Thema 4.2 puberteit

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Basisstof 2 - de puberteit

Planning

Voorkennis ophalen/herhalen  ( 5 min )

Uitleg  ( 15 min )

Oefenen op T1 niveau --> schema maken ( 10 min )

Oefenen op T2 niveau --> Context ( 15 min )

Baarmoeder

Eileider

Eierstok

Urineblaas

Urinebuis

Vagina

Waarin worden de eicellen rijp?

1. Eileider
2. Baarmoeder
3. Eierstok
4. Vagina

Volgorde van de voorzijde naar de achterzijde
bij de vrouw (in de schaamstreek):

1. clitoris, anus, vagina
2. vagina, anus, clitoris
3. clitoris, poepgat, anus
4. clitoris, vagina, anus

Welke nummers maken samen sperma?

Zaadcellen worden bewaard in nummer?

1. 3
2. 9
3. 8
4. 5

Leerdoelen

Je kunt uitleggen wat de functie is van hormonen en je kan analyseren welk hormoon verantwoordelijk is voor bepaalde veranderingen. 

Je kunt de lichamelijke en geestelijke veranderingen in de puberteit beschrijven en toepassen

Levensfasen

Puberteit

• Lichamelijke en geestelijke veranderingen
• Lichamelijke puberteit afgelopen als ongeveer je 18^e jaar
• Hersenontwikkeling die bij de puberteit hoort blijft doorgaan tot ongeveer je 25^e jaar

Waardoor verander je?

Waardoor verander je? 

• Hormonen (regelstoffen)

1. worden gemaakt door hormoonklieren
2. Hypofyse is een belangrijke hormoonklier

Hoe groei je?

• Groeihormoon de groei van je lichaam. 
• In de puberteit maakt de hypofyse veel groeihormoon. 
• groeispurt: je groeit een tijdje heel snel.

Hoe groei je?

Hoe werkt het groeihormoon:

1. Hypofyse geeft groeihormoon af aan het bloed.
2. Het hormoon komt via het bloed bij de verschillende lichaamscellen
3. De cellen van de botten in je armen en benen reageren op de boodschap van het lichaam: ze gaan sneller delen (elke celdeling ontstaan er 2 cellen)
4. De cellen worden groter, dat heet celgroei. Als ze zijn uitgegroeid, kan elke cel opnieuw delen.

Hoe groei je?

Meisjes en jongens maken beide groeihormonen aan. Toch zijn mannen over het algemeen langer dan vrouwen. Hoe is dit te verklaren?

1. verschil ontstaat in puberteit
2. groeispurt jongens begint later dan meisjes
3. Groeispurt jongens duurt langer en is intensiever
4. Ook zijn er verschillen in de botten die doorgroeien.

• jongens -> bredere borstkas
• meisjes -> bredere heupen

Primaire en secundaire geslachtskenmerken

Primaire en secundaire geslachtskenmerken

Verschillend per persoon

Kijk maar eens naar de leeftijden 

en naar de verschillen tussen meisjes en jongens

Primaire geslachtskenmerken 

vrouw 

4.1 

Iedereen is uniek!

Basisstof 9: Meer veranderingen

Geestelijke veranderingen

Je groeit naar volwassenheid toe en wordt zelfstandiger.

Je wordt misschien verliefd en seksualiteit gaat een rol spelen. 

Er treden ook andere veranderingen op:

Sociale veranderingen

Relatie met je ouders veranderd.

Andere vrienden.

Onzekerheid, je wil graag bij een groep horen.

Opdracht

Hormoon	Effect vrouw	Effect man	Plaats
LH			Hypofyse
FSH			Hypofyse
Testosteron
Oestrogeen
Groeihormoon

Opdracht

Hormoon	Effect vrouw	Effect man	Plaats
LH	Aanmaak oestrogeen Eisprong	Aanmaak testosteron	Hypofyse
FSH	Rijping eicellen Aanmaak oestrogeen	Stimuleren zaadproductie	Hypofyse
Testosteron	-	Secundaire geslachtskenmerken Productie sperma	Teelballen
Oestrogeen	Secundaire geslachtskenmerken		Eierstokken
Groeihormoon	Groei	Groei	Hypofyse

Hypofyse

Hormoon

Hormoon

Bloed

Zet de zinnen in de juiste volgorde.

1

2

3

4

Het groeihormoon komt in het bloed.

Het groeihormoon komt in het bot.

De hypofyse maakt het groeihormoon.

De cellen in je botten reageren op het groeihormoon en gaan delen.

Welke geslachtskenmerken zijn vanaf de geboorte zichtbaar?

1. Primaire geslachtskenmerken
2. Secundaire geslachtskenmerken
3. Primaire en secundaire geslachtskenmerken
4. Geen van beide

Schaamhaar, okselhaar en meer zweet en talgklieren zijn:

1. Tertiaire geslachtskenmerken
2. Secundaire geslachtskenmerken van de vrouw
3. Secundaire geslachtskenmerken van de man
4. Secundaire geslachtskenmerken van beide geslachten

Welke veranderingen
zijn er in de puberteit?

1. Geestelijke
2. Lichamelijke
3. Sociale
4. A, B en C zijn allemaal goed