3.2 Zien (2 lessen)

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

3.2 Zien

Les 1

Juist of onjuist?
Ogen zijn gevoelig voor alle prikkels.

1. Juist
2. Onjuist

Juist of onjuist?
Licht is een voorbeeld van een impuls.

1. Juist
2. Onjuist

Lichtprikkels van de patat komen op zintuigcellen in                .

Impulsen lopen vanaf                                         via                                      naar                                                  .

het oog

de hersenen

het ruggenmerg

de armspier

Leerdoelen 3.2 les 1

• De onderdelen van de buitenkant en binnenkant van het oog benoemen in een schematische tekening.
• De functies van deze onderdelen omschrijven.
• De functie van harde oogvlies, vaatvlies, netvlies  omschrijven.

Het oog

• Onderdeel van het zintuigstelsel
• Zit in holtes in je schedel: oogkassen

Buitenkant van het oog

• iris: gekleurde deel
• pupil: zwarte rondje (= gaatje)
• harde oogvlies: buitenste laag van het oog, beschermt het oog, zie je aan de voorkant als oogwit
• hoornvlies: doorzichtig deel van het harde oogvlies over de iris en pupil

Buitenkant van het oog

• wenkbrauwen, oogleden en wimpers beschermen oog tegen stof en zweet
  
• traanklier maakt traanvocht om oog nat te houden en stof weg te spoelen
• via de traanbuis wordt vocht en vuil afgevoerd naar je neus

traanklier

traanbuis

Binnenkant van het oog

• vaatvlies: vlies met bloedvaten om het oog zuurstof en voedingsstoffen te geven 
• netvlies: binnenste laag van je oog. Dit deel vangt licht op en geeft het signaal door aan je hersenen.
• glasachtige lichaam: gel in het oog

Maken

Eerste 7 minuten in stilte

Zelf bestuderen/doorlezen: 3.2

Maken: opdracht 

Klaar? Nakijken -> antwoorden staan op itslearning, daarna maken samenvatting of testjezelf (3.1 en 3.2)

3.2 zien

les 2

00:47

Wat is de functie van de oogzenuw?

1. Het oog bewegen
2. Impulsen naar de hersenen sturen
3. Licht registreren
4. Het oog beschermen

lens

iris

netvlies

oogzenuw

glasachtig lichaam

Welk vlies in het oog zorgt ervoor dat het oog zuurstof en voedingsstoffen krijgt?

1. harde oogvlies
2. hoornvlies
3. vaatvlies
4. netvlies

Op welk vlies wordt het licht dat je oog binnenkomt geprojecteerd?

1. harde oogvlies
2. hoornvlies
3. vaatvlies
4. netvlies

Welk vlies zit er over de iris en pupil?

1. harde oogvlies
2. hoornvlies
3. vaatvlies
4. netvlies

Je netvlies kan prikkels omzetten in impulsen?

1. Ja
2. Nee

Leerdoelen 3.2 les 2

• Uitleggen hoe je ogen ervoor zorgen dat ze voldoende licht krijgen. (pupilreflex)
• Uitleggen hoe je ogen ervoor zorgen dat je scherp en diepte kunt zien. (accommoderen)
• Beschrijven wanneer je een bril nodig hebt en hoe een bril werkt.

Werking van het netvlies

1. licht gaat door het hoornvlies en pupil

2. de lens maakt een scherp beeld op je netvlies

3. zintuigcellen in het netvlies vangen de lichtprikkels op en zetten ze om in impulsen

4. impuls gaat via de oogzenuw naar de hersenen

Het netvlies

Netvlies: vlies met lichtgevoelige cellen -> staafjes en kegeltjes

staafjes: zwart/wit/grijstinten

kegeltjes: kleuren

Gele vlek: stukje netvlies met veel kegeltjes 

Pupilreflex

Weinig licht -> lengtespieren spannen zich aan -> pupil wordt groter -> er komt meer licht binnen

Veel licht -> kringspieren spannen zich aan -> pupil wordt kleiner -> netvlies wordt beschermd tegen teveel licht

Scherp zien

• wat je ziet komt op z'n kop op je netvlies, je hersenen ''draaien'' het beeld weer recht
• dichtbij zien: met een bolle lens
• veraf zien: met een platte lens
• Accommoderen: platter en boller maken van de lens

Accomoderen

Dichtbij zien = bolle lens = kringspier aangespannen

Veraf zien = platte lens = kringspier ontspannen

Aanspannen van kringspier bepaald de vorm van de lens.

De natuurlijke vorm (ontspannen) van de les is bol (fig. 1 links).

Bril nodig?

Verziend: je ziet veraf scherp

Dichtbij onscherp, bolle lens (bril) +

Bijziend: je ziet dichtbij scherp

Veraf onscherp, holle lens (bril) -

Maken

Eerste 8 minuten in stilte

Zelf bestuderen/doorlezen: 3.2

Maken: opdracht 10 t/m 26

Klaar? Nakijken -> antwoorden staan op itslearning, daarna maken samenvatting of testjezelf (3.1 en 3.2)

Hoe heet het reflex in het plaatje?

Kijkt de persoon in het plaatje in het licht of donker?

1. licht
2. donker

Welke oogspieren zijn aangespannen bij de persoon in het plaatje?

1. kringspieren
2. lengtespieren