H4 P3 - Leerlingen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

4.3 onrust in de Nederlanden

Leerdoelen

• Je kunt beschrijven wat de Spaanse koning rond 1550 wilde veranderen aan het bestuur in de Nederlanden.

• Je kunt 2 redenen noemen waarom mensen in Nederland ontevreden waren over het Spaanse bestuur.

• Je kunt een oorzaak en gevolg noemen van de beeldenstorm.

• Je kunt de volgende begrippen omschrijven: gewesten, stadhouders en beeldenstorm

De Nederlanden rond 1519

• In 1519 waren de Nederlanden onder bestuur van Karel V. 

• Hij heerste over Spanje, Spaanse koloniën in Amerika, gebieden in Duitsland, Italië en de Nederlanden. 

• Nederland had 17 gewesten (provincies). Elk gewest had een eigen bestuur, rechtspraak en wetten. 

Nederlandse gewesten

Rijk van Karel V

De Nederlanden (1)

• Moeilijk om groot rijk alleen te besturen. Hij laat anderen dit voor hem doen.

• Dit doen stadhouders, dat is een Edelman die een gewest bestuurt als plaatsvervanger van de koning/keizer.

• Bekend voorbeeld: Willem van Oranje (Holland, Utrecht, Zeeland)

De Nederlanden (2)

• Karel V voerde veel oorlog --> veel geld voor nodig --> via belasting dit geld verdienen               --> met gewesten in discussie over hoogte belasting.

• Om die discussie te voorkomen, richt Karel een centraal bestuur op: hierdoor zijn in zijn rijk overal dezelfde wetten en regels.

• In 1555 overlijdt Karel V, hij wordt op opgevolgd door zoon: Filips II
  
• Filips II zelfde doel als vader
  

Karel V

Filips II

De Nederlanden (3)

• Filips probeerde de macht van de adel te verkleinen.

• Hij werkte liever met ambtenaren, dat is vaak geen adel. Een ambtenaar is iemand die werkt voor de koning en hem helpt met het besturen.

• Een ambtenaar kon Filips zelf uitkiezen, de adel kon hij niet kiezen.
  

Onvrede in de Nederlanden

• De Nederlanders waren ontevreden met het spaanse bestuur:

• Reden 1: De gewesten willen geen centraal bestuur. Zij willen zichzelf besturen.

• Reden 2: Protestante Nederlanders worden bruut vervolgd door het (Katholieke) Spaanse bestuur.

Onrust leidt tot de beeldenstorm.

Gevolgen Beeldenstorm

• Filips II woedend over de Beeldenstorm. Hij is boos op Nederlandse adel: zij hadden de bestormers niet tegengehouden

• Reactie: Filips stuurt de Hertog van Alva om orde te herstellen.

• Willem van Oranje en protestanten vluchtten, zij vormen een leger om terug te strijden...