hoofdstuk-4 paragraaf 4.4 en 4.5 water

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Hoofdstuk 4

Paragraaf 4 en 5 

Lesdoelen 

Na de les kun je beschrijven wat de gevolgen zijn van gebieden waar te veel water is

na de les kun je beschrijven wat de gevolgen zijn van te droge gebieden 

Nuttige neerslag = neerslag - verdamping

1. goed
2. fout

Een aquifer is een waterhoudende laag in de ondergrond.

1. goed
2. fout

Water in een aquifer is een voorbeeld van niet-vernieuwbaar water.

1. goed
2. fout

Welke gebieden hebben grote kans op overstromingen?

Soorten gebieden met groot overstromingsrisico: mondiaal schaalniveau:

1. Rivier- en kustvlakten
2. Gebieden aan voet gebergte met rotsige ondergrond.
3. Gebieden waar afsmelten sneeuw samenvalt met hevige regenval in zomer.
4. Gebieden waar tropische orkanen huishouden
5. Gebieden waar stroomopwaarts ontbossing plaatsvindt.
6. Gebieden die door stedelijke bebouwing verstenen.

1. Riviervlakte 

1. Kustvlakte

Delta

2. Gebieden aan voet van gebergte met rotsige ondergrond

3. Gebieden waar afsmelten sneeuw samenvalt met hevige regenval in zomer.

Himalaya

4. Gebieden waar tropische orkanen huishouden

• Hevige regenval
• Opstuwing zeewater
• Rivieren kunnen door opstuwen zeewater moeilijker in zee uitmonden.

Hoe ontstaat een orkaan?

https://www.youtube.com/watch?v=FRyYDe3l33c

Ontstaan orkaan: verdieping

https://www.youtube.com/watch?v=8j36O4OOO98

5. Gebieden waar stroomopwaarts         ontbossing plaatsvindt.

Stroomopwaarts = tegen de stroom in, dus in de richting van de bron.

Stroomafwaarts = met de stroom mee, dus in de richting van de monding.

Bodemerosie

https://www.youtube.com/watch?v=1D1V-t3UTHA&feature=youtu.be

Live beelden

https://www.youtube.com/watch?v=mXlr_Bgb-s0

Experiment: verdieping

https://www.youtube.com/watch?v=im4HVXMGI68

6. Gebieden die door stedelijke bebouwing verstenen.

Meerssen 2018

https://www.youtube.com/watch?v=y8czvnHmVe4

Oorzaken toename aantal overstromingen

Belangrijke oorzaken toename aantal overstromingen:

1. Minder infiltratie door ontbossing en verstening.

2. Het opsluiten van rivieren tussen dijken (bijvoorbeeld door bochten af te snijden).

3. Bodemdaling door het oppompen van grondwater.

4. Zeespiegelstijging door versterkte broeikaseffect

Versterkte broeikaseffect

https://www.youtube.com/watch?v=W9_QTdA6gpo

Wat kun je eraan doen?

Maatregelen op korte termijn:

• Dijken, dammen en bufferbassins aanleggen. 
• Weer in gehele stroomgebied in gaten houden.
• Burgers voorlichten en trainen (bijvoorbeeld oefenen met evacuatie). 
• Drinkwater en voedsel veilig stellen na eventuele overstromingen. 

Gevolgen klimaatverandering voor Nederland

https://www.youtube.com/watch?v=yzd3-bWC66E&feature=youtu.be

Wat kun je eraan doen?

Maatregelen op korte termijn:

• Dijken, dammen en bufferbassins aanleggen. 
• Weer in gehele stroomgebied in gaten houden.
• Burgers voorlichten en trainen (bijvoorbeeld oefenen met evacuatie). 
• Drinkwater en voedsel veilig stellen na eventuele overstromingen. 

Gevolgen klimaatverandering voor Nederland

https://www.youtube.com/watch?v=yzd3-bWC66E&feature=youtu.be

Wat kun je eraan doen?

Maatregelen op lange termijn:

• Ruimte voor de rivier
• Versterkte broeikaseffect verminderen
• Vestigingsbeleid

Wat kun je eraan doen?

Maatregelen op korte termijn:

• Dijken, dammen en bufferbassins aanleggen. 
• Weer in gehele stroomgebied in gaten houden.
• Burgers voorlichten en trainen (bijvoorbeeld oefenen met evacuatie). 
• Drinkwater en voedsel veilig stellen na eventuele overstromingen. 

Gevolgen klimaatverandering voor Nederland

https://www.youtube.com/watch?v=yzd3-bWC66E&feature=youtu.be

Wat kun je eraan doen?

Maatregelen op lange termijn:

• Ruimte voor de rivier
• Versterkte broeikaseffect verminderen
• Vestigingsbeleid

Toekomst: 

• vraag naar water stijgt:
  

     - stijging aantal inwoners

     - toename welvaart

• Aanbod blijft gelijk: gevolg:  

      - waterstress

      - fysiek watertekort

      - economisch watertekort

Leg uit hoe door toename van de welvaart de vraag naar water stijgt.

Wat is lastiger op te lossen: fysiek watertekort of economisch watertekort? Leg uit waarom.

Werk samen met je buur. Schrijf het antwoord in jullie schrift.

Alle problemen die zich voordoen als gevolg van een tekort aan schoon water.

Waterstress

"Gevolgen van een tekort aan water in een gebied"

Twee soorten:

1. Fysiek watertekort: er is te weinig water in een gebied om aan de wensen van bewoners te voldoen zonder de natuur te verstoren.

2. Economisch watertekort: er is in een gebied te weinig geïnvesteerd om het wel aanwezige water bij de bewoners te brengen. 

Wat is een voorbeeld van
economisch water tekort?

1. Te weinig water aanwezig in de ondergrond
2. Te weinig neerslag
3. Te weinig geld om waterpompen te maken
4. Te weinig geld voor irrigatie

Wateroorlog

"Conflict om water, in droge gebieden, zoals: Afrika of China"

Wat zijn de belangrijkste problemen?

1. Tekort aan schoon drinkwater;

2. Tekort aan irrigatiewater.

Water

Irrigatiewater is nodig om planten genoeg water te geven in droge gebieden. Dit is nodig om de hongerige bevolking te kunnen voeden.

Een voorbeeld is cirkelirrigatie, zie afbeelding.

Perzische golf

Wateroorlog?

= Een gewapend conflict tussen staten om water

2 belangrijkste problemen:

1. Tekort aan schoon drinkwater
2. Tekort aan irrigatiewater

Water sparen: minder gebruiken

Droge gebieden gebruiken veel vernieuwbaar water, maar dit wordt niet snel aangevuld. De nuttige neerslag is niet hoog in deze gebieden, er verdampt veel water.

Oplossingen zijn:

Druppelirrigatie

Dit is irrigatie door niet ineens heel het land te bevloeien, maar door planten druppelend water te geven. Hierdoor is de verdamping van water minder groot.

Hergebruik

Door water te hergebruiken wordt er water bespaard. Dit kunnen gezinnen bijvoorbeeld doen door regenwater op te vangen en daar hun wc mee door te spoelen.

Water sparen: minder gebruiken

Manieren om zuiniger met water om te gaan:

1. Slimmer irrigeren: More crop by drop (gevolg: beperken verzilting)
2. Huishoudens en bedrijven moeten minder gebruiken en meer hergebruiken: Duurzaam watergebruik 

Verschillende irrigatietechnieken:

• Oppervlakte-irrigatie
• Beregening
• Druppelirrigatie

Verzilting

Wat voorkom je met druppelirrigatie?

1. Dat er verzilting plaatsvindt
2. Planten krijgen water
3. Planten groeien minder snel
4. Verdamping van water

Piekafvoer = neerslag - verdamping

1. goed
2. fout

Wanneer heeft een regenrivier de piekafvoer?

1. Lente & Zomer
2. Herfst & Winter
3. Herfst & Lente
4. Zomer & Winter

Hoe noemen we de neerslag die beschikbaar is voor gebruik?

1. Stijgingsregen
2. Neerslagverdeling
3. Nuttige neerslag
4. Piekafvoer

Is een tropische orkaan een natuurlijke of menselijke oorzaak voor overstromingen?

1. Natuurlijk
2. Menselijk

Waterstress is ernstiger dan waterschaarste.

1. goed
2. fout

De bouw van stuwdammen kan leiden tot waterstress.

1. goed
2. fout

1. Besproeien
2. Druppelirrigatie
3. Oppervlakte-irrigatie

1. Beregening
2. Druppelirrigatie
3. Oppervlakte-irrigatie

Dit is ...

1. druppelirrigatie
2. oppervlakte-irrigatie
3. beregening