er ontstaat bewolking en neerslag

• westenwinden brengen vochtige lucht naar Nederland
  

Draai je blaadje om volg de stappen:

Neem de wereldbol van de vorige dia over op een blaadje:

1. Zet per breedtegraad die je ziet een H of een L

2. Geef nu aan naar welke kan de wind waait per horizontaal vak. Je zet dus 6 keer pijltjes.

Hulp? Gebruik paragraaf 3.4 

antwoord opdracht=>

Je begint bij de evenaar: daar is ALTIJD een lagedrukgebied. 

Dan komt de wind dus vanaf de 30 graden breedtegraad => daar is ALTIJD een hogedrukgebied. 

Wind waait van H naar L => van 30 graden naar de evenaar toe.

Je draaait eventueel je blaadje zodat je altijd de wind in je rug hebt vanaf de H gezien!

Aan de slag

• Wat? Maak paragraaf 3.4 Helemaal!
• Hoe? Zelfstandig, overleggen mag
• Hulp? Buur, docent
• Tijd?    Tot einde van de les
• Klaar? Laat resetten indien nodig en maak 3.1 t/m 3.3 af

Aan het werk

• Lees §3.4 door!

    (blz. 141-142)

• Check eerst of je alles begrijpt
• Maak §3.4 vraag 1 t/m 6

Hoe meet je luchtdruk?

1. Luchtdrukmeter
2. Barometer
3. Thermometer
4. Isobarenmeter

De Noordpool en Zuidpool hebben een lage luchtdruk

1. Goed
2. Fout

Punten met een gelijke luchtdruk
heten:

1. Isobaren
2. Isothermen
3. Isotopen
4. Isostaren

Wat voor luchtdruk gebied is er bij de evenaar?

1. Lage druk
2. Hoge druk

Op 30 graden Noorderbreedte heerst overwegend hoge luchtdruk

1. waar
2. niet waar

2 Twee leerlingen doen een uitspraak over luchtdruk.
Uitspraak 1: hoe dichter de isobaren bij elkaar liggen, hoe zwakker de wind is die daar waait.
Uitspraak 2: in hogedrukgebieden stijgt de lucht op en is de kans op neerslag groot.
Wat is juist?

1. Beiden juist
2. Beiden onjuist
3. 1. juist / 2. onjuist
4. 1. onjuist / 2. juist

2 De kaart van bron 1 gaat over de verschillen in luchtdruk in Europa.
Bij welke letter in bron 1 was de windsnelheid op 10 september 2013 het hoogst?

1. bij letter P
2. bij letter Q
3. bij letter R
4. bij letter S