8.2 Sociale kwestie (deel 2)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Programma

1. Terugblikvraag (5 min.)
2. Opdracht Politieke stromingen en sociale kwestie bespreken (15 min.)
3. Leerdoelen controleren (5 min.) 
4. Pauze (5 min.)
5. Quizje: Politieke stromingen (10 min.) 
6. Examenvragen bespreken (15 min.)

Programma

1. Examenvragen bespreken (15 min.)
2. Video Modern Imperialisme (10 min.)
3. Voorbereiding volgende les (rest van de les)

Lesdoelen

• Je kunt de levensomstandigheden van arbeiders beschrijven en verklaren 
• Je begrijpt waarom de midden- en hogere klassen zich zorgen maakten over de sociale kwestie en je kunt uitleggen welke rol de overheid hierin speelde 
• Je  weet welke groepen zich op politiek en maatschappelijk gebied inzetten voor de emancipatie van arbeiders en hoe zij dit deden. 
• Je kunt de positie die liberalen, socialisten en confessionelen  in politieke en maatschappelijke kwesties innamen, benoemen en verklaren. 

Opdracht (20 min.)

1. De vorige les hebben jullie allemaal je ingeleefd in een politieke stroming. Vandaag gaan jullie onderhandelen over twee belangrijke kwesties 

• Sociale kwestie 
• Omstandigheden bevolking in de koloniën onder het modern Imperialisme 

2. Jullie moeten in groepjes van vier tot een akkoord komen over deze twee kwesties. Behartig daarbij zo goed mogelijk de belangen van jouw groep  

3. De groepen. 

1. Rayan, Fons, Tim, Anna en Sophie                    4. Loïs, Jasmijn, Joey, Mia en Sanne 

2. Alice, Maikel, Tess en Jayla 

3. Indy, Teun, Kian, Liza en Julius 

4. Daphne, Eliza en Suze 

Algemeen kiesrecht is onzin, maar kiesrecht voor degene die iets bijdragen (belasting) is heel belangrijk

1. Liberalen
2. Socialisten
3. Confessionelen
4. nationalisten

Alleen als iedereen kan stemmen, kunnen we iets veranderen in dit land

1. Liberalen
2. Socialisten
3. Confessionelen
4. Feministen

Indië verloren, rampspoed geboren!

1. Liberalen
2. Socialisten
3. Nationalisten
4. Feministen

Mensen zijn rationeel. Vraag en aanbod sluitel uiteindelijk altijd op elkaar aan. De overheid kan dit verstoren

1. Liberalen
2. Socialisten
3. Nationalisten
4. Feministen

Scholen zouden voor iedereen betaald moeten worden

1. Liberalen
2. Socialisten
3. Confessionelen
4. Feministen

Wij baseren onze politiek op de Bijbel

1. Liberalen
2. Socialisten
3. Confessionelen
4. Feministen

Mannen of vrouwen? Het maakt niet uit iedereen zou de politiek in moeten kunnen en moeten kunnen studeren

1. Liberalen
2. Socialisten
3. Confessionelen
4. Feministen

Het is schandalig hoe er met arbeiders om wordt gegaan

1. Liberalen
2. Socialisten
3. Confessionelen
4. Feministen

communisme

Politiek op de bijbel gebaseerd

PvdA en SP 

Algemeen kiesrecht

Gelijkwaardigheid 

Vrijheid 

Kleine overheid

Liberalisme 

Overheid moet veel doen: voor zwakkere zorgen 

Overheid moet zich niet met ons bemoeien 

CDA en SGP

VVD en D66 

Naastenliefde 

Kinderwetje van van Houten

Socialisme 

confessionalisme 

Planning 

1. Terugblik (5 min.)

2. Uitleg: soorten socialisme (10 min.) 

3. Vragen maken + bespreken (30 min.)

4. PO Bespreken + aan de slag (rest van de les) 

Opkomst politiek stromingen: Socialisme 

• Door industrialisatie waren omstandigheden arbeiders slecht. 
• Vanuit de verlichting kwam een stroming op die een gelijkere behandeling wilde voor de arbeiders = Socialisme 
• Socialisten strijden voor betere wetten voor de arbeider.
• Krijgen hun zin met het: Kinderwetje van van Houten: 

1. Kinderen tot twaalf jaar mogen niet in de fabriek werken 
2. Kinderen tot twaalf jaar moeten verplicht naar school 

• Ook veel liberalen voor deze wet uit angst voor opstanden en slechte hygiëne 

Socialisme: Twee stromingen 

• Socialisme = Stroming die strijd voor meer gelijkheid in de samenleving voor o.a. arbeiders
• Socialisme is een emancipatiebeweging : Een beweging die strijd voor gelijke rechten van een bepaalde groep. 
• Socialisme bestaat uit twee stromingen: 

1. Sociaaldemocratie (bv. PvdA): Gelijkheid bereiken via de democratische weg. Wetten maken die de omstandigheden van mensen verbeteren 
2. Communisme: Gelijkheid bereiken via een revolutie en geweld. De rijke klasse (bourgeoisie) moet omvergeworpen worden door de werkende klasse (Proletariaat)  

Politieke stroming die via parlement en democratie sociale ongelijkheid wil bestrijden en omstandigheden van arbeiders wil verbeteren. 

Sociale groep (arbeiders) die alleen in haar levensonderhoud kan voorzien door te werken voor de bovenklassen 

Politieke stroming geïnspireerd door Marx die door een revolutie de productiemiddelen in handen van de gehele samenleving wil krijgen 

De bovenklassen/welgestelde burgers: bijv. fabriekseigenaren. Zij profiteren van het werk van de arbeiders. 

communisme

Sociaaldemocraten 

Bourgeoisie 

Proletariaat 

Opdracht 

1. Ga naar de lessonup 8.2 Sociale Kwestie (deel 2) 
2. Maak de examenvragen zo serieus mogelijk 
3. Klaar? Lees 8.3 nauwkeurig door  

Vraag 1

De Italiaanse overheid geeft de opdracht om alle exemplaren van Lotta di classe in beslag te nemen en onderzoek te doen naar Longoni.

 Licht beide opdrachten van de overheid toe door:

 uit te leggen welke politieke boodschap Longoni weergeeft, waarbij je

je antwoord ondersteunt met een verwijzing naar de bron, en

 een politieke verklaring te geven voor het onderzoek naar Longoni. 

De Italiaanse overheid geeft de opdracht om alle exemplaren van
Lotta di classe in beslag te nemen en onderzoek te doen naar Longoni.
3p 15 Licht beide opdrachten van de overheid toe door:
 uit te leggen welke politieke boodschap Longoni weergeeft, waarbij je
je antwoord ondersteunt met een verwijzing naar de bron, en
 een politieke verklaring te geven voor het onderzoek naar Longoni.

Vraag 2 

Gebruik de bron .

Paus Leo XIII heeft verschillende motieven voor het uitbrengen van de encycliek Rerum Novarum.

Licht dit toe door uit te leggen dat paus Leo XIII:

 een confessionele invulling geeft aan de discussie over de sociale

kwestie, en

 met deze encycliek de opkomst van een andere

politiek-maatschappelijke stroming wil tegengaan. 

Gebruik bron 8.
Paus Leo XIII heeft verschillende motieven voor het uitbrengen van de encycliek Rerum Novarum.
Licht dit toe door uit te leggen dat paus Leo XIII:
 een confessionele invulling geeft aan de discussie over de sociale
kwestie, en
 met deze encycliek de opkomst van een andere
politiek-maatschappelijke stroming wil tegengaan.

Vraag 3

Gebruik de bron (4p).

Wilhelmina Drucker beschrijft in de brochure thema's als:

1 het burgerlijk gezinsideaal

2 het maatschappelijke thema drankmisbruik

 Leg voor beide thema's uit welke boodschap Wilhelmina Drucker met

deze thema's over de maatschappelijke positie van de vrouw wil

weergeven. 

Gebruik de bron.
Wilhelmina Drucker beschrijft in de brochure thema's als:
1 het burgerlijk gezinsideaal
2 het maatschappelijke thema drankmisbruik
Leg voor beide thema's uit welke boodschap Wilhelmina Drucker met
deze thema's over de maatschappelijke positie van de vrouw wil
weergeven.

Advertentie voor Pears soap, een Brits zeepmerk.

Ong 1880

Voorbereiding voor de volgende les

1. Lees 8.3 
2. Check vervolgens de leerdoelen 8.3
3. Noteer waar je de volgende les uitleg over wil