Fictie: spanning in verhalen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 1

Spanning in een verhaal

Heb jij enig idee hoe een schrijver zijn tekst spannend kan maken?

Lesdoelen

Als het goed is, weet je aan het eind van deze les: 

- hoe een schrijver spanning in zijn verhaal kan brengen; 

- op welke manier een schrijver gebruik kan maken van tijd en ruimte in een verhaal. 

Spanning in een verhaal

Om spanning op te wekken kan een schrijver verschillende trucjes gebruiken: 

- Hij kan de gebeurtenissen in een spannende ruimte af te laten spelen; 

- Hij kan de spanning opbouwen door met de tijd te spelen en belangrijke gebeurtenissen uit te stellen; 

- Hij kan de lezer meer laten weten dan de hoofdpersoon; 

- Hij kan gebruikmaken van open plekken. 

Beschrijving van de ruimte

De ruimte waarin de gebeurtenissen zich afspelen kan deze gebeurtenissen versterken. 

Om de ruimte in te zetten om een bijdrage te leveren aan het verhaal, beschrijf je hem zo uitgebreid mogelijk. Denk hierbij aan de temperatuur, de staat van de gebouwen, of het donker of licht is, wat voor weer het is enzovoorts. 

Opdracht

Geef bij elk van de volgende gebeurtenissen een duidelijke beschrijving wat voor ruimte erbij past --> door je beschrijving, kan iemand anders jouw beschreven ruimte voor zich zien. Denk aan: voorwerpen, geluiden, weer/seizoenen, tijdperken en culturen.

1) een romantisch diner

2) een crematie/ begrafenis

3) een riddergevecht

4) een roofoverval

Beschrijf nu zelf twee ruimtes

Beschrijf nu zelf hoe een verhaalpersonage twee ruimtes kan ervaren. 

De eerste ruimte is een ruimte waarin het personage zich niet op zijn gemak voelt. 

In de tweede ruimte voelt het personage zich ontzettend op zijn gemak. 

Gebruik voor beide beschrijvingen minstens tien zinnen. 

Spelen met tijd (1/2)

Een andere manier om spanning op te bouwen is door te spelen met tijd. Als je niet alle gebeurtenissen op chronologische volgorde laat plaatsvinden, kan een terugblik spanning opwekken. 

Bedenk dus goed in welke volgorde je de gebeurtenissen uit het verhaal wilt laten plaatsvinden. 

Spelen met tijd

Een andere manier om de tijd te gebruiken om spanning op te wekken, is door spannende passages uitgebreid en in detail te beschrijven. Op deze manier is de tijd die je erover doet om het fragment te lezen (verteltijd) langer dan de gebeurtenissen in werkelijkheid duren (vertelde tijd). 

Hoe zou je dit soort 'slow motion' teweeg kunnen brengen? 

Spanning.....

Spanning.....

Wat gaan we doen vandaag?

Uitleg Fictie - spanning

Lesdoel: je leert hoe een schrijver spanning kan creëren.

Wanneer vind jij een serie of film spannend?

Heb je wel eens een serie of film gezien die heel spannend was door gebruik van tijd?

Indien ja: welke serie of film?

Wat is een flashforward?

Wat is een flashback?

Wat vind jij dat een serie/film/ boek spannend maakt?

Chronologische volgorde

Flashback

Flashforward

Op welke manieren kan een schrijver spanning creëren met tijd?

Als je een verhaal leest, wil je graag dat het spannend is. Een schrijver kan op verschillende 

manieren spanning in een verhaal brengen:

Spanning in verhalen

De hoofdpersoon bevindt zich in een gevaarlijke situatie of gevaarlijke omgeving.

Ruimte

Waar het verhaal zich afspeelt, heet de ruimte van het verhaal.  

De manier waarop de ruimte beschreven wordt, kan een bepaalde sfeer oproepen. Bijvoorbeeld een griezelige sfeer, een dreigende sfeer of juist een vrolijke sfeer.

Het verhaal speelt zich af in een enge of gevaarlijke omgeving. 

De hoofdpersoon komt in een bedreigende of gevaarlijke situatie.

De hoofdpersoon moet een raadsel of probleem oplossen.

Je bent bijna bij de ontknoping, maar eerst is er nog uitstel. De schrijver laat je wachten voordat je ontdekt hoe het zit.

Een hoofdstuk eindigt met een cliffhanger.

Een cliffhanger is het afbreken van een verhaal op een heel spannend moment.

Je krijgt door aanwijzingen in het verhaal een vermoeden over hoe het afloopt, maar je weet nog niet precies hoe het zit.

Er zitten open plekken in het verhaal. Je leest verder om te ontdekken hoe de open plekken worden ingevuld.

Zelfstandig werken

Wat?	Lezen uitgedeelde verhaal Maken opdracht 8 en 9
Hoe?	In je schrift
Tijd?	Tot einde van de les. Niet af? Huiswerk voor de volgende les.

Werkwoordspelling