§1..2+3 Zuivere stoffen en mengsels

• Natuurkunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Hoofdstuk 1 Stoffen

§1.3 Zuivere stoffen en mengsels

WAT GAAN WE DOEN?

• Leerdoelen herhalen 1.2
• Uitleg paragraaf 1.3
• Aantal vragen
• Samenvatting
• Filmpje over ZOUT
• Aan het werk

Leerdoelen:

• Je kunt het verschil aangeven tussen zuivere stoffen en mengsels.
• Je kunt oplossingen en suspensies onderscheiden.
  
• Je kunt beschrijven hoe je stoffen kunt scheiden door middel van extractie of filtreren.

Mengsel

• De meeste stoffen die je thuis tegenkomt, zijn mengsels.
• Een mengsel bestaat uit meerdere stoffen.

Zuivere stof

• Soms is een stof in huis een zuivere stof.
• Voorbeelden: suiker en zout

 Zuivere stoffen en mengsels

• Een zuivere stof bestaat uit één soort stof.
• Een mengsel bestaat uit twee of meer soorten stoffen.

mengsel:

meerdere soorten stoffen

zuivere stof:

één soort stof

OPLOSSINGEN

Oplossingen

Als een stof oplost in water noem je dat een oplossing.

• is helder
  
• kan een kleur hebben
  
• bestaat uit oplosmiddel
  
• en opgeloste stof

Suspensie

Als een stof niet oplost in water noem je dat een suspensie.

• is troebel
  
• is wit of gekleurd
  
• bestaat uit vloeistof
  
• en vaste stof

Een aantal vragen......

Je gaat een cake bakken. Hiervoor heb je een aantal ingrediënten nodig.
Geef aan welk ingrediënt een zuivere stof is.

1. ei
2. melk
3. suiker
4. glazuur

Limonade is een

1. mengsel
2. zuivere stof

IJzer is een

1. mengsel
2. zuivere stof

Thee is een

1. mengsel
2. zuivere stof

Welke stelling is waar?

1. een zuivere stof bestaat uit meer dan één stof
2. een zuivere stof is één soort molecuul

Een oplossing is altijd helder

1. waar
2. niet waar

SAMENVATTING

• Oplossing

• is helder 
• kan een kleur hebben
• bestaat uit oplosmiddel
• en opgeloste stof

• Suspensie

• is troebel 
• is wit of gekleurd
• bestaat uit vloeistof
• en vaste stof

SCHEMATISCH

• Je kunt een mengsel scheiden. 
• Je krijgt dan twee of meer zuivere stoffen.

Scheidingsmethode

Suspentie &  Emulsie:                          Oplossing:                    

Bezinken                                                   chromatografie          

centrifugeren                                         indampen

Filteren                                                      destilleren

extractie 

adsorptie                                            

FILTREREN

•  Op basis van deeltjes grootte.
•  Grote deeltjes gaan niet door het filtreerpapier, kleine deeltjes wel.

Het RESidu is de RESt.

De vaste stof die in het filter achterblijft.

Het filtrAAT is wat door het filter gAAT.

De vloeistof die niet door het filter wordt tegengehouden.

EXTRAHEREN

• Betekent "eruit halen".
• Je hebt een geschikt oplosmiddel nodig.

Het oplosmiddel is hier water.

Het water "trekt" de smaak uit de droge theeblaadjes.

EXTRAHEREN

TEST JEZELF

Cola is een

1. oplosmiddel
2. mengsel
3. zuivere stof
4. residu

Keukenzout zonder jodium is een voorbeeld van een ......

1. mengsel
2. zuivere stof
3. suspensie
4. filtraat

Thee is een mengsel. Thee bestaat dus uit..........

1. meerdere soorten stoffen
2. 1 soort stof
3. 1 stof
4. een suspensie

Als je zand met water mengt krijg je een ........

1. oplossing
2. suspensie
3. emulsie
4. filtraat

Sprite is een heldere kleurloze frisdrank. Dit is een voorbeeld van een........

1. oplossing
2. suspensie
3. filtraat

Verf is troebel en kan wit of gekleurd zijn. Verf is een voorbeeld van een.......

1. oplossing
2. suspensie
3. filtraat

Als je een suspensie filtreert.........

1. dan houd je altijd een zuivere stof over
2. zijn de niet-opgeloste deeltjes het residu
3. dan is het filtraat altijd kleurloos

Thee zetten is een voorbeeld van extraheren. Hierbij is water .........

1. de smaakstof
2. het filtraat
3. het oplosmiddel
4. de opgeloste stof

Chokoladepasta is een....

1. zuivere stof
2. mengsel

Je gaat een pizza bakken.
Hiervoor heb je een aantal ingrediënten nodig.
Welk ingrediënt is een zuivere stof?

1. deeg
2. natuurlijk zout
3. kaas
4. tomatenpuree

Een suspensie is doorzichtig

1. waar
2. niet waar

Op sommige verpakkingen kun je lezen ‘schudden voor gebruik’.
Het product dat in de verpakking zit is een...

1. zuivere stof
2. mengsel
3. suspensie

Je kunt geur- en smaakstoffen uit plantendelen halen.
Hoe noem je deze manier om stoffen uit planten te winnen?

1. filtreren
2. extraheren
3. oplossen