4.2 De expansie van de christelijke wereld

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

4.2 De expansie van de christelijke wereld

Doelen

Aan het einde van de les kan ik:

• drie verschillende vormen van christelijke expansie buiten Europa noemen
• vijf motieven voor de kruistochten noemen
• drie gevolgen van de kruistochten noemen

Kenmerkende aspecten:

De expansie van de christelijke wereld buiten Europa, onder andere in de vorm van de kruistochten

Casus

• Lees casus Richard Leeuwenhart en Saladin
• Maak vragen 1 en 2.

Extra vraag:

Hoe kun je aan de afbeelding zien dat deze afkomstig is uit een Engels manuscript?

Expansie

• 11de eeuw: expansie van de christelijke wereld buiten Europa
• 1. Kruistochten naar Oost-Europa -> landveroveringen
• 2. Reconquista: start van de "herovering" van Spanje door christendom
• 3. Kruistochten naar Jeruzalem
• Jeruzalem vanaf 7de eeuw in handen van islam 
• Eeuwen daarna langzame groei richting Constantinopel

Kruistocht

• Verschillende motieven en belangen spelen bij de Eerste Kruistocht
• Byzantijnse keizer: bedreiging door Islam
• Paus Urbanus II: conflict met wereldlijke heersers  én tegenpausen
• Oproep tot kruistochten bevestigt zijn macht in Europa
• Adel: grond en rijkdommen, roem
• Handelaren: handelsposten en -privileges
• Rest: avontuur, religie

Stefan Hertmans

De Bekeerlinge

"Haast u op weg om uw broeders in het Oosten de hulp te bieden waar ze al meermaals om gevraagd hebben. Want de Turken hebben reeds land veroverd in Anatolië en de christenen daar overwonnen. Ze hebben christenen gedood en gevangengenomen, kerken vernield en Gods' koninkrijk besmeurd. God roept jullie op om iedere klasse, zowel de ridders als het voetvolk, zowel rijk als arm te overtuigen om mee te helpen dit verdorven volk te verjagen uit onze christelijke gebieden voor het te laat is. Ik spreek voor iedereen, ook degenen die op dit moment niet aanwezig zijn. Voor allen die op tocht gaan, is de vergeving van alle zonden verzekerd: voor hen van wie het leven eindigt op het land of op zee of in de strijd tegen de heidenen. O, wat een schande zou het zijn wanneer zo een duivels, verachtelijk en slaafs volk de overwinning zou behalen op het vrome volk van God. Ga dus op weg en bestrijd de ongelovigen op het slagveld want deze strijd is nu noodzakelijk en moet eindigen in een totale overwinning." 

Fragment oproep paus Urbanus II

(De toespraak van paus Urbanus in 1095 te Clermont kennen we in verschillende versies. Eén van deze versies is die van abt Fulcher van Chartres. Hij ging mee op de Eerste Kruistocht en schreef het hele verloop ervan neer. Alhoewel hij dus ooggetuige was van de tocht zelf, zou hij niet zelf aanwezig zijn geweest op de kerkvergadering te Clermont waar de paus deze toespraak hield.) 

"Godfried van Bouillon was de grote held van de eerste kruisvaart. Hij verkocht zijn heerlijkheid van Bouillon om een leger te kunnen uitrusten. Hij was zo buitengewoon dapper en sterk dat al de ridders hem tot aanvoerder kozen. Hij sprong als eerste op de muren te Jeruzalem. Na de inneming van het Heilige Land werd hij er tot Koning aangesteld. Hij sprak:'Ik weiger hier een gouden kroon te dragen, waar onze Zaligmaker (Jezus Christus) een doornen kroon gedragen heeft. Ik aanvaard alleen de titel van 'Verdediger van het Heilig Graf'.' Jammer stierf deze dappere held reeds één jaar later. Te Brussel, dichtbij het koninklijk paleis, prijkt het standbeeld van Godfried van Bouillon." Uit: Ons verleden vol roem 1: geschiedenis van ons vaderland (voor de middelbare graad van het Lager Onderwijs), Brussel, 1956, p. 53.

"Godfried van Bouillon was de grote held van de eerste kruisvaart. Hij verkocht zijn heerlijkheid van Bouillon om een leger te kunnen uitrusten. Hij was zo buitengewoon dapper en sterk dat al de ridders hem tot aanvoerder kozen. Hij sprong als eerste op de muren te Jeruzalem. Na de inneming van het Heilige Land werd hij er tot Koning aangesteld. Hij sprak:'Ik weiger hier een gouden kroon te dragen, waar onze Zaligmaker (Jezus Christus) een doornen kroon gedragen heeft. Ik aanvaard alleen de titel van 'Verdediger van het Heilig Graf'.' Jammer stierf deze dappere held reeds één jaar later. Te Brussel, dichtbij het koninklijk paleis, prijkt het standbeeld van Godfried van Bouillon." Uit: Ons verleden vol roem 1: geschiedenis van ons vaderland (voor de middelbare graad van het Lager Onderwijs), Brussel, 1956, p. 53.

Gevolgen

• Succes Eerste Kruistochten is van beperkte duur
• Volgende kruistochten mislukken allen
• Gevolgen: 
• 1. Verstoorde relatie islam - christelijke wereld
• 2. Handelscontacten
• 3. Wetenschappelijke impuls Europa
• Langetermijn: scholastiek leidt tot humanisme

Opdracht

Lees het artikel over het verval van de kruisvaardersstaten

Welk van de redenen is volgens jou het belangrijkst?
Beargumenteer je antwoord

historianet.nl

Lees het artikel over het verval van de kruisvaardersstaten
Welk van de redenen is volgens jou het belangrijkst?
Beargumenteer je antwoord

Aan de slag

Maak opdracht 5, 6, 7 en 8

Klaar? Uitwerken leerdoelen 4.1/4.2