3.1+3.2: De Republiek

3.1+3.2: De Republiek Der Zeven Verenigde Nederlanden

Thema's van de Republiek:

1. Regent
2. Stadhouder
3. Raadspensionaris
4. 12-jarige Bestandtwist
5. Moedernegotie
6. Rampjaar 1672

Wat valt op aan de kaart?

Vanaf welk jaar hoort Limburg wel bij Nederland?

1. 1642
2. 1991
3. 1867
4. 1248

Wat is een regent?

• Bestuurders in steden, gewesten en Staten-Generaal.
•  Afkomstig uit adel en rijke burgerij.
• Bestuursvorm heet: Oligarchie.

Wat is een stadhouder?

• Eerst plaatsvervanger landsheer (Filips II), 
• erna  legerleider en bepalend figuur in dienst van de gewesten.
• Altijd nakomelingen van Willem van Oranje.
• Samenwerking met regenten verliep vaak niet goed.

Raadspensionaris:

• Hoogste bestuurder van de Staten-Generaal en rechtskundig adviseur 
• Vaak een regent die rijk of van adel was.

12-jarige Bestandtwist en vervolg: (1609-1621)

• Machtstrijd tussen Maurits en van Oldenbarnevelt over religieuze kwestie.
•  Nederland verdeeld en in burgeroorlog.
• Maurits wint (oranjes) maar geen macht
• 1650-1672: Eerste Stadhouderloze Tijdperk.

Waarom ging men over tot een Stadhouderloos tijdperk?

1. Maurits was verantwoordelijk voor de dood van een geliefd staatsman. De zoon van zijn broer mocht hem niet opvolgen.
2. Prins Willem II trok teveel macht naar zich toe. Hij leek teveel op een Koning, dat wilde de regenten niet.
3. Van Oldenbarnevelt had veel vrienden onder de regenten van de Staten-Generaal.
4. Prins Willem II was een vijand van Engeland, met wie de Gewesten vrede hadden.

3.2 Nederland en Europa

De Gouden Eeuw en de opmaat tot het rampjaar van 1972.

Waarom wordt de 17de eeuw voor Nederland een 'Gouden Eeuw' genoemd?

Hoe werd Nederland zo rijk?

• Ligging aan de Noordzee.
• Geen oorlog in Holland en Zeeland.
• Graanhandel (Oostzee) en Specerijen.
•  Nijverheid: iets maken of bewerken.
• Kapitalisme: geld steken in bedrijven om winst te maken.

Wat is een stapelplaats?

1. Een plaats waar Amsterdammers hun rijkdom verzamelen om door te verkopen.
2. Een plaats waar men goederen vanuit Amsterdam opspaart om te vervoeren naar andere landen.
3. Een plaats waar goederen worden opgeslagen die overzees zijn gehaald en vervolgens worden verhandeld in Amsterdam.
4. Een pakhuis waar alle specerijen van de VOC verwerkt worden tot producten.

Moedernegotie (Oostzee):

• Door wateroverlast, geen graan in Nederland
• Vanuit het Oostzeegebied graan & hout naar Nederland
• Opgeslagen op de stapelmarkt in Amsterdam.

Opmaat rampjaar 1672:

• De Republiek werd te machtig voor Frankrijk, Spanje en Duitsland.
•  Engeland sloot een bondgenootschap met Frankrijk.
• Acte van Navigatie: Nederlandse schepen mocht geen goederen naar Engeland vervoeren.

Rampjaar 1972:

• Inval Fransen, Duitsers en Engelsen.
• Nederland in paniek: polders onder water lopen (Hollandse waterlinie)
• Willem III wordt tot stadhouder benoemd --> Stadhouderloze  tijdperk eindigt.

Strijd tussen regenten en Oranjes, gewonnen door Oranjes.

Oostzeegebied waar Nederland rijk werd van graan en hout.

Hoogste bestuurder van de Staten-Generaal en rechtskundig adviseur (regent)

Legerleider en bepalend figuur in dienst van de gewesten (Oranje)

Bestuurder van rijke komaf die veel bepaalde.

Nederland werd te machtig via de handel en de Gouden Eeuw eindigt.

Stadhouder

Regent

Raadspensionaris

Bestandtwist

Moedernegotie

Rampjaar 1972

Op Classroom:

Uitleg over de Drie Engelse Zeeoorlogen.

Samenvatting over 2.1, 2.2, 3.1 en 3.2.

Tips bij studeren.