5.2 ENERGIE

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Vandaag: Hoe maakt je lichaam energie van al die voedingsstoffen?

- Leerdoelen

- Herhaalvragen

- Uitleg energie + vragen

- Opdrachten uit het boek

Wanneer vindt fotosynthese plaats?

1. Alleen overdag
2. 24 uur per dag
3. Alleen 's nachts
4. Alleen als er voldoende zonlicht is

Wat wordt er gemaakt bij fotosynthese?

1. Glucose
2. CO2
3. Glucose en zuurstof
4. CO2 en H2O

Wat zijn vitaminen en mineralen?

1. Beschermende stoffen
2. Bouwstoffen
3. Energierijke stoffen

Eiwitten zijn ..

1. Bouw- en brandstoffen
2. Brand- en beschermende stoffen
3. Reserve- en bouwstoffen
4. Bouwstoffen

Essentiële aminozuren

1. maakt het lichaam zelf aan
2. moeten in het voedsel zitten
3. nemen we tot ons in de vorm van supplementen
4. Kunnen we beter niet eten

Wat zijn de bouwstenen van eiwitten?

1. Sachariden
2. Glycerol
3. Vetzuren
4. Aminozuren

Vetten zijn opgebouwd uit:

1. Glucose en vetzuren
2. Glycerol en vetzuren
3. Glycerol en glucose
4. Vetzuren en aminozuren

Waaruit bestaan koolhydraten?

1. Monosachariden
2. Aminozuren
3. Glycerol
4. Vetzuren

Hoe krijgen je spieren energie als je gaat sporten?

HOU BINAS 90A

ERBIJ TIJDENS 

DE UITLEG. 

STAP 1. ATP

ATP (adenosine trifosfaat) 

is een soort van 

oplaadbaar molecuul. 

Je hebt een beetje ATP

'klaarliggen' maar bij 

inspanning gaat het snel op.

STAP 2. CP

Creatinefosfaat (CP) is 

ook een molecuul. 

Door de fosfaatgroep af te staan aan ADP, kan weer ATP

worden gemaakt. 

ATP & CP vormen samen de 'energieaccu', genoeg voor ongeveer 10-30 seconden inspanning. 

STAP 3. MELKZUURGISTING

Ofwel: anaerobe dissimilatie 

Dissimilatie = afbraak van glucose

Anaeroob = zonder zuurstof

LET OP: vindt alleen plaats als

er geen zuurstof aanwezig is, 

per glucose molecuul 2 ATP-tjes. 

STAP 3. MELKZUURGISTING

VOORDEEL: er komt ATP vrij (ook

als er geen zuurstof is)

NADEEL: er komt per glucose-

molecuul maar 2 ATP vrij. 

Er wordt melkzuur geproduceerd

(dit leidt tot verzuring).

STAP 4. AEROBE DISSIMILATIE 

Ook wel 'verbranding' van glucose

C₆H₁₂O₆ + 6 O₂ --> 6 H₂O + 6 CO₂

STAP 4. AEROBE DISSIMILATIE 

VOORDEEL: er komt per glucosemolecuul wel 38 ATP vrij 

NADEEL: kan niet plaatsvinden als er geen zuurstof is (bij plotselinge inspanning is dat pas na ongeveer een minuut)

ATP

melkzuur

gisting

aerobe dissimilatie

anaerobe dissimilatie

creatine fosfaat

CP

AEROBE DISSIMILATIE

ANAEROBE DISSIMILATIE

Vindt plaats in mitochondriën

Vindt plaats in cytoplasma

Met zuurstof

Zonder zuurstof

2 ATP per glucose

38 ATP per glucose

Melkzuurgisting

Door cooling-down worden afvalstoffen uit de spieren verwijderd.
Welke "afvalstof" ontstaat in spieren bij dissimilatie zonder zuurstof?

1. Melkzuur
2. Methanol
3. Koolstofdioxide
4. ATP

Wat wordt bedoeld met de 'fosfaataccu'?

Wordt 

als ureum uitgescheiden 

ENERGIEVOORRAAD

1. ATP 
   
2. CP
   
3. Anaerobe dissimilatie (= melkzuurgisting)
4. Aerobe dissimilatie - afbraak van glucose. 

• In levercellen: afbraak van eiwitten
• In spiercellen: eerst glucose, dan glycogeen, dan vetopslag
  

Welke afvalstoffen maakt je lichaam?

AFVALSTOFFEN

Aerobe dissimilatie

CO₂

H₂O

Afbraak van eiwitten 

UREUM

Opdrachten maken

Wat: Maak 5.2 opdrachten 22, 26, 27, 29, 30, 34

Hoe: Alleen/tweetallen

Hoe lang: De rest van de les

Hulp: Boek, BINAS, vragen stellen

Resultaat: Het wordt huiswerk