Spelvormen bij MAW

• Maatschappijwetenschappen
• WO
• HBO
• Studiejaar 4

Disclaimer: Tijdens de workshop gaat het niet om de ervaringen met de subsidieaanvraag. Daarvoor kun je terecht bij www.lerarenontwikkelfonds.nl

• LOF-subsidie tussen 2015 en 2017
• Verdiept in de do’s and don’ts van spelvormen voor MAW.
  
• Hoofddoel: stappenplan en kaders voor het maken van spelvormen om daarmee de soms abstracte lesstof te verlevendigen voor leerlingen.
  
• Resultaten: drie spelvormen die geschikt zijn voor het vak MAW (en deels ook voor maatschappijleer).
  
• In de workshop deelt Veldman zijn ervaringen en conclusies en is er gelegenheid om minimaal één van de spelvormen zelf te ervaren.
  

Samen met mijn zoon heb ik een spel geanalyseerd. Het is een spel over de tien tijdvakken. Ik was benieuwd hoe Scala, een producent van educatieve spelen (onderdeel van Noordhoff), de lesstof zou verwerken in spelelementen. Dat viel tegen. Het spel is niet veel meer dan een soort triviant: heel veel gedetailleerde kennisvragen en heel weinig spel. Mijn zoon zei het treffend: het is eigenlijk geen leerzaam spel, want het leerzame zit ‘m in de achterkant van de vragenkaartjes: de antwoorden. En dat moet je eigenlijk eerst leren om het spel te kunnen spelen. Maar dan leer je weer niks tijdens het spel. Mijn zoon is tien jaar jong en ik stond versteld. Hij wist helaas niet het antwoord op mijn vraag hoe je als leraar dan een leerzaam spel kon maken.

Spelvormen

 voor het verwerken van de lesstof maatschappijwetenschappen

LessonUp

Van welke spelvormen heb je al eens gebruik gemaakt?

1. Jager-verzamelaars (MAW samenlevings)spel
2. Het IB-spel over internationale betrekkingen
3. 30 seconds oefenen met kernconcepten
4. Een mystery game / soort 'whodunnit' / detective

Wat verwacht je
van deze workshop?

Doelen

1. Voor en nadelen van spelvormen in het onderwijs kennen
2. Enkele spelvormen ervaren
3. Do's & don'ts leren kennen van het ontwikkelen van spelvormen in het onderwijs en m.n. MAW
4. Samenwerken, hopelijk ook in de nabije toekomst.
   

Wat is je ervaring met spelvormen?

1. geen enkele ervaring met spelvormen
2. spelletjes doe ik wel eens in mijn vrije tijd
3. in de klas wel eens spelvormen gebruikt
4. zelf spelvormen ontworpen

30 seconds begrippen en kernconcepten trainen

• De meeste leerlingen vinden dit leuk omdat het snel is, competitief en coöperatief.
  
• De regels zijn eenvoudig:
• Deel de leerlingen in een even aantal groepjes in van 2-3 personen. Drie werkt het leukst. Zet telkens twee groepjes tegenover elkaar aan 1 tafel. Deel een stapel kaartjes uit per tafel. De groepjes moeten om de beurt een kaartje trekken.
• Een van de deelnemers moet binnen 30 seconden een omschrijving geven van de vijf begrippen op het kaartje. De andere leerlingen moeten het begrip proberen te raden. Er kunnen taboewoorden worden toegevoegd maar bij MAW en oefenen van concepten is het belangrijk dat de leerlingen woorden uit de omschrijving kunnen koppelen aan het concept. Dus bijvoorbeeld: ‘het gaat om het proces van overdracht en verwerving…’ en dan roept een groepsgenoot: ‘socialisatie!’. Dat levert 1 punt op.

30 seconds feedback

• 30seconds is wel heel simpel, dat is ook de kracht. Maar er iets complex aan toevoegen kan het leuker en leerzamer maken en ook langer doen duren.
• De kaartjes waren niet slim ingedeeld. Voor het snijden is het slimmer om een tabel te gebruiken met even grote vlakken = even grote kaartjes.
• Kaartjes lamineren is tijdrovend maar levert een duurzamer spel op.
• Zelf leerlingen 30seconds laten maken is minder nuttig. Voordeel is dat leerlingen meer met de lesstof bezig zijn. Nadelen zijn dat het tijdrovend is en dat de spanning van 'welk begrip zal het moeten zijn' minder groot is.
  

Welke voordelen kunnen
spelvormen hebben?

Welke nadelen kunnen
spelvormen hebben?

Voordelen spelvormen:

1. Leuk! Afwisselend
2. Interactief samen- en tegenwerken (competitie en coöperatie)
3. Iets abstracts wordt concreet
   
4. Ervaren is diepgaand leren
5. Redeneren is een hogere denkvaardigheid
   

Nadelen spelvormen:

1. Kost veel ontwikkeltijd
2. Leerdoelen raken ondergeschikt aan speldoelen
3. Balanceren (tweaken) is moeilijk en tijdrovend
   
4. Sommige leerlingen nemen spelvormen niet serieus
5. Chaotisch, veel prikkels
   

Welke spelvorm wilt u de komende 30m proberen?

Het IB-spel

Internationale Betrekkingen, oefenen met een deel van domein C van MAW vwo.

Mystery Game

Redenering: wie is de dader (whodunnit). Bruikbaar om analyseren en redeneren te oefenen en eventueel bij havo MAW.

Jager-verzamelaars spel

Samenlevingsspel dat leerlingen kernconcepten laat uitbeelden door een geschiedenisreis te maken met hun eigen bedachte samenleving.

IB-spel (Internationale Betrekkingen)

Mystery Game

Jager-verzamelaarsspel

...

1) Houdt het leerdoel scherp in de gaten

2) Spelers moeten keuzes kunnen maken die gevolgen hebben (interactief) voor het spelverloop

3) Een beetje geluk toevoegen zoals een dobbelsteen of kanskaartjes

4) Neem de tijd en rust om een spelbalans te ontdekken

5) Heb je tijd: laat je spel mooi maken

...

1) Verlies je niet in de details van een spel

2) Een spel hoort niet lineair zoals een boek of film en toch ook een interessante verhaallijn te hebben.

3) Teveel geluk geeft het gevoel geen grip te hebben op het spel.

4) Maak het niet te moeilijk of te makkelijk.

5) Beperk 'lenen' bestaande spellen.

Bevindingen / Do's & don'ts

Alles vrij te downloaden op www.mcveldman.nl

www.mcveldman.nl

Tip: Roderick Burger

Heeft in zijn studie - onder vakdidacticus Thomas Klijnstra - een uitgebreid debatspel over ideologieën ontwikkeld. Van harte aanbevolen om dit te bestuderen!

Vragen? Vragen!
Feedback? Meedenken? Graag!
Constructieve kritiek is een cadeau.