ACT zwachtelen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Ambulante compressie therapie

ACT zwachtelen 

Waar staat ACT voor?

Leeruitkomsten

• Je hebt kennis van verschillende vasculaire aandoeningen, zoals veneuze en arteriële insufficiëntie en lymfoedeem en begrijpt waarom deze aandoeningen een indicatie of contra-indicatie zijn voor ambulante compressietherapie.
  
• Je voert de verpleegtechnische handeling aanbrengen van korte rek zwachtels zelfstandige en correct (volgens de werkinstructie van Vilans) uit.
  
• Je kunt de effectiviteit van compressietherapie beoordelen.
  
• Je kunt patiënten kunnen monitoren op mogelijke complicaties of ongemak.
  
• Je biedt effectieve educatie aan zorgvragers en mantelzorgers over de noodzaak van compressietherapie, het melden van pijn of ongemak en het belang van therapietrouw.

Succescriteria

• Je werkt veilig en ergonomisch voor jezelf en voor de zorgvrager.
  
• Je gebruikt de juiste materialen op de juiste manier.
  
• Je laat zien dat je rekening houdt met de specifieke kenmerken en de beleving van de zorgvrager.
  
• Je bent je bewust van de indicaties, contra-indicaties, mogelijke risico’s en complicaties en laat in je handelen zien dat je hier rekening mee houdt om zo de kans hierop te verminderen. Indien gevraagd kan je dit toelichten of uitleggen.
  
• Je kunt benoemen wat de aandachtspunten zijn bij ambulante compressietherapie.
• Je geeft correcte en onderbouwde feedback op een demonstratie van een medestudent.

Filmpje

9 minuten

Schrijf op wat je ziet en hoort 

Zwachtelen

Wat zijn de indicaties voor ACT?

Indicaties

• Tegengaan van oedemen door veneus vaatlijden

• Tegengaan van lymfe oedemen 

• Behandeling van wonden o.a. ulcus cruris

Wat is het verschil tussen venen en arteriën?

Wanneer zou je willen zwachtelen?

1. Bij arterieel vaatlijden (slagaders)
2. Bij veneus vaatlijden (aders)

Arterieel vaatlijden (slagaders)

Gebrek aan zuurstof in het been

Door bijvoorbeeld een vernauwing of afsluiting van een slagader

NIET zwachtelen!!! 

Door de strakke zwachtel druk je de slagader nog verder dicht. 

Veneus vaatlijden (aders)

Terugstroom bloed is belemmerd.

Ophoping van bloed in de vaten       vocht wordt uit vaten in weefsels geduwd.

ACT zwachtelen

A = ambulante = lopen

C = compressie = door middel van druk

T = therapie

De veneuze doorstroming bevorderen door middel van druk

• Het is een arbeidsintensieve en complexe vaardigheid.
  
• Wordt alleen uitgevoerd in opdracht van een arts. 

Korte rek zwachtel

Actieve beweging         Spier spant aan.

Zwachtel geeft weinig mee doordat er weinig rek in zit.

Hierdoor ontstaat er veel druk tijdens beweging en minder druk in rust.

Welke bewering over korte rek zwachtel is waar

1. Gebruik je bij Ambulante Compressie Therapie (ACT)
2. Hier mag de zorgvrager mee slapen
3. Geven in rust weinig druk
4. Alle antwoorden zijn juist

ACT werkt het best als

1. je gaat lopen
2. als je op bed blijft liggen
3. je uitslaapt
4. goede nachtrust hebt

Steunkousen

Zoek op

Wat zijn contra-indicaties voor ACT zwachtelen?

Contra indicaties

- arteriële insufficiëntie = te weinig bloed door de slagaders bij
  de onderbenen of voeten
- bepaalde huidaandoeningen
- allergie zwachtels of kousen

Wanneer de tenen wit worden na het zwachtelen zijn de

1. Aders afgekneld
2. Slagaders afgekneld
3. Spieren afgekneld
4. Spieren geactiveerd

Aandachtspunten

• Voet 90 graden
• Glad en zonder kreukels 
• Bij voorkeur in de ochtend voor opstaan zwachtelen
• Korte rek: Dag en nacht omhouden
• Kleur tenen
  
• Pijn
• Buisverband en polstermateriaal

Complicaties

• Irritatie van de huid
  
• Vensteroedeem
• Striemen en blaren
• Necrose
• Afzakken van de zwachtel
• Belemmering arteriële doorstroming

en voorlichting

Hoe ontstaat oedeem?

1. als aders het bloed niet goed afvoeren
2. verminderde pompfunctie van het hart
3. Lever- en nieraandoeningen
4. Alle antwoorden zijn juist

Evalueren en vragen

?