les 6: demografie, discriminatie en economie d (3.5 en 3.6)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Deze les

Hoe verloopt de demografische transitie van Brazilië?

Hoe komt het dat de bevolking snel groeit

Welke problemen ontstaan er door de sterke verstedelijking?

Waardoor zulke sterke ongelijkheid?

Rol Brazilië op eigen continent + rest wereld

Veel vrouwen in vruchtbare leeftijd.

Dus ondanks lager geboortecijfer toch veel kinderen geboren.

Gezinsplanning werd nodig

Bevolking groeide meer dan  kon groeien.

Vruchtbaarheidscijfer nam af

- stijgende welvaart. 

kinderen niet nodig als pensioen

- beter onderwijs,
hoger opgeleide vrouwen = later trouwen.

- maatschappelijke veranderingen.
Moderne massamedia showen kleine gezinsgroottes 

de katholieke kerk verliest invloed.

- overheidsbeleid van gezinsplanning.

voorlichting + anticonceptiepil voor armeren vrijwel gratis.

Vruchtbaarheidscijfer

Jaren 1960:    6.1

In 2000:          2.1

In 2020:           1.65

(=Aantal kinderen dat een vrouw gemiddeld krijgt)

In NL was dat in 2020 1.55

Nu:

Goede verhouding werkenden ten opzichte van niet werkenden.

(lage demografische druk)

Leidt tot economische groei.

Toekomst: 

Risico op vergrijzing.

(hoge grijze druk)

Economie stagneert  of krimpt.

Demografische indicatoren voor welvaart:

- Hoe lager het geboortecijfer of vruchtbaarheidscijfer hoe hoger de welvaart

- Hoe hoger de verstedelijkingsgraad,
hoe hoger de welvaart

- Als een land een hoog verstedelijkingstempo
heeft dan is het land nog in ontwikkeling.

Verstedelijkingsgraad wereldwijd

Aantal mensen dat in een stedelijk gebied woont.

Aantal mensen dat in een plattelandsgebied woont.

eo.belspo.be

Welke relatie kan je afleiden uit deze kaart?

Hoe lager de...... hoe ........

Hoe lager de bevolkingsdichtheid, hoe hoger/lager de bevolkingsgroei per jaar.

antwoord

hoger

Verstedelijking Brazilië

Kustgebied

         - laag verstedelijkingstempo

         - hoge verstedelijkingsgraad

Binnenland

         - wat hoger verstedelijkingstempo

         - wat lagere verstedelijkingsgraad

Op nationaal schaalniveau

- Hoog verstedelijkingstempo vanaf 1930.

- Nu hoge verstedelijkingsgraad

- Nu laag verstedelijkingstempo

inzoomen: regionaal schaalniveau

Snelle groei steden bracht problemen

Te weinig huizen: er ontstaan  favela's (zelfbouwwijken)

Problemen in favela's:

1. Illegaal gebouwd: risico dat overheid ze plat bulldozert (tegenwoordig minder gedaan)

2. Geen officiële sociale voorzieningen (drinkwater, elektra, vuilophaaldienst, OV)

Problemen in favela's

3. Vaak op heuvels gebouwd: risico aardverschuiving

4. Ver weg van formele banen in stadscentrum

bendes

Criminele bendes doen: drugshandel, overvallen, berovingen etc.

vrouwen uitgebuit

- prostitutie

- ongewenste (tiener) zwangerschappen

- veel soa's

straatkinderen

niet naar school, lijmsnuiven, geen toekomstperspectief.

politie/leger

voeren 'oorlog' tegen bendes. Maar corruptie en gebrek aan agenten zorgt dat ze deze oorlog verliezen.

Problemen in favela's

5. Veel criminaliteit

Problemen in (miljoenen)steden

• files
• Vervuiling van:
    - lucht
    - water
    - bodem

Sterke ruimtelijke segregatie in de stad

arm en rijk wonen gescheiden van elkaar, in aparte wijken

Gated community

= ommuurde woonwijk voor rijkere bevolking.

Bevolkingsgroepen Brazilië

209 miljoen inwoners

-Afstammelingen Europeanen

-Mestiezen

-Mulatten

-Afro-Brazilianen

-Inheemse groepen (<1 miljoen)

Bevolkingsgroepen Brazilië:

Smeltkroes

Europeanen en hun afstammelingen (48%)

Mestiezen (EU + inheems)

Mulatten (EU + Afrikaans)

(samen 43%)

Afro-Brazilianen (7%)

Afstammelingen van Afrikaanse slaven

Inheemse groepen (0,4%)

Indianen

209 miljoen inwoners

mestizering = menging van afkomsten

discriminatie

Discriminatie vooral naar inheemse bevolking en mensen van Afrikaanse afkomst. Ontstaan in tijd van kolonialisme.

Hoe blanker, hoe minder gediscrimineerd.

!

discriminatie

Discriminatie vooral naar inheemse bevolking en mensen van Afrikaanse afkomst. Ontstaan in tijd van kolonialisme.

Hoe blanker, hoe minder gediscrimineerd.

!

Brazilië en de rest van de wereld

- welke rol Brazilië inneemt in Zuid-Amerika

(continentaal schaalniveau)

- welke banden Brazilië heeft met de rest van de wereld

(mondiaal schaalniveau)

Brazilië veel macht op continent

Vooral handel en buitenlandse investeringen met landen buiten  

Zuid-Amerika

VS, China, NL en Japan

Continentaal schaalniveau:

Brazilië heeft de economische macht

Vooral handel met Argentinië

Maar 6% van buitenlandse investeringen naar buurlanden.

Had weinig oog voor eigen continent

Pas vanaf 1990 interesse in samenwerking met buurlanden

UNASUR  (heet nu PROSUR)

= samenwerkingsverband van landen in 

Zuid-Amerika

blok tegen grootmachten EU / China / VS

Brazilië grote politieke rol in UNASUR

- Andere landen ook Bolsa Familia 

- Initiatiefnemer verbeteren infrastructuur

 

Goed voor economie

Gevaar voor natuur en inheemse bevolking

infrastructuur project

continentaal schaalniveau

Beter voor de economie van Brazilië want ze kunnen sneller/goedkoper met andere Zuid-Amerikaanse landen handelen omdat ze meer met elkaar in verbinding staan.

mondiaal schaalniveau

Beter voor de economie want Brazilië heeft nu ook een betere verbinding met de Grote Oceaan waardoor handel met Azië (vooral China) veel goedkoper/sneller kan.

Brazilië moet concurreren met andere ZA-landen om buitenlandse bedrijven aan te trekken.

Concurrenten:

Bedrijven ook naar Argentinië en Chili

Mijnbouw + energie: Colombia + Peru

Aandachtspunten

-  Brazilië trekt economisch en politiek in Zuid-Amerika de rol

van leider naar zich toe.

- Brazilië concurreert met andere landen in Zuid-Amerika als

vestigingsplaats voor MNO's.

- welke banden Brazilië heeft met de rest van de wereld 

(mondiaal schaalniveau)

groot land dus veel potentie

Maar invloed is mee 

gevallen.

Neemt wel steeds meer

een rol op mondiale 

schaal op zich.

Handelsrelaties

externe economische relaties

exportgerichtheid/handelsoriëntatie

Vooral met V.S. en Europa

Verkoopt voedsel en levende dieren

Koopt chemische producten en machines

BRICS-landen

Economisch sterk opgekomen landen.

Trekken samen op tegen bestaande grootmachten.

Nieuwe ontwikkelingsbank

opgericht

Brazilië, Rusland, India, China, Zuid-Afrika

Meer invloed op mondiaal schaalniveau dan UNASUR/PROSUR

BRICS-landen zijn grote economische machten. 

Veelal bovenin G-20

(20 rijkste landen ter wereld)

Wat heb je geleerd?

Hoe verloopt de demografische transitie van Brazilië?

Hoe komt het dat de bevolking snel groeit

Welke problemen ontstaan er door de sterke verstedelijking?

Waardoor zulke sterke ongelijkheid?

- welke rol neemt Brazilië in Zuid-Amerika in?

- welke banden heeft Brazilië met de rest van de wereld?

Voorbereiden op CE