Herhalingsles

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Herhalingsles

Wat gaan wij/jullie vandaag doen? 

• We gaan eerst even de regels en afspraken bespreken. 
• Jullie krijgen een herhalingsles van spelling van de blokken 4 en 5. 
• Jullie gaan de samenvatting leren. 
• Jullie gaan de oefentoets maken en nakijken. 
• Klaar? Dan ga je de extra oefenbladen maken. 

Spelling - blok 4 

• Persoonsvorm verleden tijd
•  't kofschip 
• Voltooid deelwoord 
• Meervouden van zelfstandige naamwoorden 
• de g-klank 

Persoonsvorm verleden tijd

Je hebt geleerd dat een zin in de tegenwoordige tijd of in de verleden tijd kan staan. Aan de persoonsvorm zie je in welke tijd de zin staat.

klankveranderende werkwoorden--> werkwoorden waarbij de klank verandert als je het werkwoord in een andere tijd zet.

Bijvoorbeeld: mijn cavia slaapt de hele dag --> mijn cavia sliep de hele dag.

klankvaste werkwoorden--> werkwoorden waarbij de klank niet verandert als je de persoonsvorm in een andere tijd zet. Je spelt de persoonsvorm in de verleden tijd als volgt: ik-vorm + de(n) --> struikelen --> ik struikelde (ev) --> wij struikelden (mv) of ik- vorm + te(n) --> poetsen --> ik poetste (ev) --> wij poetsten (mv)

't kofschip 

Als je niet goed kunt horen hoe je de persoonsvorm in de verleden tijd moet schrijven, gebruik je het volgende hulpmiddel: ’t kofschip.

Stap 1: kijk naar de stam van het werkwoord (hele werkwoord - en).

Stap 2: kijk naar de laatste letter van de stam.

Stap 3: staat die letter in 't kofschip? Dan eindigt het op -te(n). Staat die letter niet in 't kofschip? Dan eindigt het op -de(n). 

Bijvoorbeeld: fietsen → stam: fiets (wel 't kofschip) → fietste. 

Voltooid deelwoord 

Een voltooid deelwoord is een woord waarmee je aangeeft dat iets al gebeurd is.

Heel veel voltooide deelwoorden beginnen met ge-, be-, ver-, ont- of her-. --> gefietst, bedacht, verveeld, ontdekt, herkend.

Vaak kun je niet horen hoe je het voltooid deelwoord spelt. Het voltooid deelwoord eindigt op een t-klank, maar je schrijft soms een t en soms een d. Ook hiervoor gebruik je het hulpmiddel ’t kofschip.

Stap 1: kijk naar de stam van het werkwoord (hele werkwoord - en).

Stap 2: kijk naar de laatste letter van de stam.

Stap 3: staat die letter in 't kofschip? Dan eindigt het op -t. Staat die letter niet in 't kofschip? Dan eindigt het op -d.

Bijvoorbeeld: verwennen --> stam: verwenn (niet in 't kofschip) --> verwend

missen --> stam: miss (wel in 't kofschip) --> gemist 

Meervoud van zelfstandige naamwoorden 

Zelfstandige naamwoorden --> Woorden voor mensen, dieren en dingen noem je zelfstandige naamwoorden.

• Woorden die eindigen op a - i - o - u - y krijgen +'s --> 

opa - opa's

• Woorden die eindigen op ee krijgen +ën --> ree - reeën
• Een woord dat eindigt op een s, krijgt meestal een z  --> huis - huizen
• Een woord dat eindigt op een f, krijgt meestal een v  --> staaf - staven 
• Sommige krijgen +eren --> kind - kinderen

Spelling - blok 5 

• Voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord
• Korte en lange klanken
• Bezitsvorm 
• Getallen 

Voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord

Je kunt een voltooid deelwoord gebruiken als bijvoeglijk naamwoord.

Bijvoorbeeld: Is mijn spijkerbroek al gewassen? –>De gewassen spijkerbroek.

Als je aan het einde van de klankgroep een korte klank hoort, dan komt er een medeklinker (b, c, d, f, g, h, j, k, l, m, n, p, q, r, s, t, v, w, x, y en z) bij als je het woord schrijft. Dit geldt ook voor het voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord. --> De voorbijganger heeft de man gered. –> De geredde man.

Als je een lange klank aan het einde van een klankgroep hoort, dan laat je een klinker (a, e, i, o en u) weg als je het woord schrijft. Dit geldt ook voor het voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord.

Je hebt het geld goed besteed. – Het goed bestede geld.

Voltooide deelwoorden -en 

Sommige voltooide deelwoorden eindigen op -en. Het bijvoeglijk naamwoord schrijf je dan precies zo.

Bijvoorbeeld: 

Ik heb een taart gebakken. –> De gebakken taart.

Bezitsvorm

1a) ik leen vaak de kleren van mijn zusje → 1b) ik leen vaak mijn zusjes kleren.

2a) mijn oma vraagt naar het rapport van mijn broer → 2b) mijn oma vraagt naar mijn broers rapport.

In alle zinnen wordt uitgelegd dat iets van iemand is. 

In zin 1a en 2a wordt gezegd: de kleren van mijn zusje en het rapport van mijn broer. Dit kun je ook anders zeggen (zin 1b en 2b): mijn zusjes kleren en mijn broers rapport. Dit noem je de bezitsvorm.

Bezitsvorm (2) 

Hoe spel je de bezitsvorm?

• Zet een s achter het zelfstandig naamwoord.
  
• Spel ’s als het zelfstandig naamwoord eindigt op a, i, y, o of u.
  
• Spel ’s als het zelfstandig naamwoord eindigt op een e die klinkt als ee.
  
• Schrijf alleen ’ als het zelfstandig naamwoord eindigt op een sisklank.

Getallen 

In teksten gebruik je meestal geen cijfers, maar schrijf je getallen voluit.

Bijvoorbeeld: 

1. Op de tweede dag van de vakantie had ik al heimwee.

2. In de jaren tachtig was hiphop sterk in opkomst.

Op deze regel zijn een paar uitzonderingen.

• Bij maten en gewichten zijn cijfers soms overzichtelijker. --> In het recept staat dat we 25 gram suiker moeten toevoegen.
• Grote, ingewikkelde getallen schrijf je meestal in cijfers.
• Voor of na cijfers en getallen kom je soms speciale tekens en afkortingen tegen, zoals €, %, kg of cm. In een tekst schrijf je deze voluit: euro, procent, kilo of centimeter.