Kennislab 5.2 communicatie met patiënten uit een andere cultuur

• Communicatie
• HBO
• Studiejaar 1

Kennislab 5.2

Communicatie met mensen uit een andere cultuur

eventueel starten met je eigen verhaal... 

lees de studenten een verhaal voor (uit boek Die ene patiënt):

Deel I:

Het was rond lunchtijd toen de portier van het ziekenhuis zich op de fiets bij mij meldde. Ik was nog maar net begonnen met mijn werk in Ghana, in een ziekenhuis op het platteland. De nacht ervoor had ik gewerkt en ik wilde graag wat rusten, maar voor spoedgevallen was ik bereikbaar. De portier bracht een briefje met een boodschap van de verpleegkundige: er was een vrouw van een jaar of dertig binnengebracht met buikpijn. De verschijnselen die ze had genoteerd waren niet zorgelijk, dus ik schreef terug dat ik over een uur wel zou langskomen. Tien minuten later kwam de portier terug met een nieuw briefje. Ik moest echt met spoed komen, want het ging om een familielid van het dorpshoofd, lid van de Shanti, de grootste en machtigste stam van Ghana. Please doctor, zei hij erbij. Ik raakte wat geërgerd, waarom moest die vrouw zo nodig voorrang krijgen? Ik gaf een briefje mee terug, met dezelfde strekking als daarvoor. Maar het zat me niet lekker en na een halfuur ben ik toch naar het ziekenhuis gegaan. Ik had het goed ingeschat. De vrouw had buikgriep, ik gaf haar een medicijn mee en ze kon weer naar huis...

Wanneer is deze les voor jou geslaagd?

Nederlands of niet?

Nederlands

Niet Nederlands

Vernederlands

Even bij de studenten inventariseren wie een nederlandse culturele achtergrond heeft en wie niet. Je kunt dit later gebruiken om in te gaan op hun eigen ervaringen...

Welke waarden én vooroordelen
herkende je uit deze video?

Welke vooroordelen heb jij?

Maak de studenten ervan bewust dat we allemaal wel eens vooroordelen hebben... Het is belangrijk om je hiervan bewust te zijn, en dit bespreekbaar te maken.

De studenten hebben eerder een opdracht uitgevoerd waarbij zij tussen 10 reizigers moesten kiezen, wie namen ze mee en wie zeker niet? Kom daar even op terug bij de studenten, en hoe vooroordelen bij deze een rol speelden. Ervoeren de studenten deze vooroordelen ook?

Weke vooroordelen heb je als je iemand op straat ziet op deze manier? Hoe zou het zijn op moment dat je deze persoon zou verzorgen?

En wat zou het zijn als je deze twee dames op straat ziet? En stel je voor jij moet ze verplegen? Zou je anders met ze omgaan dan je met de man van de vorige foto zou omgaan? Waarom wel/ niet?

Bij psychiatrische patiënten hebben we vaak dit beeld, gevoed door wat we vaak in films zien. Dit is uiteraard achterhaald... eventueel jouw eigen vooroordelen benoemen over mensen met psychiatrische stoornissen.

De brug maken naar de casus van BS5. 

Vervolg het verhaal voor de studenten tussendoor (uit boek Die ene patiënt) De bedoeling is dus de studenten een beetje in spanning te laten voor afloop van het verhaal... 

Deel II:

Twee dagen later stond er opeens een delegatie van het dorpshoofd bij mijn woonhuis. De chief was beledigd, kreeg ik te horen, omdat ik niet had geluisterd naar een dringend verzoek. Ik verdedigde me, legde uit dat er geen noodzaak was geweest om snel te handelen. Toch heb ik mijn excuses aangeboden. Ik realiseerde met opeens heel goed dat ik rekening moest houden met de regels van de samenleving waar ik te gast was. De maatschappij is daar nu eenmaal een stuk hierarchischer, wie status heeft krijgt een voorkeursbehandeling. Wat voelde ik me nedering. Ik speelde de hautaine westerse dokter, de blanke die wel even bepaalt hoe het hoort.

Die patiënt op het Ghanese platteland leerde me een les die me later nog vaak zou heugen...

Wat zou die les zijn die de dokter meegenomen heeft? Wat neemt hij mee van deze ervaring? Nu hebben we het over iemand die naar een ander land gaat... is dat anders als die persoon hier in Nederland zou zijn? Zou het andersom anders gaan?

Groepsopdracht

Hoe: In groepen van 3 uit elkaar

Wat: Bespreek met elkaar:

1. Als je aan psychiatrische patiënten denkt, wat voor beeld heb je erbij?

2. Hoe spelen normen en waarden, en vooroordelen een rol bij de zorgverlening van psychiatrische patiënten met een andere culturele achtergrond?

Hoeveel tijd: 10 minuten

Welke beelden hadden jullie als groepje over mensen met een psychiatrische stoornis?

Verder in groepjes... 

Lees het artikel van Borra (2003): “Cultuur en psychiatrische diagnostiek: stemmingsstoornissen bij allochtonen” en beantwoord onderstaande vragen:

• Welke onderliggende waarden en normen lees je uit het artikel betreffende de Turkse cultuur?

• Welke rol speelt communicatie volgens dit artikel bij het vaststellen van diagnosen bij mensen uit een andere cultuur binnen de psychiatrie?

• Welke aandachtspunten zouden jullie als groepje meenemen uit dit artikel voor de casus van mevrouw Zaria? en voor Rashid?

Welk boodschap heeft Borra (2003)
jullie gebracht?

Maar wat als de communicatie niet goed verloopt?

Sta even stil bij de ervaringen van studenten met mensen die anderstalig zijn. Hoe is de communicatie met ze verlopen? Ook tijdens stage meegemaakt? Hoe ging dit?

Wat denk je dat de zorgvrager (die anderstalig is) de communicatie heeft verloren? Hoe heeft die zich kunnen voelen? 

Nog even het verhaal kort afmaken:

Deel III

Toen ik daarna in Nederland huisarts werd, merkte ik gaandeweg hoe vaak ik te maken kreeg met het dilemma van toen. Iemand voortrekken, dat is in onze egalitaire samenleving ongepast. Maar dokter doen dat voortdurend. Het gebeurt regelmatig dat ik een specialist in het ziekenhuis vraag of een van mijn patiënten eerder kan worden geholpen. En niet voor niets hou ik aan het begin en het einde van mijn spreekuur spoedplekken open.

Groepsopdracht 2

Hoe: In groepen van 3 uit elkaar

Wat: Bespreek met elkaar:

1. Op welke manier kan het cultureel interview het zelfmanagement van patiënten bevorderen?

2. Stel je eens voor dat je een anderstalige patiënt zou verplegen, op welke manier zou het cultureel interview helpen om interventies te bepalen?

Hoeveel tijd: 10 minuten

Wat levert het op?

Even je kennis over...

De culturele dimensies van Hofstede