V5 Thema 5 B2 Hormonale regeling

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Zet de hormoonklieren op de juiste plek

Eierstokken

Bijnieren

Eilandjes van Langerhans

Teelballen

Hypofyse

Schildklier

Ik kom chagrijnig de klas in en begin zo de les. Jullie vinden het maar niks en beginnen vervelend te doen. Ik wordt nog chagrijniger en stuur er iemand uit. Dit is een voorbeeld van...

1. Positieve terugkoppeling
2. Negatieve terugkoppeling

Zet de hormonen op de juiste plek.

FSH and LH

testosteron

groeihormoon

oxytocine

oestrogenen

thyroxine

antidiuretisch hormoon

TSH

Endocrien

Exocrien

Afvoerbuis

Afgifte aan bloed

Speekselklier

Eilandjes van Langerhans

Lokale werking

Langdurige werking

Leerdoelen

- Je kunt beschrijven op welke manieren hormonen de cellen van weefsels en organen kunnen beïnvloeden. 

- Je kunt de werking van hormoonklieren en hun hormonen beschrijven en afleiden hoe doelwitorganen daarop reageren.

- je kunt goed gebruiken maken van de tabellen 89A-C en 67-K in Binas

Hypothalamus

1) Directe afgave neurohormonen

Zenuwcellen in de hypothalamus geven neurohormonen af. Deze komen via de achterkwab in de bloedbaan.

Deze neurohormonen zijn ADH (nieren!) en oxytocine. 

Hypothalamus

2) Releasing en Inhibiting hormonen

Zenuwcellen kunnen ook

Releasing-Hormones (RH) en
Inhibiting-Hormonen (IH) afgeven.

Deze komen in de hypothalamus 
in de bloedbaan en komen daarna
in de hypofysevoorkwab

Positieve en negatieve terugkoppeling

+

+

+

Hormonen

Signaalstof, die genexpressie in doelcellen beïnvloedt

Voorbeeld

Thyroxine verhoogt de

stofwisselingssnelheid

in doelwitorganen

Adrenaline cascade

(Signaal)cascade van enzymen waardoor glucose vrijkomt.

Een signaalcascade telt meerdere schakels.

De eilandjes van Langerhans 

glucagon

Insuline

Regeling van de bloedsuikerspiegel door de eilandjes van langershans.

huiswerk: 5 t/m 12

Binas 89A. Welke hormonen worden NIET door de hypofyse gemaakt?

1. LPH en LTH
2. oxytocine en ADH
3. FSH en LH
4. GRH en CRH

Binas 89A. Wat is de functie van FSH bij mannen?

1. vorming van zaadcellen
2. geen functie - mannen hebben geen FSH
3. afgifte van oestradiol
4. follikelgroei

Cellen in de alvleesklier 

die hormonen maken

Stoffen in het bloed die de werking van bepaalde organen regelen

Hormoon dat in de 

bijnieren wordt gemaakt

Klieren die adrenaline maken

Orgaanstelsel in het lichaam dat uit een aantal hormoonklieren bestaat

eilandjes van Langerhans

hormonen

adrenaline

hormoonstelsel

bijnieren

Zorgt insuline ervoor dat de bloedsuikerspiegel daalt of stijgt?

1. Daalt
2. Stijgt

Welke hormoonklieren zijn er?

Pak Binas 89

• aansturing via ACTH vanuit de hypofyse 
• bevord hormonen bijnierschors waardoor o.a.  cortisol  (stresshormoon) wordt gemaakt

• maakt adrenaline
• snelle, kortdurige werking.

Bijnierschors 

Bijniermerg 

Groeihormoon (GH)

• Groeihormoon aangemaakt in de hypofyse, bevordert de lengtegroei in de groeischijf van de botten. Door zijn vorm past het groeihormoon alleen op receptoren op het celmembraan van de grooeischijf.

• Beïnvloeden van andere hormoonklieren

• In de puberteit extra groeihormoon = groeispurt

Hormonen tijdens de bevalling

• Hypofyse produceert prolactine    -> groei melkklieren en productie melk

• Hypofyse geeft oxytocine af            -> weeën en vrijkomen van melk
  

ADH

Resorptie (opname) van water in de nieren.

Constant houden osmotische waarde van het bloed.

Schildklier

Het schildklierstimulerend hormoon (TSH) uit de hypofyse zet de schildklier aan tot de vorming van schildklierhormoon (thyroxine).

Het lichaam heeft hier jodium voor nodig.

Struma

Tekort aan jodium leidt tot een vergroting van de schildklier = struma 

Verteringssappen en hormonen

= sappen gemaakt door spijsverteringsklieren.

• Speekselklieren
• Maagsapklieren (gastrine)
• Lever - gal (secretine)
• Alvleesklier (cholecystokinine)
• Darmsapklieren

Bevat vaak enzymen = helpen met het omzetten van de ene stof in een andere stof.

De eilandjes van Langerhans 

glucagon

Insuline

Regeling van de bloedsuikerspiegel door de eilandjes van langershans.

EPO

1. Nieren produceren EPO.

Nieren signaleren tekort aan zuurstof

Reageren door productie EPO

2. Beenmerg produceert hierdoor meer rode bloedcellen.

3. Nieren genoeg zuurstof, 

stop productie EPO.

Adrenaline

Adrenaline wordt aangemaakt in de bijnieren bij nood en spanning. Net als glucagon breekt adrenaline glycogeen af, maar dan veel sneller. 

Ook je hart gaat sneller kloppen.

Adrenaline

Meer leren

Biologie met Joost

NG Biologie

Your Biologie NL

Beeldbank Bio

Juf Daniëlle

Biologie met mij

Meer leren

NG Biologie

Meer leren

Uitleg ADH en waterregulatie - Biologiepagina

Uitleg thyroxine en de schildklier - Biologiepagina

Uitleg glucoseregeling - Biologiepagina

Uitleg eilandjes van langerhans - Biologiepagina

Oefening glucoseregeling - Biologiepagina

Oefening hormonen - Biologiepagina

vragen

VRAGEN? 

Positieve of negatieve terugkoppeling?

1. positief
2. negatief

De bijnieren produceren een hormoon. Dit hormoon wordt ook gebruikt als doping. Welke functie heeft dit hormoon in het lichaam?

1. Stimuleren van de ademhalingsactiviteit.
2. Verlaging van het suikergehalte in het bloed.
3. Vertraging van de hartslag.

Welke hormonen zorgt ervoor dat cortisol wordt geproduceerd?

1. Adrenaline
2. Noradrenaline
3. CRH
4. ACTH

Wat is geen resultaat van adrenaline

1. Je hartslag gaat omhoog
2. Je pupillen worden groter
3. Er gaat minder bloed naar je darmen
4. Je krijgt meer honger

Adrenaline versnelt de reactie

1. glucose -> glucagon
2. glucagon -> glucose
3. glucose -> glycogeen
4. glycogeen -> glucose

Bij de aanmaak van rode bloedcellen en de productie van EPO is er sprake van negatieve terugkoppeling. Welke factor zorgt voor de negatieve terugkoppeling in dit regelsysteem?

1. EPO gehalte in het bloed
2. zuurstofgehalte in het bloed
3. activiteit van het rode beenmerg
4. de hematocrietwaarde

huiswerk: 13 t/m 20

Niet: 16-1 (kan alleen in het boek)