1KMA Nederlands 18/05/2022

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 1

Lezen

Lesprogramma

• Lezen (15 min)
• 1e uur : bespreken huiswerk en uitleg blok 4
• Korte pauze met quiz

• 2e uur : zelfstandig aan het werk

Lesplanning :

- Herhaling begrippen : Titel - tussenkopje - alinea - kernzin 

- Herhaling: Hoofdzaak - bijzaak 

 

Onderwerp en deelonderwerp

Onderwerp van een tekst:

- een tekst gaat ergens over, dit is het onderwerp van een tekst

- het onderwerp is in één of een paar woorden te noemen

Deelonderwerpen:

- verschillende delen die over het onderwerp gaan

Kijk naar de onderstaande tekst. Wat is het onderwerp en wat zijn de deelonderwerpen?

 GESPOT: BIJZONDERE DUBBELVOGEL

In de Amerikaanse staat Pennsylvania vliegt een bijzondere vogel rond. De rechterkant is knalrood, de linkerkant lichtbruin. De rode kardinaal is half-mannetje, half-vrouwtje.

Die boze rode vogel uit Angry Birds? Die bestaat echt. Het is een rode kardinaal, een vriendelijk zangvogeltje dat vooral voorkomt in de Verenigde Staten en Mexico. Het mannetje is knalrood, het vrouwtje lichtbruin.

Zeldzame vogel

Maar de rode kardinaal die James Hill laatst fotografeerde, is het allebei! De vogel is half-mannetje, half-vrouwtje. En dat is heel zeldzaam. Er is dan iets anders dan anders gegaan bij de bevruchting van het eitje. Dat gebeurt weleens bij vogels, maar meestal levert dat minder opvallende exemplaren op dan deze.

Uniek moment

‘Ik vogel al 48 jaar en gisteren had ik een eens-in-je-leven, één-in-een-miljoen vogelmoment!’ schreef Hill op Facebook. De Amerikaanse vogelaar maakte in een uur tijd wel vijftig foto’s van het unieke dier.

Is een deeltitel hetzelfde als een tussenkopje?

1. Nee
2. Ja
3. Dat hangt van het onderwerp af
4. Soms

HOOFDZAKEN

- alle belangrijke zaken die over een onderwerp worden gegeven

- hoofdzaken lees je vaak in de inleiding, in het slot en in het middenstuk

- tussenkopjes en anders gedrukte woorden kunnen ook helpen om hoofdzaken te vinden

BIJZAKEN

- de minder belangrijke informatie over het onderwerp

- bijzaken kun je weglaten in een tekst, het belangrijkste blijft over

HOOFDZAKEN

- meestal aan het begin of het einde

- feiten, jaartallen of eigenschappen

Samenvatting:

alleen hoofdzaken opschrijven

                      

                        BIJZAKEN

  - extra uitleg en voorbeelden

 - maken de tekst leuker, 

    duidelijker en beter te begrijpen

Wat is de hoofdzaak?
De burgemeester bezocht afgelopen zaterdag mevrouw Jong voor haar honderdste verjaardag.
Mevrouw Jong woont in een verzorgingshuis.

___________________

1. De burgemeester bezocht afgelopen zaterdag mevrouw Jong voor haar honderdste verjaardag.
2. Mevrouw Jong woont in een verzorgingshuis.

Teksten met meer alinea's

- elke alinea heeft een eigen 

   hoofdzaak, want de schrijver 

   wil in elke alinea iets vertellen

- de rest van de zinnen zijn 

   bijzaak

Wat vertel je als je kort wilt vertellen waar een tekst over gaat?

1. Wat de ander waarschijnlijk wil weten
2. Bijzaken
3. Wat jij belangrijk vindt
4. De hoofdzaak

Wat is de hoofdzaak?
Alle leerlingen van klas twee hebben voor de herfstvakantie de boswachter geholpen.
De leerlingen moesten op de fiets naar het bos.
In het bos werden ze in groepen ingedeeld. Iedere groep kreeg een eigen taak toebedeeld.

________________

1. Alle leerlingen van klas twee hebben voor de herfstvakantie de boswachter geholpen.
2. De leerlingen moesten op de fiets naar het bos.
3. In het bos werden ze in groepen ingedeeld.
4. Iedere groep had een eigen taak.

Hoofdzaken van een tekst vind je

1. in de inleiding
2. alleen in het slot
3. in de inleiding, het slot de titel en het middenstuk
4. alleen in de titel

Wat zijn hoofdzaken?

1. de afsluiting
2. Wat in een tekst belangrijk is
3. de inleiding
4. de alinea's

Lees de tekst 

Wat is het onderwerp van de tekst?

1. Supermodel Doutzen Kroes maakte de totale opbrengst van het project bekend
2. Veel artiesten deden gratis mee tijdens dance4life
3. Scholieren hebben met een actie van dance4life geld ingezameld voor Stop Aids Now
4. Er is wel 350 duizend euro ingezameld.

Wat is het deelonderwerp van alinea 2?

1. 10.000 leerlingen mochten naar dit evenement komen
2. Het slotevenement van dance4life was in Ahoy, Rotterdam
3. Jongeren uit 26 landen dansten tegelijk
4. Door middel van een satelliet konden jongeren elkaar zien

Wat is het deelonderwerp van alinea 3?

1. Doutzen Kroes is een supermodel
2. Doutzen Kroes is ambassadrice van dance4life
3. Veel artiesten treden belangeloos op
4. Doutzen Kroes maakte de totale opbrengst van het scholenproject bekend

Welke zin uit alinea 3 gaat niet over het deelonderwerp?

1. Supermodel Doutzen Kroes maakte de totale opbrengst van het scholenproject bekend.
2. Zij is de ambassadrice van Dance4Life in Nederland.
3. Tijdens Dance4Life traden bekende artiesten als Fedde le Grand, Don Diablo en The Partysquad belangeloos op.

GELEERD?

HOOFDZAKEN, BIJZAKEN EN DEELONDERWERPEN

- je kunt hoofd- en bijzaken in een tekst vinden

- je kunt de hoofdzaken van een tekst kort samenvatten

-je weet wat een deelonderwerp is en waar je deze vindt.

Quiztime !

We doen een quiz.

Slaag jij erin om alle 10 de vragen goed te beantwoorden?