3M - 3.1 - Nederland en Indonesië

H3 Nederland en Indonesië
    §3.1 Handel en kolonialisme
1 / 44
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolvmbo g, t, mavoLeerjaar 3

This lesson contains 44 slides, with interactive quizzes, text slides and 1 video.

time-iconLesson duration is: 50 min

Items in this lesson

H3 Nederland en Indonesië
    §3.1 Handel en kolonialisme

Slide 1 - Slide

Lesdoelen
Aan het einde van deze paragraaf weet je:
-hoe Nederlanders en Indonesiërs met elkaar in contact kwamen
-wat de VOC in Indonesië deed in de 17de en 18de eeuw
-wat het cultuurstelsel was en en wat de gevolgen ervan waren
-Wat Nederland in Indonesië deed in de jaren 1870-1942  

Slide 2 - Slide

Slide 3 - Slide

Slide 4 - Slide

Specerijen
  • Erg interessant, meer smaak, langere houdbaarheid, medicijn, leverde veel op. 
  • Groeit alleen in Zuidoost-Azië.
  • Door lange route, met veel tussenhandel zijn specerijen peperduur.

Slide 5 - Slide

Herken jij deze VOC producten?
Koffie
Gember
Thee
Kruidnagel
Anijs
kaneel
Peper

Slide 6 - Drag question

Europese landen willen zelf winst maken
  • De Portugezen ontdekken de route naar Azië
    (1498).

  • Portugezen houden deze Carreira da India strikt geheim.

  • Nederlanders willen dat ook!
  • Spionage...
  • Jan Huygen van Linschoten reist mee en beschrijft de reis in zijn Itinerario.

Slide 7 - Slide

Nederlanders in Azië
  • Cornelis de Houtman komt in 1596 als eerste Nederland in Oost-Indië, aan.
  • De reis duurde 2,5 jaar. Van de 250 bemanningsleden overleven 90 de reis. 
  • Toch is het doel bereikt: een route via Kaap de Goede Hoop naar Oost-Indië is bewezen.
Indonesië had verschillende namen: : Indië, Oost-Indië, Oost-Azië, De Oost en later Nederlands-Indië.

Slide 8 - Slide

Wie was de eerste Nederlander in Indonesië?
A
Cornelis de Manhout
B
Columbus
C
Cornelis de Houtman
D
Indonesië was al ontdekt

Slide 9 - Quiz

Waarom wilden de Nederlanders de route naar Indonesië weten?
A
Vonden ze leuk
B
Om specerijen te eten
C
Om kaarten te maken
D
Om winst te maken met de specerijenhandel

Slide 10 - Quiz

Een bewering: De reis van Cornelis de Houtman was aan de ene kant wel een succes, maar aan de kant niet.
Leg dit uit. Doe het zo: Het was een succes omdat, ... maar je kan het je ook niet succesvol noemen omdat ...

Slide 11 - Open question

Nieuw probleem!
  • Steeds meer Nederlandse (compagnieën) bedrijven gaan naar Indië varen.

  • Hierdoor ontstaat veel concurrentie tussen Nederlanders onderling.

  • De prijs van de specerijen daalt hierdoor snel, de winst dus ook.

Slide 12 - Slide

Verenigde Oostindische Compagnie (1602)
  • Nederlandse regering grijpt in.
  • Om concurrentie tegen te gaan werd VOC opgericht. (Alle compagnieën in één bedrijf)
  • De VOC kreeg het monopolie op de handel in Azië. Andere Nederlandse handelaren en bedrijven mochten er geen handel drijven. 
  • VOC mocht ook namens Nederland forten bouwen, oorlog voeren, land veroveren en besturen. 

Slide 13 - Slide

Jan Pieterszoon Coen
  • In 1619 veroverde JPC de Javaanse havenstad Jakarta. Nederlanders hernoemde de stad Batavia. Batavia werd het hoofdkwartier van de VOC.

  • Berucht vanwege het gebruik van geweld.
  • Vermoorden of verbannen van de bevolking van de Banda-eilanden.

Slide 14 - Slide

Factorij
  • Een factorij is een versterkte handelspost. In het buitenland, met kantoren en pakhuizen. 
  • De VOC had factorijen in heel Azië.
  • Er was veel onderlinge handel. 
  • Ze hadden toestemming van de plaatselijke vorsten. 
  • Voordeel vorsten: deelname handel, steun VOC oorlogen tegen andere vorsten. 

Slide 15 - Slide

Slide 16 - Video

Wat waren de belangrijkste producten die de VOC naar Europa bracht?

Slide 17 - Open question

Ondergang VOC
De VOC werd in 18e eeuw minder winstgevend:
  1. Corruptie, handelaren houden winst in eigen zakken.
  2. Slecht bestuur, slechte boekhouding
  3. Buitenlandse concurrentie.
  4. Oorlog Nederland en Engeland.
  5. Fransen veroveren Nederland. 

1799 -  VOC failliet

Slide 18 - Slide

Wat was geen oorzaak van de ondergang van de VOC?
A
Oorlog Duitsland
B
Corruptie
C
Slechte boekhouding
D
Buitenlandse concurrentie

Slide 19 - Quiz

Wanneer ging de VOC failliet?
A
1699
B
1602
C
1789
D
1799

Slide 20 - Quiz

Noem drie oorzaken voor het failliet gaan van de VOC

Slide 21 - Open question

Kolonie
1816: Indonesië werd kolonie van Nederland

Gezag werd afgedwongen door KNIL 

Eerst alleen bemoeienis met Java

Slide 22 - Slide

Wanneer werd Indië een kolonie van Nederland?
A
1819
B
1818
C
1816
D
1817

Slide 23 - Quiz

Het cultuurstelsel
 (1830-1870)
  • Doel: Indië moet weer winstgevend (voor Nederland) worden.

  • Nederland liet Indonesiërs voor zich werken

  • Met dat geld kan Nederland een modern land worden.

    Slide 24 - Slide

    Hoe werkt het cultuurstelsel? (1)

    • Javaanse boeren moeten 1/5 deel van hun land verbouwen met voor de Nederlanders interessante producten: koffie, thee en indigo 

    • Javaanse boeren krijgen hiervoor plantloon

    Slide 25 - Slide

    Hoe werkt het cultuurstelsel? (2)

    • Javaanse boeren moeten 66 dagen werken voor de Nederlanders (herendiensten), bijvoorbeeld wegen, kanalen en spoorwegen aanleggen

    • De Javaanse vorsten (Regenten) krijgen cultuurprocenten. Hoe meer hun boeren leveren, hoe meer cultuurprocenten.

    Slide 26 - Slide

    Gevolgen voor Nederland
    • Indië is binnen paar jaar weer winstgeven voor Nederland

    • Infrastructuur (wegen, kanalen en spoorwegen) in Nederland  zijn vrijwel geheel betaald door deze winsten

    Slide 27 - Slide

    Negatieve gevolgen voor Java
    • Uitbuiting door eigen Javaanse vorsten

    • Vaak meer dan 66 dagen herendiensten

    • Loon is laag

    Slide 28 - Slide

    Negatieve gevolgen voor Java

    • Beste land moest voor het cultuurstelsel worden gebruikt

    • Hongersnoden

    Slide 29 - Slide

    Kritiek op het cultuurstelsel

    Slide 30 - Slide

    Liberalen in Nederland aan de macht (1848)
    • Cultuurstelsel wordt uitvoerd door de NHM, een staatsbedrijf. 

    • Liberalen willen economische vrijheid en niet dat de overheid zich bemoeit met de economie.

    • Ze willen dat óók particuliere ondernemers een bedrijf op Java kunnen starten

    Slide 31 - Slide

    Liberalen willen persoonlijke vrijheid: het cultuurstelsel lijkt op slavernij en dwangarbeid

    Slide 32 - Slide

    Ondernemers in Indië (1)

    • Liberalen willen niet dat de overheid zich met de economie bemoeit

    • Steeds meer wetten maken vrij ondernemerschap mogelijk: Mijnwet (1850), Agrarische wet (1870), Suikerwet (1871)

    Slide 33 - Slide

    Ondernemers in Indië (2)


    • Steeds meer Europese ondernemers gaan naar Indië

    • Niet alleen op Java en Sumatra maar ook in de Buitengewesten

    Slide 34 - Slide

    🏵
    🌴
    🌴
    🌴
    🕳
    🌴
    🕳
    🛢
    🛢
    🛢
    Koffie
    ☕️
    ⚽️
    🌴
    🍚
    🍚
    🍚
    🍚
    🖇
    🖇
    🚬
    🌴
    🚬
    Goud
    🏵
    🌴
    🛢
    🌴
    🌴
    ☕️
    🛢
    🌴
    🍭
    🏵
    🏵
    ☕️
    Palmolie
    🌴
    Tabak
    🚬
    Aardolie
    🛢
    Suikerriet
    🍭
    Kolen
    🕳
    Rubber
    ⚽️
    Rijst
    🍚
    Tin
    🖇
    Thee
    🍵
    🍵
    🍵

    Slide 35 - Slide

    Max Havelaar
    • Max Havelaar, of de koffij-veilingen der Nederlandsche Handel-Maatschappij.

    • Boek van Multatuli (Latijn voor: 'ik heb veel leed gedragen'), pseudoniem van Eduard Douwes Dekker

    • Belangrijkste protest tegen het cultuurstelsel

    Slide 36 - Slide

    Ethische politiek
    • Ontstaat rond 1900 in Nederland

    • Nederland wil iets terugdoen voor de Indonesische bevolking 

    • Beschaving en cultuur bij brengen

    Slide 37 - Slide

    De Ethische politiek bestond uit:
    • Verbetering van het onderwijs in Nederlands-Indië

    • Irregatie aanleggen voor betere oogsten

    • Emigratie bevorderen van dichtbevolkte naar dunbevolkte gebieden

    • Verbetering gezondheidszorg

    Slide 38 - Slide

    De gevolgen van beter onderwijs
    • Sommige Indonesiërs gingen in Nederland studeren;

    • ..en leren daar over vrijheid en democratie

    • Gevolg: ontstaan nationalisme in Nederlands-Indië

    • Let op: Ook in andere kolonies ontstaat nationalisme

    Slide 39 - Slide

    Onder welke voorwaarde mochten de plaatselijke vorsten zelfstandig blijven?
    A
    Als ze bleven handelen met de VOC
    B
    Als ze geld gaven
    C
    Als ze soldaten leverden
    D
    Zolang ze de Nederlanders maar niet lastig vielen

    Slide 40 - Quiz

    Tijdens het Cultuurstelsel (1830-1870) moesten de boeren producten aan Nederland leveren.

    Welke producten waren dat?
    A
    aardappels en vlees
    B
    specerijen
    C
    brood en groente
    D
    koffie en suiker

    Slide 41 - Quiz

    Het cultuurstels leidde voor de eenvoudige boeren tot...
    A
    Meer geld.
    B
    Hongersnood.
    C
    Meer producten.
    D
    Minder werk.

    Slide 42 - Quiz

    Waarom leidde het Cultuurstelsel tot hongersnoden?

    Omdat de boeren
    A
    Minder geld gingen verdienen.
    B
    Steeds minder zin kregen om te werken.
    C
    Veel producten voor de export moesten leveren
    D
    In hongerstaking gingen.

    Slide 43 - Quiz

    Huiswerk

    Paragraaf 3.1: 

    Maak opdracht 5, 6, 8 en 9. 

    Slide 44 - Slide