ISK B Grammatica

• Taal
• Basisschool
• Groep 8

Woensdag 13 november: grammaticatoets

• voegwoorden
• bezittelijk voornaamwoord
  
• voorzetsels
  
• om … te …
• werkwoord
  
• lidwoord
  
• zelfstandig naamwoord
  
• bijvoeglijk naamwoord
  
• aanwijzend voornaamwoord
  
• telwoord
• onregelmatige werkwoorden
• werkwoorden t.t. + v.t. + v.d.

Voegwoord

Een woord dat maakt van twee zinnen één zin. 

2 zinnen verbinden met 'en'

1.   wie of wat + ww + rest

Marieke + drinkt +  koffie

2. wie of wat + ww + rest

Koen + drinkt + thee

             

Marieke drinkt koffie en Koen drinkt thee.

2 zinnen verbinden met 'maar'

1. Wie of wat + ww + rest 

      Marieke + wil + graag + koffiedrinken

2. Wie of wat + ww + rest  

De koffie + is + koud     (+geworden)

           

Marieke wil graag koffiedrinken, maar de koffie is koud (geworden).

- het eerste werkwoord staat altijd op de 2e plaats

- de rest van de zin op de 3e plaats.

- de tijd staat vaak voor de plaats!

- wie of wat (3) staat vaak na de tijd en voor de plaats!

2 zinnen verbinden met 'of'

1. Wie of wat + ww + rest 

     Marieke + fietst + naar haar werk

2. Wie of wat + ww + rest 

      Ze + gaat + met de bus

           

Marieke fietst naar haar werk of ze gaat met de bus.

- het eerste werkwoord staat altijd op de 2e plaats

- de rest van de zin op de 3e plaats.

- de tijd staat vaak voor de plaats!

- wie of wat (3) staat vaak na de tijd en voor de plaats!

2 zinnen verbinden met 'dat'

1. Wie of wat + ww + rest 

     Marieke + is + blij

2. Wie of wat + rest + ww

      Ze + in Nederland + woont

           

Marieke is blij dat ze in Nederland woont.

- het eerste werkwoord staat altijd op de 2e plaats

- de rest van de zin op de 3e plaats.

- de tijd staat vaak voor de plaats!

- wie of wat (3) staat vaak na de tijd en voor de plaats!

2 zinnen verbinden met 'want'

1. Wie of wat + ww + rest

Marieke + drinkt + koffie

2. Wie of wat + ww + rest 

De thee + is  +op

        

           

Marieke drinkt koffie want de thee is op.

- het eerste werkwoord staat altijd op de 2e plaats

- de rest van de zin op de 3e plaats.

- de tijd staat vaak voor de plaats!

2 zinnen verbinden met 'omdat'

1.   wie of wat + ww + rest

Marieke + drinkt +  koffie

2. wie of wat + rest + ww

Ze + dat lekker + vindt

             

Marieke drinkt koffie omdat ze dat lekker vindt.

want - omdat

Ik ga naar school, want ik wil graag leren.

Ik ga naar school, omdat ik graag leren wil.

2 zinnen verbinden met 'dus'

1. Wie of wat + ww + rest 

      Marieke + is + ziek

2. Wie of wat + ww + rest 

      Ze + kan + vandaag + niet + komen werken

           

Marieke is ziek, dus ze kan vandaag niet werken. 

- het eerste werkwoord staat altijd op de 2e plaats

- de rest van de zin op de 3e plaats.

- de tijd staat vaak voor de plaats!

- wie of wat (3) staat vaak na de tijd en voor de plaats!

2 zinnen verbinden met 'als'

1. Wie of wat + ww + rest 

Marieke + drinkt + koffie

2. Wie of wat + rest + ww

De thee + is  + op

        

           

Lars mag gamen als hij zijn huiswerk af heeft. 

- het eerste werkwoord staat altijd op de 2e plaats

- de rest van de zin op de 3e plaats.

- de tijd staat vaak voor de plaats!

De vrouw luistert muziek ....... ze leest een boek.

Ze wil graag ...... je de boodschappen doet.

De docent geeft een opdracht ....... niet iedereen snapt het.

Ik ga fietsen ...... ik niet van wandelen hou.

Ik maak mijn huiswerk vanavond ...... ik klaar ben met werken.

De cursisten werken hard ....... ze dan eerder naar huis mogen.

De vrouw luistert muziek ....... ze in de tuin werkt.

Ga je naar huis ....... blijf je hier?

Ik wil graag naar werk, ....... ik ben erg ziek.

Een vraagteken ....... komma zijn leestekens.

Ik kan niet meer nadenken ....... je moet me helpen.

Ik word altijd vrolijk ....... de zon schijnt.

Wanneer gebruik je voordat en nadat?

Voordat: ik poets mijn tanden, voordat ik naar bed ga.

Ik was de appel, voordat ik hem opeet.

Bij voordat gebeurt de hoofdzin eerst en dan de bijzin. 

Nadat: Ik eet de appel, nadat ik hem gewassen heb.

Ik ga eten, nadat ik gekookt heb.

Bij nadat gebeurt de bijzin eerst en dan de hoofdzin. De bijzin staat in de voltooide tijd.

Wanneer gebruik je terwijl? 

Terwijl: Kees kookt het eten, terwijl Arie de tafel dekt.

Ik eet een boterham, terwijl ik de krant lees.

Bij terwijl gebeuren er twee dingen tegelijk.

Je mag niet praten, ........... je eet.

1. nadat
2. voordat
3. terwijl

Ik trek mijn jas aan, .......... ik naar buiten ga.

1. nadat
2. terwijl
3. voordat

Je moet de aardappels koken, ............. je ze kan eten.

1. nadat
2. voordat
3. terwijl
4. als

Je kunt de rijst eten, ............ je de rijst gekookt hebt.

1. nadat
2. terwijl
3. voordat

Ik neem een paraplu mee naar buiten, ............ het regent.

1. omdat
2. terwijl
3. voordat
4. nadat

Neem de tabletten in ......... je gaat eten.

1. voordat
2. omdat
3. nadat

Ik ga pas naar huis, ............. de zon weer schijnt.

1. voordat
2. nadat
3. terwijl
4. als

nt2taalmenu.nl

Woordsoorten 3-10

• Bezittelijk voornaamwoord
• Voorzetsels

Bezittelijk voornaamwoord

= geeft aan van wie of wat iets is.

Een bezittelijk voornaamwoord staat vaak voor een zelfstandig naamwoord. Wanneer een bezittelijk voornaamwoord in combinatie met een zelfstandig naamwoord gebruikt wordt, wordt hij niet-zelfstandig gebruikt. Als er geen zelfstandig naamwoord achter een bezittelijk voornaamwoord staat, is er sprake van zelfstandig gebruik. 

Voorbeelden:

Dit is jouw fiets. → Niet-zelfstandig

Het is de jouwe. → Zelfstandig

Bezittelijk voornaamwoord

Wanneer een bezittelijk voornaamwoord in combinatie met een zelfstandig naamwoord gebruikt wordt, wordt hij niet-zelfstandig gebruikt. Als er geen zelfstandig naamwoord achter een bezittelijk voornaamwoord staat, is er sprake van zelfstandig gebruik. 

Bezittelijk voornaamwoord - verschil met persoonlijk voornaamwoord

Het bezittelijk voornaamwoord wordt vaak verward met het persoonlijk voornaamwoord. Dit is niet zo gek, want ze lijken veel op elkaar.

Ik heb een boek.

Jij hebt een boek.

Hij heeft een boek.

Zij heeft een boek.

Het is mijn boek.

Het is jouw boek.

Het is zijn boek.

Het is haar boek.

Wij hebben een boek.

Jullie hebben een boek.

Zij hebben een boek.

Het is ons boek.

Het is jullie boek.

Het is hun boek.

Wij hebben

het-woord: ons

Wij hebben een boek.

het boek

> Het is ons boek.

de-woord: onze

Wij hebben een hond.

de hond

> Het is onze hond.

Wij hebben een hond.
Het is ... hond.

1. ons
2. onze

Zij heeft een auto.
Het is ... auto.

1. mijn
2. zijn
3. haar
4. onze

Deze fiets is van mij.
Het is ... fiets.

1. jouw
2. mijn
3. haar
4. onze

De buren hebben een mooie tuin.
Het is ... tuin.

1. zijn
2. hun
3. mijn
4. onze

Mijn zus en ik hebben een moeder.
Het is ... moeder.
.

1. haar
2. jullie
3. zijn
4. onze

Mark heeft een vriend.
Het is ... vriend.

1. haar
2. zijn
3. mijn
4. onze

Wij hebben een huis.
Het is ... huis.

1. ons
2. onze

Voorzetsels

= een zinselement dat een relatie uitdrukt tussen een woordgroep en een ander element in de zin. 

Zonder voorzetsels kun je geen tijd, plek, ruimte, richting of relatie tussen woorden in een zin aangeven. 

Veelvoorkomende voorzetsels zijn aan, achter, bij, in, met, naar, op, tegen, uit en voor.

Voorbeelden:

Het schilderij hangt aan de muur.

De tuin ligt achter het huis.

De hond ligt in zijn mand.

Ik ga met de trein naar mijn werk. 

Vaste combinaties met voorzetsels

een afspraak

met

op bezoek

bij

praten

met

iets zeggen

tegen

vertellen

over

luisteren

naar

verliefd zijn

op

denken

aan

Ik denk aan mijn familie die nu op vakantie is. 

nadenken

over

Ik moet nadenken over mijn toekomstplannen. 

lid worden

van

feliciteren

met

lijken

op

kennismaken

met

lachen

om

helpen

met

boos zijn

op

ruzie maken

met

langskomen / langsgaan

bij

De hond zit..... de doos.

1. in
2. op
3. onder
4. naast

Hij zegt iets aardigs ... zijn vriend.

1. aan
2. met
3. in
4. tegen

De vis springt ..... de kom.

1. achter
2. naast
3. voor
4. uit

Ik kom straks nog even ... je langs.

1. bij
2. aan
3. voor
4. met

Hij vertelt ... zijn vakantie.

1. voor
2. over
3. op
4. met

Zij is boos ... haar zusje.

1. voor
2. over
3. op
4. met

De training begint ....... 19.00 uur.

1. in
2. bij
3. op
4. om

Bert helpt Jordi ... zijn huiswerk.

1. aan
2. met
3. in
4. tegen

Morgen komt mijn vriendin .... mij eten.

1. bij
2. voor
3. in
4. naar

...... november komt de maand december.

1. Voor
2. Naar
3. Na
4. Naast

Wat is een voorzetsel?

Naast de trap staat een schoen.

Welk woord is het voorzetsel?

1. staat
2. schoen
3. naast
4. een

Wat is een voorzetsel?

Hij loopt snel naar huis.

Welk woord is het voorzetsels?

1. loopt
2. snel
3. naar
4. huis

... om te ...

We gebruiken om...te voor twee situaties:

• Een doel (waarvoor kun je het gebruiken?)
• Het geeft meer informatie

Doel: Ik ga naar het park. Met welk doel?

Informatie: Het is vervelend. Wat is vervelend?

om te ... + infinitief

❏ Ik vind het altijd leuk om te sporten.

❏ Ik denk dat het te warm is om iets te doen.

❏ Wat lief van je om stroopwafels mee te nemen.

❏ Het is een goede fiets om grote afstanden mee te rijden.

Samen oefenen

quizlet.com

Zelfstandig oefenen

nt2taalmenu.nl

nt2taalmenu.nl

nt2taalmenu.nl

Woordsoorten 12-9 & 19-09

Herhaling: 

• Werkwoord 
• Lidwoord
• Zelfstandig naamwoord
• Bijvoeglijk naamwoord
• Aanwijzend voornaamwoord
• Telwoord

Werkwoord

= een woord dat een handeling of proces uitdrukt. 

 Een werkwoord is dus iets wat het onderwerp van de zin kan doen of zijn. Werkwoorden hebben verschillende vormen en verschillende vervoegingen.

Ze geven aan in welke tijd de zin staat: de verleden tijd, de tegenwoordige tijd of de toekomende tijd.

Noem 5 verschillende werkwoorden:

Lidwoord

Het Nederlands kent drie lidwoorden: de, het en een. 

Voor NT2-studenten zijn lidwoorden vaak lastig, omdat er weinig systeem zit in het gebruik ervan. 

Ongeveer 75% van de woorden zijn de-woorden.

Lidwoorden staan voor een zelfstandig naamwoord.

Enkelvoud: de / het / een

Meervoud: de 

Zelfstandig naamwoord

= woorden waarmee we mensen, dieren, plaatsen, namen, tijden en dingen benoemen.

Zelfstandige naamwoorden hebben een grammaticaal geslacht. 

Dat geslacht heeft invloed op het lidwoord, voornaamwoorden en de vorm van bijvoeglijke naamwoorden. 

Het Nederlands kent drie woordgeslachten: mannelijk, vrouwelijk en onzijdig. 

Noem 5 verschillende zelfstandige naamwoorden:

Bijvoeglijk naamwoord

Een bijvoeglijk naamwoord zegt iets over een zelfstandig naamwoord.

Het geeft een eigenschap, kenmerk of toestand aan van een zelfstandig naamwoord. 

Bijvoeglijke naamwoorden staan vaak direct voor een zelfstandig naamwoord:

Maar soms staan bijvoeglijke naamwoorden niet direct voor een zelfstandig naamwoord:

Aanwijzend voornaamwoord

= een woord dat iets aanwijst. 

Je kan een aanwijzend voornaamwoord zowel direct voor een zelfstandig naamwoord zetten als zelfstandig gebruiken om te verwijzen naar een zelfstandig naamwoord.

Die, dit, dat, deze, zulk, zulke, degene, 

diegene, datgene, dergelijke, zo.

Telwoord

= een woord dat een aantal of een volgorde weergeeft.

Er zijn twee soorten telwoorden: hoofdtelwoorden en rangtelwoorden.

Die kan je onderverdelen in bepaalde- en onbepaalde telwoorden.

 

Telwoord: hoofdtelwoorden

Telwoord: rangteltelwoorden

Welk woord is het zelfstandig naamwoord?
De jongen is heel erg sterk.

1. de
2. jongen
3. is
4. sterk

Wat is het bijvoeglijk naamwoord?
De sterke jongen liep gisteren naar huis.

1. gisteren
2. liep
3. jongen
4. sterke

Wat is het werkwoord?
Laatst liep de hond langzaam naar daar.

1. de
2. liep
3. langzaam
4. daar

Wat is het telwoord?
Dimphy heeft vier kleinkinderen.

1. Dimphy
2. heeft
3. vier
4. kleinkinderen.

Wat is het aanwijzend voornaamwoord?
Binnenkort zullen deze lieve kinderen ergens afspreken.

1. lieve
2. ergens
3. afspreken
4. deze

Wat zijn de bijvoeglijk naamwoorden?
De snelle auto was gisteren door een rood licht gereden.

1. erg en snelle
2. snelle en auto
3. auto en rood
4. snelle en rood

Wat is het lidwoord?
De snelle jongen tekende hier erg snel.

1. snel
2. tekende
3. de
4. jongen

Wat is het zelfstandig naamwoord?
Deze mooie, groene trui zat erg lekker.

1. deze
2. groene en lekker
3. mooie en groene
4. trui

Wat is het aanwijzend voornaamwoord?
,,Dat boek is van mij" zei zijn moeder.

1. dat
2. boek
3. mij
4. zei

Wat is het lidwoord?
Zij heeft het rode boek geleend.

1. zij
2. geleend
3. het
4. rode