LGZ week 2 workshop CZS en Spina Bifida

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Module LGZ

Workshop centrale zenuwstelsel en spina bifida

Casus Dirk

Programma workshop

Terugblik vorige week

Doelen workshop

Centrale zenuwstelsel

Spina bifida

Doelen evalueren

Aan de slag

Wat weet je nog van de gastles van vorige week?

Wat is je bijgebleven? Indruk gemaakt?

Onduidelijkheden?

Wat weet je al over de
casus Dirk?

Doelen workshop

1. Aan het einde van deze les kun je benoemen wat de rol is van het centrale zenuwstelsel.

2. Aan het einde van de les kun je benoemen welke soorten spina bifida er zijn.

Waar bestaat het
centrale zenuwstelsel uit?

Centraal zenuwstelsel

Het centraal zenuwstelsel bestaat uit de hersenen en het ruggenmerg samen. 

Ruggenmerg = bundel zenuwbanen (axonen) die vanuit de hersenen, door de wervelkolom naar de rest van het lichaam loopt. 

 Op die manier worden signalen vanuit en naar het centrale zenuwstelsel doorgegeven. 

Zenuwstelsel 

- inwendige en uitwendige prikkels waarnemen. 

- prikkels registreren we via onze zintuigen

- communicatienetwerk dat het contact tussen alle delen van het lichaam regelt. 

In het zenuwstelsel worden boodschappen (prikkels) van de hersenen naar delen in het lichaam gestuurd en omgekeerd. Het stelsel stuurt de spieren en organen aan, meestal via het ruggenmerg.

Controlecentrum

Grofweg drie functies: 

1. Het ontvangt informatie van de zintuigen over onze omgeving en over ons eigen lichaam. Deze informatie wordt ook wel sensorische informatie genoemd.

2. Het verwerkt deze informatie en verbindt dit met andere informatie, bijvoorbeeld dingen die in het geheugen zijn opgeslagen

3. De verwerkte informatie wordt gebruikt om de spieren en organen aan te sturen.

 

In tweetallen

Maak een tekening van een dwarsdoorsnede van het ruggenmerg, hoe denken jullie dat het eruit ziet?

Grijze stof / witte stof

Vlinder-vorm = dwarsdoorsnede van het ruggenmerg

Structuur van het ruggenmerg  

De structuur van het ruggenmerg is omgekeerd aan die van de hersenschors: 

witte stof (zenuwbanen) aan de buitenkant en grijze stof aan de binnenkant (zenuwcellen). 

De witte stof ligt aan de buitenkant omdat de axonen de verbinding 'naar buiten' verzorgen, met andere woorden richting hersenen of de rest van het lichaam.  

In de embryonale fase ontwikkelen beide zich uit dezelfde structuur: de neurale buis. 

De neurale buis is dus de beginfase van het centrale zenuwstelsel. 

In feite is het ruggenmerg een voortzetting van de hersenen. Er is geen scherpe scheiding. 

Perifere zenuwstel  

- verbinding tussen het centrale zenuwstelsel, de spieren en de zintuigen. 

- informatie van de organen, zintuigen en spieren in het centrale zenuwstelsel komt en dat er omgekeerd commando’s terug worden gestuurd.

- functioneel ingedeeld in het autonome en het somatische zenuwstelsel

Een zintuig is een orgaan dat prikkels waarneemt (horen, zien, voelen, ruiken, proeven) en vervolgens een signaal naar de hersenen stuurt.

Autonome zenuwstelsel 

-  deel van het zenuwstelsel waar we geen controle over hebben. Het stuurt de gladde spieren, het hart en diverse organen aan. Het is betrokken bij automatische processen in het lichaam en bij reflexen. 

Dit gedeelte kan weer worden onderverdeeld in:

1. Sympatisch zenuwstelsel.

Dit deel is geactiveerd als we actief zijn, bijvoorbeeld in stressvolle situaties. 

Het zorgt dat de hartslag omhoog gaat, dat er veel bloed naar de spieren stroomt

en het lichaam alert is.

2. Parasympatisch zenuwstelsel.

Dit deel is actief als we ontspannen zijn en zorgt dat de hartslag daalt, 

dat er energie wordt opgeslagen, etc.

Somatische zenuwstelsel 

Dit is het deel van het perifere zenuwstelsel waar we controle over hebben, hoewel we ons daar niet altijd bewust van zijn. 

Dit deel zorgt ervoor dat we kunnen lopen, bewegen, praten. 

Kortom, het is betrokken bij interactie met de omgeving.

Wat is de rol van het centrale
zenuwstelsel?

Het zenuwstelsel maakt ons wie we zijn.

• Ons karakter,
• Onze persoonlijkheid en bewustzijn.
• Onze emoties en onze intelligente eigenschappen.
• Verloop via elektrische signalen.
• Via het zenuwstelsel kunnen we onze omgeving waarnemen en via bewust of onbewust handelen reageren op de omgeving.
• Maar ook bij de coördinatie van de werking van de organen binnen het lichaam speelt het zenuwstelsel (naast het hormoonstelsel) een belangrijke rol.

Welke soorten
Spina Bifida zijn er?

En waardoor kun je spina bifida voorkomen?

- foliumzuur tijdens de zwangerschap (starten 4 wkn voor conceptie, bij voorkeur bij staken anti-conceptie)

Spina Bifida

Is een aangeboren afwijking waarbij de wervelkolom en/of het ruggenmerg niet volledig gevormd zijn. 

Twee soorten:

spina bifida occulta ( gesloten)

spina bifida aperta  (open)

Spina Bifida

Het centrale probleem 

van een spina bifida is dat op een bepaalde plaats van het traject schedel naar stuit, de neurale plaat zich niet tot buis vormt.

Het niet volledig sluiten van de neuraalbuis noemen we een sluitingsdefect. 

Als de neuraalbuis zich niet goed sluit, zal het zenuwweefsel zich op die plaats ook niet goed ontwikkelen.

Spina Bifida Occulta

"gesloten (verborgen) open rug’", wanneer het neuraalbuisdefect met huid bedekt is. 

Vaak zijn op de huid boven het defect wel afwijkingen te zien, zoals een wijnvlek of beharing, een bult of juist een ‘putje’.

Spina Bifida Aperta

Het rugdefect wordt in wisselende mate naar buiten gedrukt, waardoor een ronde zwelling ontstaat met in het oppervlak het defect. 

In de uitpulling kunnen zich ruggemergvliezen en vocht en zenuwwortels bevinden. 

Spina Bifida

kan overal in de wervelkolom voorkomen maar meestal bevindt het zich laag in de rug.

Dit komt omdat de neurale buis zich het laatst aan de uiteinden sluit en daar dus de grootste kans bestaat op een sluitingsdefect. 

Verschijnselen

• verlamming van spieren van het onderlichaam
  
• verlamming gevoelszenuw
  
• verlamming sluitspieren van de blaas/ rectum
  
• hydrocefalus 
  
• scoliose
  
• afwijkingen aan het skelet (klompvoet) 
  

Wat weet nu je over:
Spina bifida

Doelen workshop

1. Aan het einde van deze les kun je benoemen wat de rol is van het centrale zenuwstelsel.

2. Aan het einde van de les kun je benoemen welke soorten spina bifida er zijn.

Vragen?

Afsluiting

Workshop klinisch redeneren

of 

aan de slag met de opdrachten van vandaag