Taalverzorging les 13

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

WELKOM 3Vb

Planning

Lezen

Leerdoelen

Opdracht

Klassikale bespreking

Schrijfoefening

Afsluiting

Lezen (15 minuten)

Leerdoelen

Je kan:

- beeldspraak herkennen en analyseren in een recensie

- beeldspraak inzetten in je eigen tekst

Spreekwoord: Korte en vaste (onveranderbaar) uitspraak. Drukt een bepaalde wijsheid uit in een hele zin. Samenvatting van een situatie met een raad of advies. 

Voor de wind is het gunstig zeilen. 

Zegswijze: Vrije vorm die kan worden opgenomen in een zin. Situatie wordt beeldend beschreven, zonder wijsheid, raad of advies. 

Een koekje van eigen deeg geven

Gezegde: Vaste vorm, zonder werkwoord. Zinstoevoeging. 

Met hart en ziel

Opdracht

Vandaag onderzoeken we hoe beeldspraak een tekst sterker en beeldender maakt.

Doel: Het toepassen van beeldspraak en het daarmee versterken van je eigen tekst.

Opdracht

Vandaag onderzoeken we hoe beeldspraak een tekst sterker en beeldender maakt.

Doel: Het toepassen van beeldspraak en het daarmee versterken van je eigen tekst.

Koppeling toekomst: Eind van het jaar schrijf je zelf een recensie, waarin goede beeldspraak het verschil maakt!

Opdracht (10 min)

Elke rij splitst in twee groepen.

Per groep onderstreep je alle beeldspraak in twee aangewezen alinea's. (Groep 1: alinea 1-2, groep 2 alinea 3-4, enz.)

Noteer elke vorm van beeldspraak

Leg uit wat het effect is: wat voegt het toe aan de recensie?

Klassikale bespreking

Elke groep presenteert één voorbeeld.

Je bespreekt:

1. Welke vorm van beeldspraak is gebruikt?

2. Welk effect dit heeft op de tekst (of op de lezer)?

Beeldspraakvorm                                                      Citaat uit recensie                                                                    Toelichting

Metafoor                      “Samir is een van de vrachtwagen gevallen Gucci-pak”         Object en beeld beide genoemd; 

                                             “De belofte van Pisa is een grotestadssprookje”    Film = sprookje; geen verbindingswoord.

Personificatie               “De scènes fonkelen zonder uitzondering”            Scènes krijgen een menselijke eigenschap.

                                   “De ontwikkeling van Samirs kapsel is een verhaal op zich”        Kapsel lijkt zelf iets te ‘vertellen’.

                                     “Het scenario gaat wringen”                                    Abstract begrip krijgt lichamelijke eigenschap.

                                   “Amsterdam-Noord botst op Amsterdam-Zuid”                         Stadsdelen handelen als mensen.

Synesthesie “Lekker smeuïg aangezet in de artdirection” Smaakzin “smeuïg” toegepast op iets visueels (zien).

Stijlfiguur                                                                     Citaat uit recensie                                                                     Toelichting

Ironie            “Je zou bijna vergeten dat dat wel heel toevallig is.”  Kritiek verpakt in zogenaamd naïeve opmerking.

                        “Dat is lief en motiverend bedoeld, maar...”                 Verbergt spanning en druk

Eufemisme   “Dat gaat langzaam maar zeker wringen.”                   Verzachtend taalgebruik voor tekortkomingen.

Paradox          “Als hij beter op zijn plek lijkt in de ene, gaat het rommelen in de andere.” Lijkt op een tegenstelling

Repetitio         “Doe zoals zij, praat zoals zij, leer zoals zij…”                                 Herhaling 'zoals zij'

Anafoor          “Hoe klauter je...?”, “Hoe ontworstel je je...?”                                Herhaling versterkt urgentie.

Retorische vraag                 “Hoe klauter je vanuit de ene wereld naar de andere?” Vraagt geen antwoord; zet aan                                                                                                                                                               tot reflectie.

Individuele opdracht

Je kiest een film/serie die je recent hebt gezien

Schrijf een korte passage (5-6 zinnen) waarin ten minste twee vormen van beeldspraak/stijlfiguren worden gebruikt om een mening over de film/serie krachtig te verwoorden.

Denk na: Wat is het effect van beeldspraak in mijn tekst.

Afsluiting

Huiswerk:

De korte passage (5-6 zinnen met beeldspraak)

Leg kort uit wat een anafoor is. Geef niet alleen een voorbeeld.

Leg kort uit wat een anafoor is. Geef niet alleen een voorbeeld.

Herhaling van hetzelfde woord(groep) aan het begin van opeenvolgende zinnen. 

"Niemand zag, niemand wist, niemand deed."

Noteer en benoem de stijlfiguur uit de zin.

Ik heb het nu al 100 keer tegen je gezegd.

Noteer en benoem de stijlfiguur uit de zin.

Ik heb het nu al 100 keer tegen je gezegd.

Hyperbool.

Noteer uit de zin de uitdrukking. Geef aan of het een spreekwoord, gezegde of zegswijze is.

Als het kalf verdronken is, dempt men de put.

Noteer uit de zin de uitdrukking. Geef aan of het een spreekwoord, gezegde of zegswijze is.

Als het kalf verdronken is, dempt men de put.

Spreekwoord