Les 1 Politiek in Nederland

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1

Burgerschap

Welkom

Politiek in Nederland

Wat is politiek?

Politiek

het besturen van een land of gebied

• Welk probleem moet de politicus proberen op te lossen?
• Voor welke keuze staat de politicus?
• Met welke meningen en belangen krijgt de politicus te maken?

Democratie en dictatuur

Welke bestuursvorm hebben wij in Nederland?

Democratie

Dictatuur

Alle burgers mogen meebeslissen en kunnen invloed uitoefenen op het bestuur van het land

• burgers hebben inspraak
  
• de meerderheid beslist
  

De dictator of een kleine groep machthebbers heeft alle macht in handen

• meestal geen inspraak en geen vrijheid van meningsuiting
• de wens van de meerderheid?
• tegenstanders worden vaak onderdrukt
  

Democratie

Dictatuur

Alle burgers mogen meebeslissen en kunnen invloed uitoefenen op het bestuur van het land

• burgers hebben inspraak
  
• de meerderheid beslist
  

De dictator of een kleine groep machthebbers heeft alle macht in handen

• meestal geen inspraak en geen vrijheid van meningsuiting
• de wens van de meerderheid?
• tegenstanders worden vaak onderdrukt
  

Democratie

Dictatuur

twee verschillende democratieën

De inwoners van een land nemen zelf politieke beslissingen

Bijvoorbeeld door een referendum

De inwoners hebben via verkiezingen invloed op politieke kwesties  

Een volksvertegenwoordiger neemt beslissingen namens de bevolking van het land

Directe democratie

Indirecte democratie

Raadgevend referendum

• op initiatief van burgers
• in Nederland mogelijk tussen 2015 – 2018

Raadplegend referendum

• op initiatief van de overheid
• momenteel enige referendumvorm in Nederland
• vindt meestal op gemeentelijk niveau plaats

Vanaf de 5de eeuw voor christus in Athene.

In Zwitserland gebeurt dit nog steeds binnen een paar gemeenten.

De inwoners hebben via verkiezingen invloed op politieke kwesties  

In de negentiende eeuw alleen voor de rijke mannen (censuskiesrecht)

Directe democratie

Indirecte democratie

Raadgevend referendum

• op initiatief van burgers
• in Nederland mogelijk tussen 2015 – 2018

Raadplegend referendum

• op initiatief van de overheid
• momenteel enige referendumvorm in Nederland
• vindt meestal op gemeentelijk niveau plaats

Welke vorm van democratie hebben wij (het meest) in Nederland?

Directe democratie

Indirecte democratie

Volksvertegenwoordigingen in Nederland

Gemeenteraad

Provinciale Staten

Parlement

(buiten Nl; het Europees parlement)

Gemeenteraad

Provinciale Staten

Parlement

Volksvertegenwoordigers van een gemeente beslissen over gemeentelijke kwesties

Volksvertegenwoordigers van een provincie beslissen over provinciale kwesties

Volksvertegenwoordigers van het land beslissen over landelijke kwesties

Volksvertegenwoordigingen in Nederland

Wat voor soort beslissingen horen bij elk? 

• Gemeenteraad
  
• Provinciale Staten
  
• Parlement

• Beslissing over gemeentelijke kwestie: Woonwijk of industrieterrein?
• Beslissing over provinciale kwestie: Een nieuwe weg tussen twee steden of een natuurgebied aanleggen?
• Beslissing over landelijke kwestie: Verhoging van belastingen of niet?

Beslissingen van de gemeenteraad

Beslissingen van het parlement

Beslissingen van de Provinciale staten

• Het Nederlands parlement bestaat uit de Eerste Kamer en de Tweede Kamer.
• De Tweede Kamer heeft 150 leden die direct worden gekozen door de bevolking.
• De Eerste Kamer heeft 75 leden die worden gekozen door Provinciale Staten en dus indirect door de bevolking van Nederland.

In Nederland hebben wij dus een...

... parlementaire democratie 

• Een vorm van indirecte democratie 
• Burgers hebben via volksvertegenwoordigers in het parlement invloed op politieke kwesties 
• De belangrijkste politieke keuzes worden in het parlement gemaakt

Democratie

Dictatuur

Het volk heeft de macht.

De macht is ontstaan door middel van geweld.

Er zijn vrije en eerlijke verkiezingen.

Het woord van de machthebber is de wet.

Er is een scheiding van machten.

Je mag in de krant geen slechte dingen schrijven over de overheid.

Politieke gelijkheid voor iedereen.

De vrijheid van burgers wordt beschermd.

Het oprichten van een protestgroep is toegestaan.

Journalisten kunnen niet alles schrijven wat ze willen schrijven.

De macht ligt bij één persoon of partij.

Er is persvrijheid.

De koning en de koninklijke familie hebben alle macht.

Je mag de overheid aanklagen.

De politie kan makkelijk omgekocht worden.

Hoeveel Tweede Kamerleden zijn er?

1. 150
2. 75
3. 125
4. 225

Bedenk een probleem dat de gemeenteraad zou kunnen oplossen

Hoe worden de Eerste Kamerleden gekozen?

1. die worden niet die gekozen, maar benoemd
2. dat doen de leden van Provinciale Staten
3. dat gebeurt tegelijk met de Tweede Kamerverkiezingen

Waaraan merk jij dat je in een democratie woont? Geef een voorbeeld