1.2 Kennis van zaken

Introductie maatschappijleerIntroductie maatschappijleer

Les van vandaag

Juist of onjuist
Flimpje over wokeness
Uitleg over 1.2
Opdrachten maken en nabespreken

Lesdoel:

Je kan uitleggen wat het belang is van juiste informatie
Je kan de betrouwbaarheid van een bron beoordelen

1 / 29

Slide 1: Slide

MaatschappijleerMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 4

This lesson contains 29 slides, with text slides and 1 video.

Lesson duration is: 60 min

Items in this lesson

Introductie maatschappijleerIntroductie maatschappijleer

Les van vandaag

Juist of onjuist
Flimpje over wokeness
Uitleg over 1.2
Opdrachten maken en nabespreken

Lesdoel:

Je kan uitleggen wat het belang is van juiste informatie
Je kan de betrouwbaarheid van een bron beoordelen

Slide 1 - Slide

This item has no instructions

Introductie maatschappijleerIntroductie maatschappijleer

Juist of onjuist?

Honden zweten enkel via hun tong.
Je kan de Chinese muur zien vanuit de ruimte.
We gebruiken maar 10% van onze hersenen.
Een goudvis heeft een geheugen van 3 seconden.
Je mag een kauwgom niet inslikken.
Vikingen hadden hoorns op hun helmen.
Stieren worden agressief van de kleur rood.
Je slikt jaarlijks 8 spinnen in terwijl je slaapt.

Slide 2 - Slide

Geen enkele bewering is juist, dit zijn klassieke voorbeelden van ‘fabeltjes’ die circuleren, valse weetjes waarvan veel mensen denken dat ze waar zijn. Dit illustreert het ‘illusory truth effect’: hoe vaker je iets hoort, hoe groter het gepercipieerde waarheidsgehalte.

1. Fout. Honden zweten via hun tong én hun voetzolen.

2. Fout. De Chinese muur is niet zichtbaar vanuit de ruimte of vanop de maan.

3. Fout. Wel is het zo dat er 20% van de totale energieconsumptie van het lichaam door de hersenen gebruikt wordt.

4. Fout. Vaak wordt gedacht dat vissen geen of een slecht geheugen hebben, maar aquariumvissen (en dus ook goudvissen) kunnen tot gemiddeld 3 maanden iets onthouden.

5. Fout. Soms wordt gezegd dat een kauwgom tot 7 jaar in je maag kan blijven zitten omdat bepaalde stoffen niet kunnen worden afgebroken, maar dat klopt niet. Wel duurt het iets langer dan ‘normaal’ voedsel, dus pas na 2 dagen zijn de stoffen in kauwgom afgebroken en verteerd.

6. Fout. Het idee dat Vikingen helmen met hoorns droegen ontstond in de 19e eeuw. Kunstenaars uit die tijd vonden de verhalen over de Vikingen heel mooi en romantisch. Maar omdat ze niet wisten hoe ze eruit zagen, baseerden ze hun uiterlijk - met woeste baard en helm - op oude beschrijvingen van een heel ander volk: de Germanen. Zij droegen waarschijnlijk wel helmen met hoorns en vleugels, maar leefden veel eerder dan de Vikingen.

7. Fout. Stieren zijn namelijk kleurenblind. Toch zal de stier wel achter het doek aangaan, omdat hij reageert op alles wat er om hem heen beweegt. Zo wil de stier zich verdedigen tegen zijn aanvallers.

8. Fout: Het inslikken van een spin tijdens de slaap is iets dat hoogst zelden gebeurt. Spinnen hebben namelijk niets te zoeken bij mensen, en al helemaal niet als ze slapen. Er valt dan simpelweg geen eten te halen. Het is voor spinnen veel effectiever als ze in of bij hun web blijven wachten op een invliegend insect.

Bron: https://www.mediawijs.be/nl/tools/feitencheckers (Methodiek 1 - Wat is desinformatie?)

Introductie maatschappijleerIntroductie maatschappijleer

Analyse filmpje

Volgend filmpje gaat over wokeness op de VU
In hoeverre vind je het volgend filmpje betrouwbaar?

Slide 3 - Slide

This item has no instructions

Slide 4 - Video

This item has no instructions

Introductie maatschappijleerIntroductie maatschappijleer

Antwoord analyse filmpje

In hoeverre vond je het filmpje betrouwbaar?

Slide 5 - Slide

This item has no instructions

Introductie maatschappijleerIntroductie maatschappijleer

Belang van (on)juiste informatie

Desinformatie, Manipulatie en Indoctrinatie
Doel: geld, populariteit of macht
Het kan leiden tot complot theorieën

De informatiesamenleving (1) en je referentiekader (2) kan tot meer onjuiste informatie leiden:

Door algoritmes en filterbubbels
Door je vooroordelen

Slide 6 - Slide

This item has no instructions

Introductie maatschappijleerIntroductie maatschappijleer

Manipulatie door cijfers

De volgende drie dia's gaan over manipulatie, zonder onware cijfers te gebruiken

Slide 7 - Slide

This item has no instructions

Introductie maatschappijleerIntroductie maatschappijleer

Bekijk onderstaande grafiek.

Welke indruk geeft de grafiek jou?

De grafiek werd op Twitter geplaatst door National Review in 2015. Ze is gebaseerd op cijfers van de NASA.

Op de y-as (verticaal) zie je de temperatuur in graden Fahrenheit, van -10 graden tot 110 graden. Op de x-as (horizontaal) zie je jaartallen, van 1880 tot 2015.

De titel van de grafiek is ‘Gemiddelde jaarlijkse aardetemperatuur in Fahrenheit’.

Slide 8 - Slide

Allicht antwoorden leerlingen dat het volgens deze grafiek op het eerste gezicht wel lijkt mee te vallen met die klimaatverandering. De grafiek lijkt immers geen grote stijgingen of veranderingen te tonen.

Bron: https://www.mediawijs.be/nl/tools/feitencheckers (Methodiek 7: misleidende cijfers en statistieken)

Introductie maatschappijleerIntroductie maatschappijleer

Bekijk onderstaande grafiek.

Welke indruk geeft de grafiek jou?

Uit deze grafiek zou je kunnen afleiden dat deze persoon nauwelijks ouder is geworden sinds ze geboren is. Bepaal aan de hand van deze grafiek waar het fout loopt met de vorige grafiek.

tip: als het gaat over klimaatverandering, kan een stijging van 1 graad al een enorme impact hebben.

Slide 9 - Slide

Deze grafiek toont aan welke indruk een vervormde schaal kan geven. Op een schaal van duizenden jaren is de duur van een mensenleven immers insignificant. Dat de leeftijd toeneemt, zie je op deze schaal amper met het blote oog. Dat is vergelijkbaar met wat de eerste grafiek doet. Daar wordt gewerkt met een schaal tot 110, onderverdeeld in tientallen. Nochtans is bij het klimaat elke wijziging al significant. Er wordt gesproken over tienden van een graad om de verschillen uit te drukken. Klimaatdoelstellingen hebben tot doel om de opwarming onder 1,5 graad te houden. Tussen 1,5 graad en 2 graden is er al een hemelsbreed verschil, dat enkel toeneemt. Een schaal die met tientallen werkt, is dus geen realistische schaal en geeft een vertekend beeld. Een kleinere schaal geeft een veel beter beeld van klimaatverandering. Dat zie je in de volgende slide.

Bron: https://www.mediawijs.be/nl/tools/feitencheckers (Methodiek 7: misleidende cijfers en statistieken)

Introductie maatschappijleerIntroductie maatschappijleer

Vergelijking van twee grafieken over dezelfde cijfers

Slide 10 - Slide

Bron: https://www.mediawijs.be/nl/tools/feitencheckers (Methodiek 7: misleidende cijfers en statistieken)

Introductie maatschappijleerIntroductie maatschappijleer

Zelfstandig werken

Maak van 1.2 de volgende opdrachten: 2, 4, 5, 6 en 12

(1.2.2 is zelfstudie)

Slide 11 - Slide

This item has no instructions

Introductie maatschappijleerIntroductie maatschappijleer

Terugblik lesdoel

Je kan uitleggen wat het belang is van juiste informatie
Je kan de betrouwbaarheid van een bron beoordelen

Slide 12 - Slide

This item has no instructions

Introductie maatschappijleerIntroductie maatschappijleer

Extra lesonderdeel: foto's

De volgende slides gaan over het beoordelen van foto's
Antwoorden komen aan het einde

Slide 13 - Slide

Deze foto is niet bewerkt. De fotograaf was op de juiste plek, op het juiste moment. Een werkman, Fermin Pena, probeert een kapotte pijp te repareren in Caracas, Venezuela. De uitleg van de fotograaf, Rodrigo Abd, over deze foto gaat als volgt:

Ik verliet het AP-kantoor in het centrum van Caracas en sprong op een motortaxi - de enige manier om je als journalist in Caracas te verplaatsen - om te proberen wat foto's van het dagelijkse leven te vinden voor het journaal, eigenlijk om te proberen de stemming van de mensen te beschrijven dagen voor de presidentsverkiezingen. Slechts twee blokken van het kantoor zag ik plotseling deze ongelooflijke situatie, dus sprong ik van de motor om de scène te documenteren. Het was surrealistisch, deze man, bijna onder water, probeerde een openbare buis te repareren. Ik heb er bijna 20 minuten gezeten tot de man klaar was met zijn werk. Voor mij was het een symbolisch beeld van de politieke situatie in Venezuela, waar miljoenen mensen proberen niet te verdrinken in de vele problemen waarmee het Zuid-Amerikaanse land te kampen heeft, te midden van de gevechten tussen de regering en de oppositie die met de dag lijken te verergeren.

Andere interessante voorbeelden van ‘het verhaal achter de foto vind je op de website van de New York Times: What’s Going On in This Picture? - The New York Times (nytimes.com). Een leuke selectie van 40 beelden vind je alvast hier: 40 Intriguing Photos to Make Students Think - The New York Times (nytimes.com)

1.2 Kennis van zaken

Items in this lesson

Slide 1 - Slide

Slide 2 - Slide

Slide 3 - Slide

Slide 4 - Video

Slide 5 - Slide

Slide 6 - Slide

Slide 7 - Slide

Slide 8 - Slide

Slide 9 - Slide

Slide 10 - Slide

Slide 11 - Slide

Slide 12 - Slide

Slide 13 - Slide

Slide 14 - Slide

Slide 15 - Slide

Slide 16 - Slide

Slide 17 - Slide

Slide 18 - Slide

Slide 19 - Slide

Slide 20 - Slide

Slide 21 - Slide

Slide 22 - Slide

Slide 23 - Slide

Slide 24 - Slide

Slide 25 - Slide

Slide 26 - Slide

Slide 27 - Slide

Slide 28 - Slide

Slide 29 - Slide

More lessons like this

1.1 Maatschappelijke vraagstukken

Wie ben jij? 2023-2024

1.1 Wat is maatschappijleer? + Wie ben jij?

Wat is maatschappijleer?

2.8 Klimaatgrafieken

M2 H5, rekenvolgorde, machten, formules

Wat is Maatschappijleer? 1.4 Kritisch denken

wat is maatscchappijleer 3: wat is waar/niet waar?