Steunlessen derde klas

• Bedrijfseconomie
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 3

Steunlessen economie (3e jaars)

Leerdoelen:

- TO, TK, TW

- Vraaglijnen en aanbodslijnen

- Surplus (VWO)

Waarom?

Om een betere basis te hebben voor economie in jaar 4

Hoe?

Door de theorie van hoofdstuk 2 (praktische economie) te herhalen, middels het boekje vervoer.

Er wordt van je verwachte dat je iedere week opgaven maakt

Les 1

Hoofdstuk 2 uit het boekje vervoer, met de daarbij behorende opgaven. Aandacht voor:

- Totale opbrengsten

- Totale kosten (onderscheid tussen constante en variabele kosten)

- Totale winst

MAKEN: opgaven h2 

Een bedrijf verkoopt 1.600 producten tegen een verkoopprijs van € 12. De producten zijn ingekocht voor € 2.

Wat is de totale opbrengst?

Totale opbrengsten (TO)

Formule: Afzet (Q) x verkoopprijs (P)

Kan het bedrijf dit in bedrag in zijn zak steken?

Een bedrijf verkoopt 1.600 producten tegen een verkoopprijs van € 12. De producten zijn ingekocht voor € 2. Het bedrijf maakt € 5.000 aan kosten.

Wat zijn de totale kosten?

Totale kosten (TK)

Formule: Totale variabele kosten (TVK) + Totale constante kosten (TCK)

Formule TVK: Variabele kosten per product x afzet (Q)

Kostprijs: TK / Q of 

                      (TCK / Q) + variabele kosten per product

Een bedrijf verkoopt 1.600 producten tegen een verkoopprijs van € 12. De producten zijn ingekocht voor € 2. Het bedrijf maakt € 5.000 aan kosten.

Wat is de totale kostprijs?

Voorbeelden van variabele kosten

Voorbeelden van constante kosten

Totale winst (TW)

Formule: Totale opbrengsten (TO) - Totale kosten (TK)

Een bedrijf verkoopt 1.600 producten tegen een verkoopprijs van € 12. De producten zijn ingekocht voor € 2. Het bedrijf maakt € 5.000 aan kosten.

Wat is de totale winst?

TO/ TK/ TW en marktmechanisme

Markt van vraag en aanbod, waardoor er een evenwichtsprijs tot stand komt.

Vraag of aanbod van invloed van TO/ TK/ TW?

TO/ TK/ TW en markt-mechanisme

Les 1

Hoofdstuk 2 uit het boekje vervoer, met de daarbij behorende opgaven. Aandacht voor:

- Totale opbrengsten

- Totale kosten (onderscheid tussen constante en variabele kosten)

- Totale winst

MAKEN: opgaven h2 

Les 2

Hoofdstuk 4 uit het boekje vervoer, met de daarbij behorende opgaven. Aandacht voor:

- Vraag en aanbodlijnen

- Verschuivingen langs de vraag en aanbodlijnen

MAKEN: opgaven H4 (1 t/m 13)

Hoe hoger de prijs, hoe .... de vraag

1. Hoger
2. Lager

Vraaglijn (Qv)

Hoe lager de prijs... hoe meer vraag

Hoe hoger de prijs... dan daalt de vraag

Als de prijs verandert is er dus vanuit de vraaglijn af te lezen, wat er met vraag gebeurt

Wat is de vraag bij een prijs van € 20, indien Qv = –100P + 24.000 is?

Vraaglijn

Qv = -100P + 24.000

Prijs is € 20, dus -100 x 20 + 24000 = 2.000

Wat is de verandering in de vraag als de prijs verandert van € 20 naar € 35, indien Qv = –100P + 24.000 is?

Vraaglijn

Qv = -100P + 24.000

Prijs is € 20, dus -100 x 20 + 24000 = 22.000

Prijs verandert naar € 35, dus -100 x 35 + 24.000 = 20.500

Verschil: 22.000 - 20.500 = afname van 1.500

Vraaglijn

Tekenen van de vraaglijn in stappen:

1. Bepaal het beginpunt door Q = 0, je rekent vervolgens P uit met de balans methode.

2. Bepaal het eindpunt, door een prijs van 0 in te vullen in de Qv formule

3. De uitkomst van 1 en 2, kun je gebruiken om in te schatten hoe breed en hoog je grafiek wordt. Teken de lijn in de grafiek. 

Vraaglijn

Tekenen van de vraaglijn in stappen -100P + 24.000:

1. Bepaal het beginpunt door Q = 0, je rekent vervolgens P uit met de balans methode.

2. Bepaal het eindpunt, door een prijs van 0 in te vullen in de Qv formule

3. De uitkomst van 1 en 2, kun je gebruiken om in te schatten hoe breed en hoog je grafiek wordt. Teken de lijn in de grafiek. 

Vraaglijn

Tekenen van de vraaglijn in stappen -100P + 24.000:

1. Bepaal het beginpunt door Q = 0, je rekent vervolgens P uit met de balans methode. 0 = -100P + 24.000, 100P = 24.000, P= 240

2. Bepaal het eindpunt, door een prijs van 0 in te vullen in de Qv formule

3. De uitkomst van 1 en 2, kun je gebruiken om in te schatten hoe breed en hoog je grafiek wordt. Teken de lijn in de grafiek. 

Vraaglijn

Tekenen van de vraaglijn in stappen -100P + 24.000:

1. Bepaal het beginpunt door Q = 0, je rekent vervolgens P uit met de balans methode. 0 = -100P + 24.000, 100Q = 24.000, P= 240

2. Bepaal het eindpunt, door een prijs van 0 in te vullen in de Qv formule -100x0 + 24.000 = 24.000

3. De uitkomst van 1 en 2, kun je gebruiken om in te schatten hoe breed en hoog je grafiek wordt. Teken de lijn in de grafiek. 

Wat is het begin en eindpunt van de volgende vraaglijn: –200P + 800

Teken de lijn vervolgens op een blaadje

Vraaglijn

Tekenen van de vraaglijn in stappen –200P + 800

1. Bepaal het beginpunt door Q = 0, je rekent vervolgens P uit met de balans methode. 0 = –200P + 800, 200P = 800, Q= 4

2. Bepaal het eindpunt, door een prijs van 0 in te vullen in de Qv formule -200x0 + 800 = 800

3. De uitkomst van 1 en 2, kun je gebruiken om in te schatten hoe breed en hoog je grafiek wordt. Teken de lijn in de grafiek. 

Vraaglijn

Tekenen van de vraaglijn in stappen –200P + 800

1. . 0 = –200Q + 800, 200Q = 800, Q= 4

2.  -200x0 + 800 = 800

3. De uitkomst van 1 en 2, kun je gebruiken om in te schatten hoe breed en hoog je grafiek wordt. Teken de lijn in de grafiek. 

Verschuivingen Vraaglijn

2 soorten:

- Verschuiving langs de vraaglijn. Deze kun je aflezen op de vraaglijn. Dit zijn altijd veranderingen van de prijs

- Verschuiving van de vraaglijn. Er ontstaat een nieuwe vraaglijn. Dit zijn veranderingen die invloed hebben op de markt

Verandering van de vraaglijn

Stel dit is een inkomensveranderingen. Is het inkomen dan gestegen of gedaald?

Verandering van de vraaglijn

Stel dit is een inkomensveranderingen. Is het inkomen dan gestegen of gedaald?

Naar rechts: consument gaat meer producten kopen

Hoe hoger de prijs, hoe .... het aanbod

1. Hoger
2. Lager

Aanbodlijn (Qa)

Hoe lager de prijs... hoe lager het aanbod

Hoe hoger de prijs... dan hoger het aanbod

Als de prijs verandert is er dus vanuit de aanbodlijn af te lezen, wat er met het aanbod gebeurt

Waarom start de aanbodlijn niet op 0,0?

Wat is het aanbod bij een prijs van € 4, indien Qa = 25.000P – 10.000 is?

Aanbodlijn

Qa = 25.000P -10.000

Prijs is € 4, dus 25.000 x 4  -10.000 = 90.000

Stel de Prijs verandert naar € 2,50, dus 25.000 x 2,50 -10.000 = 52.500

Verschil: 90.000 - 52.500 = afname van 37.500

De verandering van de prijs van € 4 naar € 2,50 zorgt voor een verandering....

1. langs de aanbodlijn
2. van de aanbodlijn

Verschuivingen Aanbodlijn

2 soorten:

- Verschuiving langs de aanbodlijn. Deze kun je aflezen op de aanbodlijn. Dit zijn altijd veranderingen van de prijs

- Verschuiving van de aanbodlijn. Er ontstaat een nieuwe aanbodlijn. Dit zijn veranderingen die invloed hebben op de markt

Verandering van de aanbodlijn

Stel dat dit een markt is van vliegtuigen? Is er een maatschappij bijgekomen of juist één failliet gegaan?

Verandering van de aanbodlijn

Stel dat dit een markt is van vliegtuigen? Is er een maatschappij bijgekomen of juist één failliet gegaan?

Naar rechts: Er wordt meer op de markt aangeboden.

Aanbodlijn

Tekenen van de aanbodlijn in stappen:

1. Bepaal het beginpunt door Q = 0, je rekent vervolgens P uit met de balans methode.

2. Bepaal een willekeurig tweede punt. Dit punt kan het snijpunt zijn van Qv = Qa (dit geeft de P, P in 1 van de twee formules invoeren, geeft een Q)

3. Teken de grafiek 

Aanbodlijn

Tekenen van de aanbodlijn in stappen:

Qa = 100P – 50 

Qv = –100P + 250

1. Bepaal het beginpunt door Q = 0, je rekent vervolgens P uit met de balans methode.

2. Bepaal een willekeurig tweede punt. Dit punt kan het snijpunt zijn van Qv = Qa (dit geeft de P, P in 1 van de twee formules invoeren, geeft een Q)

3. Teken de grafiek 

Aanbodlijn

Tekenen van de aanbodlijn in stappen:

Qa = 100P – 50 

Qv = –100P + 250

1. Bepaal het beginpunt door Q = 0, je rekent vervolgens P uit met de balans methode. 0 = 100P - 50 --> 100P = 50 --> P = 0,5

2. Bepaal een willekeurig tweede punt. Dit punt kan het snijpunt zijn van Qv = Qa (dit geeft de P, P in 1 van de twee formules invoeren, geeft een Q)

3. Teken de grafiek 

Aanbodlijn

Tekenen van de aanbodlijn in stappen:

Qa = 100P – 50 

Qv = –100P + 250

1. Bepaal het beginpunt door Q = 0. 0 = 100P - 50 --> 100P = 50 --> P = 0,5

2. Bepaal een willekeurig tweede punt. Dit punt kan het snijpunt zijn van Qv = Qa (dit geeft de P, P in 1 van de twee formules invoeren, geeft een Q)

100P – 50 = –100P + 250 → 200P = 300 → P = 1,50

3. Teken de grafiek 

Aanbodlijn

Tekenen van de aanbodlijn in stappen:

Qa = 100P – 50 

Qv = –100P + 250

1. Bepaal het beginpunt door Q = 0. 0 = 100P - 50 --> 100P = 50 --> P = 0,5

2. Bepaal een willekeurig tweede punt. Dit punt kan het snijpunt zijn van Qv = Qa (dit geeft de P, P in 1 van de twee formules invoeren, geeft een Q)

100P – 50 = –100P + 250 → 200P = 300 → P = 1,50

100 x 1,50 - 50 = 50 --> Q = 50

3. Teken de grafiek 

Wat is het evenwichtspunt (P en Q):
Qv = (–50P) + 4.000
Qa = (50P) – 1.500

Teken de lijnen vervolgens op een blaadje

Vraaglijn

Tekenen van de vraaglijn in stappen Qv = (–50P) + 4.000:

1. Bepaal het beginpunt door Q = 0, je rekent vervolgens P uit met de balans methode. 0 = -50P + 4.000, 50Q = 4.000, P= 80

2. Bepaal het eindpunt, door een prijs van 0 in te vullen in de Qv formule -50x0 + 4.000 = 4.000

3. De uitkomst van 1 en 2, kun je gebruiken om in te schatten hoe breed en hoog je grafiek wordt. Teken de lijn in de grafiek. 

Aanbodlijn

Tekenen van de aanbodlijn in stappen:

Qv = (–50P) + 4.000

Qa = (50P) – 1.500

1. Bepaal het beginpunt door Q = 0. 0 = 50P - 1.500 --> 50P = 1.500 --> P = 30

2. Bepaal een willekeurig tweede punt. Dit punt kan het snijpunt zijn van Qv = Qa (dit geeft de P, P in 1 van de twee formules invoeren, geeft een Q)

50P – 1.500 = –50P + 4.000 → 100P = 5.500 → P = 55

50 x 55 - 1.500 =  --> Q = 1.250

3. Teken de grafiek 

Les 2

Hoofdstuk 4 uit het boekje vervoer, met de daarbij behorende opgaven. Aandacht voor:

- Vraag en aanbodlijnen

- Verschuivingen langs de vraag en aanbodlijnen

MAKEN: opgaven H4 (1 t/m 13)

Les 3

Hoofdstuk 4 uit het boekje vervoer, met de daarbij behorende opgaven. Aandacht voor:

- Consumenten en producentensurplus

- Bespreken opgaven

MAKEN: opgaven H4 (14 t/m 37)

Wat is de evenwichtsprijs:
Qv = (–50P) + 4.000
Qa = (50P) – 1.500

Wat is de evenwichtshoeveelheid (Q):
Qv = (–50P) + 4.000
Qa = (50P) – 1.500
P = € 55

Evenwichtspunt

Qv = (–50P) + 4.000

Qa = (50P) – 1.500

Dit punt kan het snijpunt zijn van Qv = Qa (dit geeft de P, P in 1 van de twee formules invoeren, geeft een Q)

50P – 1.500 = –50P + 4.000 → 100P = 5.500 → P = 55

50 x 55 - 1.500 =  --> Q = 1.250

Surplus

Er zijn consumenten die bereid waren meer te betalen dan de evenwichtsprijs. Dit geldt ook voor leveranciers die de producten echt wel voor een lagere prijs hadden aan willen bieden dan de evenwichtsprijs. Dit noemen we een surplus. Er wordt onderscheid gemaakt tussen een:

- Consumentensurplus

- Producentensurplus

Consumenten-surplus

Verschil tussen de betalingsbereidheid van de vragers (oftewel de consument) en de verkoopprijs. (Bedrag wat leveranciers mislopen)

Formule: Basis x hoogte x ½

Hoeveel bedraagt het consumenten-surplus?

Producenten-surplus

Verschil tussen de leveringsbereidheid van de aanbieders (producent) en de verkoopprijs. (Prijs die consumenten te veel betalen)

Formule: Basis x hoogte x ½

Hoeveel bedraagt het producentensurplus?

Les 3

Hoofdstuk 4 uit het boekje vervoer, met de daarbij behorende opgaven. Aandacht voor:

- Consumenten en producentensurplus

- Bespreken opgaven

MAKEN: opgaven H4 (14 t/m 37)