P10 - Les 4 - Pathologie bijnierenschors

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Les  - Anatomie Fysiologie & Pathologie

Bijnieren: Ad Renes 

Merg: Produceert (nor)adrenaline in acute stresssituaties

• Verhoogt spierspanning/hartslag/bloedtoevoer spieren
• Verwijdt de pupillen, vernauwt niet-essentiële vaten
• Verhoogt vrijmaking van glucose uit glycogeen

Schors: 

• Aldosteron: Verhoogt bloeddruk via heropname van zout
• Cortisol: Verhoogt bloedsuikerspiegel en remt ontstekingsreacties
• Geslachtshormonen: Androgenen (mannelijk) en oestrogenen

Cortisol staat onder invloed van stress en dag-nachtritme. 

- verhoogt bloedsuikerspiegel door remmen van opname glucose en bevorderen aanmaak van glucose.

- bevordert hiervoor afbraak van vet

- bevordert hiervoor afbraak van eiwit

Bijnieren:

Kleine klieren die bovenop de nieren liggen

2 delen: bijnierschors en bijniermerg

Bijnierschors: endocrien weerfsel maakt aldosteron, cortisol en geslachtshormonen

Aldosteron: regelt zoutgehalte in bloed. Natrium en kalium werken samen en vullen elkaar aan en moeten in het bloed in evenwicht zijn.

Cortisol; heeft invloed op suikergehalte in het bloed. ACTH uit de hypofyse zet de bijnier aan om cortisol te maken. Cortisolgehalte is verhoogt in stresssituaties (gevaar of ziekte), cortisol zorgt ervoor dat deze reacties niet te heftig verlopen, bv bij allergische reactie dan kunnen corticosteroiden (bv prednison)toegediend worden om de allergische reactie af te zwakken.

Geslachtshormonen: Androgenen (mannelijke) en Oestrogenen (vrouwelijke geslachtshormonen. Beiden worden bij ieder mens geproduceerd alleen bij andere sekse in lage concentraties.

Bijniermerg: zenuwweefsel, produceert onder invlode van zenuwsignalen 2 hormonen: adrenaline en noradrenaline. In situaties van actute stress worden deze hormonen uitgescheiden. Zijn eiwithormonen en werken hierdoor zeer snel. Het lichaam kan daardoor meteen reageren op noodsituaties (fight or flight reactie). Noradrenaline heeft ongeveer dezelfde effecten als adrenaline en noradrenaline kan omgezet worden in adrenaline

Hypothalamus

CRH

Hypofyse

ACTH

Bijnieren

Aldosteron

Cortisol en Adrenaline

Stress

Vocht-balans

CRH: Corticotropin-releasing hormone (rol: neurotransmitter)

ACTH =Adreno CorticoTroop Hormoon 

(= bijnierschors-stimulerend) 

Adrenaline wordt gemaakt in het

1. bijniermerg
2. bijnierschors
3. Nieren
4. Hersenen

Hoe noemen we de bijnierschors?

1. medula
2. cortex
3. Adrenaline
4. Vortex

Cortisol wordt gemaakt in het

1. bijniermerg
2. bijnierschors
3. nieren
4. Beenmerg

Een van de functies van adrenaline is:

1. vertraging van de ademhaling
2. vernauwen van de pupillen
3. opslaan van glucose in de spieren
4. verhogen van de hartslag

Cortisol is ook een stresshormoon net als adrenaline.

1. waar
2. niet waar

Door aldosteron wordt meer vocht door de nieren uitgescheiden.

1. waar
2. niet waar

Wat zou er gebeuren als de bijnieren te hard werken?

De ziekte van Addison is een vorm van bijnier insufficiëntie.

1. waar
2. niet waar

Welk hormoon wordt teweinig gemaakt bij de ziekte van Addison?

1. Adrenaline
2. Cortisol
3. Testosteron
4. Oestrogeen