Voortplanting

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 2

Voortplanting

Leerdoelen

• Het voortplantingsstelsel van de man
  

• Het voortplantingsstelsel van de vrouw
  

• Menstruatie
  

Waar denk je aan bij voortplanting

Vieze woordenspel

Spelregels:

Stap 1. eerst nadenken

Stap 2. intypen

Welke andere woorden (synoniemen) ken jij nog meer die horen bij ......

Vagina

Piemel

Puberteit

- Puberteit: snelle groei en verandering van het lichaam.

- Puber: Zo word je genoemd in de puberteit. 

- Geestelijke verandering: gevoelens en gedachten. 

Bijvoorbeeld:

• Verliefd
• Hoe je er uit ziet
• Als meisje make-up gebruiken

Relaties

- Sociale veranderingen: omgaan met anderen.

- Relatie: een band met andere mensen

Voorbeeld:

• Samen leven met anderen > familie
  
• Vrienden
  
• Vriendje/vriendinnetje
  

Veranderingen

- Lichamelijke veranderingen: je lichaam verandert.

- Groeispurt: in korte tijd groeien.

•      Groeipijnen
  
•      Haargroei > oksels, geslachtsorganen
  
•      Rijpen eicellen > vruchtbaar
  

          - Je kunt dan kinderen krijgen

Primaire geslachtskenmerken

- Geslachtskenmerken die vanaf de geboorte aanwezig zijn.

- Geslachtskenmerken: hieraan zie je of je een jongen of meisje bent.

Voorbeelden:

Vrouwen > Vagina

Mannen > Penis en balzak

Secundaire geslachtskenmerken

- Kenmerken die later (vanaf 10 jaar) komen

- Secundair: betekent tweede

Voorbeelden man:
 

• schaamhaar
  
• Baardgroei
  
• Okselhaar
  
• Borsthaar
  
• Bredere schouders
  
• Zware stem
  

Secundaire geslachtskenmerken

Voorbeelden vrouw:

• Borstgroei
  
• Schaamhaar
  
• Okselhaar
  
• Bredere heupen
  

Een geslachtskenmerk

Hieraan herken je het geslacht

Basisstof (1/2)

Primaire geslachtskenmerken: kenmerken die je hebt vanaf de geboorte:

• Jongen: penis en balzak
• Meisje: vagina en schaamlippen

Basisstof (2/2)

Secundaire geslachtskenmerken: kenmerken die je ontwikkelt vanaf de puberteit

• Jongen: meer spieren, baard in de keel
• Meisje: borsten, bredere heupen en schaamhaar

Is de haargroei onder de oksels een primair geslachtskenmerk?

1. Nee
2. ja

Primair geslachtskenmerk bij een jongen is:

1. balzak en penis
2. borsthaar en baardgroei
3. schaamlippen en vagina
4. gespierde lichaamsbouw

Een balzak is een huidplooi waarin teelballen en bijballen liggen. De temperatuur is ....................dan in de buikholte. Dit is gunstig voor de ontwikkeling van spermacellen.

1. hoger
2. lager
3. zelfde

Puberteit

Tijdens de puberteit zijn er lichamelijk veranderingen: groeispeurt,  schaamhaar en meer spieren

Er zijn ook geestelijke veranderingen: je wordt zelfstandig, je wordt verliefd en je bepaald je eigen stijl

De bouw van het mannelijk voortplantingsorgaan

Waar worden de zaadcellen bij de man gevormd?

1. In de penis
2. In de prostaat
3. In de teelballen
4. In de zaadblaasjes

Man

• Prostaat en zaadblaasjes: voegen vocht toe aan de zaadcellen
• Teelballen: producereren onder invloed van stimulerende hormonen uit de hypofyse zaadcellen.

De bouw van het vrouwelijk voortplantingsorgaan

In het lichaam van Lisa hebben vanaf haar 15e verjaardag regelmatig (om de vier weken) ovulaties plaatsgevonden. Ze raakt in de overgang rond haar 45e verjaardag. Deze periode stopt als ze 50 jaar is. Lisa is nooit zwanger geraakt. 1. Hoeveel ovulaties zullen er in haar lichaam ongeveer hebben plaatsgevonden tussen haar 15e en haar 45e verjaardag?

Eierstokken

De eierstokken maken vanaf de puberteit tot aan de overgang iedere maand een eicel. 

De eicel komt vrij tijdens de eisprong (ovulatie).

Menstruatie

De menstruatiecyclus duurt gemiddeld 28 dagen

Dag 1 - 4: baarmoederslijmvlies laat los en wordt afgestoten

Dag 14: de ovulatie (de eisprong)

Na dag 28

Niet zwanger: baarmoederslijmvlies laat los

Wel zwanger: baarmoederslijmvlies blijft dik

Seksualiteit

In de puberteit begint seksualiteit een grote rol te spelen en dat helpt bij het onderhouden van relaties

• Heteroseksueel: je valt op het andere geslacht
  
• Homoseksueel: je valt op hetzelfde geslacht
  
• Biseksueel: je valt op beide geslachten
  

Zwangerschap

• Als er na de geslachtsgemeenschap een eicel bevrucht wordt dan is de vrouw zwanger
• De bevruchte eicel gaat zich delen en wordt een klompje cellen (embryo)
• Het embryo gaat op de baarmoederslijmvlies zitten (innesteling)
  
• Het embryo krijgt na een paar weken voeding en zuurstof door speciale organen: de placenta (moederkoek)
• De melkklieren gaan zich ontwikkelen

Geboorteregeling

Wat kun je doen om geen kinderen te krijgen?

Onbetrouwbare methodes:

• Periodieke onthouding (geen geslachtsgemeenschap tijdens de bevruchte periode)
  
• Coitus interruptus (de man trekt zich terug uit de vrouw voor de zaadlozing)
  

Geboorteregeling

Betrouwbare methodes:

• Condoom (beschermt ook tegen veel SOA's)
  
• De pil (beschermt alleen tegen zwangerschap)
  

Noodmaatregelen

• De morning-afterpil: (binnen 72 uur na geslachtsgemeenschap innemen). Dit bevat veel hormonen zodat de vrouw niet zwanger kan raken. 
  

• Abortus:
  

     Abortuspil (tot 7 weken zwangerschap)

     Zuigcurettage (tot 13 weken zwangerschap)

     Late abortus (tot 23 weken zwangerschap)

SOA Seksueel overdraagbare aandoening (geslachtsziekte)

Voorbeelden

Chlamydia: deze ziekte wordt veroorzaakt door een bacterie. Het kan behandeld worden met antibiotica. Als het niet behandeld wordt, kan het leiden tot de onvruchtbaarheid bij vrouwen

Aids: deze ziekte wordt veroorzaakt door een virus (HIV). Iemand die besmet is met dit virus noem je seropositief. Aids is niet te genezen. 

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen

Voortplaning