Werken en wonen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Pak je spullen erbij

1.2 Werken en Wonen

Welke gevolgen had de opkomst van de industrie voor de arbeiders?

 Werken en Wonen

• Tweede helft van de negentiende eeuw worden er in Nederland veel fabrieken gebouwd
• Veel machines draaiden op stoomkracht
• Industrialisatie 

Industrialisatie

Gevolgen:

• opkomst arbeiders
• Bevolkingsgroei
• Opkomst Steden
• Woonomstandigheden

Let op: De weekinkomsten van een mannelijke arbeider

was ongeveer 900 cent (4 euro)

Verandering via vakbonden

• Arbeiders machteloos, je kon zomaar ontslagen worden
• Vakbonden oprichten voor meer loon, kortere werkdagen, meer veiligheid.
• Vakbonden gingen voor werknemers onderhandelen (ze konden dreigen met staken)
• Stakers of zieke arbeiders: betaald uit de spaarkas.

gansch het raderwerk staat stil als uw machtige arm het wil

Karl Marx

• Filosoof
• Volgens Marx moest al het bezit van iedereen zijn
• Als iedereen alles bezat was er geen rijkdom en armoede meer
• Geen macht en machteloosheid
• Mensen gelijkwaardig
• Hoe?? 
• via een revolutie.
• Grondlegger van communisme

Verandering via het parlement

• Sociaaldemocratie  
• Politieke stroming die het verschil tussen arm en rijk wil opheffen door sociale wetten
• Hoe?
• Rijken meer belasting betalen--> Meer voorzieningen door de overheid
• Iedereen profiteert, ook arme mensen

Pak je spullen erbij

Troelstra

• Oprichter SDAP (1894)
• Sociaal Democratische Arbeiders Partij
• Betere levensomstandigheden voor de arbeiders
• Algemeen kiesrecht
• Recht van alle burgers( vanaf een bepaalde leeftijd) om bij verkiezingen te mogen stemmen

Verandering via het parlement

• Sociaaldemocratie  
• Communisme
• Hebben hetzelfde doel:
• Een samenleving waarin bezit gelijk is verdeeld

• Dit heet ook wel 
• Socialisme

Kinderwetje van Van Houten

• Het Kinderwetje van Van Houten (1874) verbood fabrieksarbeid voor kinderen onder de twaalf jaar. Het was de eerste sociale wet.
• Kinderarbeid in winkels en op boerderijen bleef trouwens gewoon bestaan.
• Het Kinderwetje  was geen echt succes: de controle was slecht en gezinnen konden het inkomen niet missen. Kinderarbeid bleef bestaan

 

Je kan een beschrijving geven van het Kinderwetje van Van Houten en je kan uitleggen waarom het Kinderwetje van Van Houten een succesvolle wet was en ook waarom de wet maar weinig effect had.

Sociale Wetten

• Leerplichtwet (1901)
• Leerlingen van zes tot twaalf moeten naar school, werd wel gecontroleerd

• Woningwet (1901)
• Woningen moesten van redelijke kwaliteit zijn. Overheid mocht woningen onbewoonbaar verklaren en investeerde in nieuwe woningen.

Maken:

Opdracht 7ABCD, 8C,10,11 ABD