V5-TH2 W & G -BS6&7

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Thema 2 Waarneming en gedrag

BS6 sociaal gedrag

BS7 gedrag bij mensen

Leerdoelen BS6 & 7

1. Je kunt de functie van verschillende vormen van sociaal gedrag uitleggen en het verband aangeven met overlevingskansen
2. Je kunt overeenkomsten en verschillen in het gedrag van dieren en mensen beschrijven

Gedrag van soortgenoten ten opzichte van elkaar.

Sociaal gedrag

Bij sociaal gedrag wordt de prikkel signaal genoemd.

Signalen dienen voor informatieoverdracht (communiceren)

• Zelfde soort
• Juiste geslacht
• Brengt geslachten bij elkaar in vruchtbare periode
• Verlaagt agressie
• Maakt keuze mogelijk

Balts

• Verdediging van een gebied dat (relatief) uitsluitend door een dier of een groep dieren wordt bewoond.
• Beschutting
• Voedsel
• Balts en paring
• Nest maken
• Behuizing maken

Territoriumgedrag

• Ambivalent gedrag: gedrag dat is opgebouwd uit 2 of meer gedragssystemen

• Overspronggedrag: niet relevant lijkend gedrag

• Omgericht gedrag: agressie wordt niet op tegenstander, maar op surrogaat object gericht. 

Conflictgedrag

Dominantie/hierarchie/ pikorde

• De sociale rang van elk lid in sociale groep

        -Meestal rechtlijnige hierarchie

• Bepaalt het recht van elk dier op voedsel

Statenvormende insecten

• De ultieme samenwerking

     -Mieren

     - bijen

     - wespen

     - Termieten

Met zeer sterke taakverdeling

sociaal gedrag

• Gedrag van soortgenoten tegen elkaar
• Signalen

Hiertoe behoren o.a:

- Rangorde

- Taakverdeling

- Voortplantingsgedrag

    Balts en paring, geritualiseerd gedrag

- Territoriumgedrag (in vogels)

Hoe wordt gedrag bepaald.

Gedrag wordt bepaald door:

• Erfelijke factoren (genen). Gedrag dat al bij pasgeboren jongen waarneembaar is, wordt grotendeels bepaald door erfelijke factoren.
bijv.: de zuigreflex van baby's. 
• Leerprocessen.

Handige link: https://www.meneerspoor.nl/gedrag.html

www.meneerspoor.nl

Broedzorg: waarom helpen de mannetjes bij het grootbrengen van de jongen? Soms doen ze het zelfs alleen....

Wie is de baas en wie staat onderaan?
(Pijl wijst naar wie wordt gepikt)

1. A is de baas en C staat onderaan
2. A is de baas en D staat onderaan
3. C is de baas en A staat onderaan
4. B is de baas en D staat onderaan

Wie is de baas en wie de minste? Noteer beide namen

Welke vorm van sociaal gedrag is dit?

1. Overspronggedrag
2. Bronstgedrag
3. Verzoeningsgedrag
4. Imponeergedrag

Welke vorm van sociaal gedrag is dit?

1. Overspronggedrag
2. Imponeergedrag
3. Dreiggedrag
4. Territoriumgedrag

Welke vorm van gedrag is dit?

1. Voortplantingsgedrag
2. Broedzorg
3. Baltsgedrag
4. Territoriumgedrag

Welke vorm van gedrag is dit?

1. Baltsgedrag
2. Voortplantingsgedrag
3. Verzoeningsgedrag
4. Conflictgedrag

biologiepagina.nl

maak opgave 71, 76, 77, 80 t/m 82