3.6 Het parlement controleert en 3.7 politiek dicht bij huis

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Het parlement controleert

Deze les

Start

Vorige les?

Kern

Uitleg 3.6 

Opdracht bij 3.6

3.7? 

Aan het werk

Afsluiten

Doelen behaald?

Doelen

Aan het einde van de les kan ik...

• Uitleggen op welke manier het parlement macht uitoefent.
• Uitleggen hoe een wet tot stand komt.
• Bedenken hoe ik als burger te maken krijg met de gemeente of de provincie

Parlementaire democratie

De bevolking kiest de volksvertegenwoordigers. Alle uitgebrachte stemmen worden verdeeld over het totale aantal zetels. 

Tweede kamer: 150 zetels

Eerste kamer (Senaat): 75 zetels

Coalitie vs oppositie

Fractie: Een groep vertegenwoordigers van een politieke partij in een gekozen orgaan. 

Oppositiepartijen: Alle partijen die niet in de regering zitten. 

Wetgevende taak

Eerste en tweede kamer

Stemrecht: Het recht om een wetsvoorstel te aanvaarden of te verwerpen.

Budgetrecht: Het recht om de rijksbegroting wel of niet goed te keuren. 

Wetgevende taak

Tweede kamer

Recht van initiatief: Zelf een wetsvoorstel indienen. 

Recht van amendement: Het wijzigen (amenderen) van een wetsvoorstel. 

Controlerende taak

• Het recht om vragen te stellen
• Het recht om een motie in te dienen: Verzoek aan de minister iets wel of niet te doen.
• Het recht van interpellatie: Een spoeddebat aanvragen met de minister of een actuele kwestie.
• Het recht van onderzoek en enquête: De mogelijkheid om een onderdeel van het regeerbeleid te laten onderzoeken.

Politieke cultuur

De manier waarop politici met elkaar omgaan.

In Nederland hebben we een Poldermodel. 

Hoe komt een wet tot stand?

1. Er is een maatschappelijk probleem.
2. Een minister of tweede kamer lid dient een wetsvoorstel in.
3. De tweede kamer debatteert over het wetsvoorstel.
4. Tweede kamer kunnen amendementen indienen.
5. De Tweede kamer stemt over de amendementen en het definitieve wetsvoorstel.
6.  De eerste kamer stemt over het wetsvoorstel. Zij mogen niets meer aanpassen.
7. De koning en de verantwoordelijke minister ondertekenen het wetsvoorstel.
8. De wet wordt op het internet gepubliceerd en gaat meteen van kracht.

Samen een wet maken

Wat: We maken een wet.

Hoe: Klassikaal krijgt iedereen een rol en je duikt in die rol. Gezamenlijk maken wij een wet waarin alle stappen worden doorlopen.

Hulp: Docent, klas, boek

Tijd: 20 minuten (of zo lang het duurt)

Uitkomst: Je hebt geoefend met de stappen en je kan je inleven in een persoon.

Klaar? Nabespreken en werkwijzer. 

Decentralisatie: Het rijk maakt de grote lijnen en de lagere overheden doen de precieze invulling. 

Gemeente en provincie

Gemeenteraad

College van B en w

Provincie

Waterschappen 

Werkwijzer 

Lees 3.6

Maak de opdrachten:

1,2,3,4,5,6,7,8

Kies nog twee opdrachten om te maken:

10,11,12,13,14

Lees 3.7

Maak de opdrachten:

1,2,3,4,5,6,7,8 en de opdracht op blz 98.

Kies nog twee opdrachten om te maken:

9,10,11,12,13,14