VzVee - dierziekten - 5 statusziekten - belangrijkste punten - samenvatting

• Melkveehouderij
• MBO
• Studiejaar 3,4

VzVee - 5 statusziekten samenvatting

5 statussen

Virussen: 

- BVD

- IBR

Bacteriën: 

- Paratuberculose

- Salmonella

- Leptospirose

BVD

Bovine virus diarree

Verschijnselen: Weerstandsdaling doordat het in de witte bloedcellen gaat zitten en die dan niet andere ziekteverwekkers kunnen aanvallen; productiedaling, mastitis, baarmoederontsteking, verminderde vruchtbaarheid. Abortus, afwijkende kalveren komen ook voor. Verspreiding via de lucht en alle lichaamsvloeistoffen van de koe, ook vruchtwater. 

Dragers worden geboren! Alleen als de moeder tussen de 30 en 125 dagen dracht besmet raakt met BVD, dan gaat het via de placenta naar het kalf. Het kalf wordt dan of verworpen of wordt drager. Het wordt drager omdat het nog geen eigen immuunsysteem heeft en het virus als lichaamseigen beschouwd. Dragers scheiden erg veel virus uit en sterven in 90% van de gevallen binnen 2 jaar omdat hun weerstand erg slecht is. 

BVD

Je kunt vaccineren tegen BVD, vanaf 8 maanden omdat ze daarvoor antistoffen van de moeder hebben.

Ieder melkvee bedrijf heeft verplicht een status. Er zijn veel verschillende statussen: vrij, verdacht, in onderzoek, in observatie, besmet, vaccineren. Je kunt via oorbiopten er makkelijk achter komen of een kalf BVD virus bij zich draagt en dus een drager is. Dit doe je door speciale oormerken in te knijpen met een buisje er bij waarin een stuk oorweefsel komt. Dit stuur je op voor onderzoek.

Ben je vrij: dan kun je tankmelkonderzoek doen (indien weinig antistoffen bij de melkkoeien) of 2x per jaar 5 bloedjes tappen bij kalveren tussen de 58 en 12 maanden oud. 

IBR

Infectieuze rhinotracheitis = een ontsteking van de voorste luchtwegen en luchtpijp. 

Je ziet: vieze snot, hoge koorts en abortus (pas 100 dagen nadat ze de infectie hebben opgelopen!). Eventueel kan sterfte optreden, maar dat gebeurd maar weinig. Kan eventueel ook zonder verschijnselen verlopen. 

Het is een herpesvirus (net als koortslip) en koeien blijven drager na besmetting --> bij slechte weerstand gaat een koe virus uitscheiden. 

Verspreiding via de lucht of direct contact met besmette koe. 

IBR

Acute infectie: via een neusswab doe je onderzoek of er sprake is van IBR --> stuurt je dierenarts op naar de GD, dan heb je morgen een uitslag. Je kunt dan een noodvaccinatie in de neus doen, zodat koeien binnen 4 dagen lokale immuniteit hebben tegen het virus. Zo voorkom je dat bij een acute uitbraak veel koeien besmet raken. 

Ben je besmet met IBR? Dan moet je verplicht 2x per jaar de hele koppel ouder dan 3 maanden vaccineren. 

IBR

Verschillende statussen: vrij, vaccineren, verdacht, onbekend, in onderzoek. 

Indien je vrij bent wordt dit dmv tankmelkonderzoek in de gaten gehouden (10 keer per jaar). 

Paratuberculose

Chronische ongeneselijke darmontsteking door bacterie. 

Hele lange incubatietijd van minimaal 1,5 jaar tot wel 10 jaar of misschien langer. 

Ook geiten zijn erg gevoelig, die mogen wel gevaccineerd worden. Koeien mogen NIET gevaccineerd worden!

Paratuberculose

3 statussen: 

- A --> elke twee jaar wordt individueel melkonderzoek van iedere op dat moment melkgevende koe gedaan. Indien hier geen dier wordt aangetoond, houdt het bedrijf status A

- B --> Elk jaar wordt individueel melkonderzoek gedaan, daarbij is de laatste keer minimaal 1 dier positief bevonden. Dit dier moet binnen 8 weken afgevoerd zijn, tenzij het mestonderzoek wat je kunt doen nadat de melk positief is, negatief is, dan mag de koe blijven lopen en houdt het bedrijf status B tot de volgende monstername

- C --> Het bedrijf heeft een positief dier NIET binnen 8 weken afgevoerd. De melkfabriek kan dan sancties ondernemen. 

Paratuberculose

Overleeft ongeveer 1 jaar in stof! Daarom erg moeilijk van je bedrijf te krijgen. 
Advies om dochters van positieve koeien (zeker het laatste geboren kalf voor positieve uitslag) af te voeren. 

Positieve dieren echt afvoeren, want dit is zeer nadelig voor het dierenwelzijn --> koeien geven nog lang veel melk en zorgen voor het kalf indien drachtig, maar ondertussen slijt de koe wel heel erg en krijgt ze steeds ergere diarree. 

Salmonella

Bacterie --> ZOONOSE!

Komt binnen via besmet water of ongedierte meestal. 

Kan zonder symptomen verlopen, maar koeien en kalveren kunnen hier ook erg ziek van worden, zelfs tot sterfte. 

Koeien: Darmontsteking, productiedaling, hoge koorts, abortus. 

Kalveren: Ook diarree en koorts, maar kan ook gewrichtsontsteking en longontsteking geven. 

Salmonella

Drie keer per jaar wordt de tank onderzocht op aanwezigheid van antistoffen tegen salmonella: in feb, jun, okt.

3 statussen: 

- Niveau 1: bij de laatste 5 tankmelkonderzoeken geen positieve tank

- Niveau 2: Bij de laatste 5 tankonderzoeken 2-3 positieve tanken

- Niveau 3: bij de laatste 5 tankonderzoeken 4-5 positieve tanken

Salmonella

Drie opties als een koe salmonella doormaakt: 

- Ze geneest en houdt gedurende 6 maanden antistoffen in haar lijf

- Ze wordt een actieve drager en scheidt continu salmonella uit

- Ze wordt een latente drager en scheidt zo nu en dan salmonella uit --> Deze dragers zijn lastig op te sporen!

Bij positief bedrijf: Dragers opsporen, niet koeien weiden binnen 3 maanden na mest uit rijden (geen zomerstalvoedering), niet uit de sloot drinken, hygiene maatregelen. 

Leptospirose

Bacteriële infectie - ZOONOSE!

Verschijnselen bij de koe: Productiedaling, mastitis aan meerdere kwartieren, orgaanfalen, verwerpen meestal in de laatste maanden van de dracht. 

Bacterie komt in de nieren en blijft daar --> wordt uitgescheiden via urine.

Koe is levenslang drager. Gaat uitscheiden bij bv stress. 

Komt binnen via besmette urine van aangedane (vaak aangekochte) dieren, of ongedierte zoals ratten!

Leptospirose

In principe is ieder bedrijf vrij, tenzij een positief dier is aangekocht. Heel klein percentage van de NL bedrijven maakt leptospirose mee. .

Onderzoek via de tank drie keer per jaar

Bij de mens: Melkerskoorts (griepachtige verschijnselen)